Ramsowo

Z Wikipedii

Współrzędne: 53°52' N 20°49' E53.8666667 20.8166667 (Ramsowo)


Ramsowo
Województwo	warmińsko-mazurskie
Powiat	olsztyński
Gmina	Barczewo
Położenie	53° 52' N 20° 49' E
Liczba mieszkańców (2006) • liczba ludności	590
Strefa numeracyjna (do 2005)	89
Kod pocztowy	11-010
Tablice rejestracyjne	NOL
Położenie na mapie Polski Ramsowo

Ramsowo (niem. Gross Ramsau)– wieś warmińska w Polsce położona w województwie warmińsko-mazurskim, w powiecie olsztyńskim, w gminie Barczewo. W latach 1975-1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa olsztyńskiego.

Wieś położona jest wśród dużych kompleksów leśnych, między największym na tym obszarze jeziorem Dadaj i jezorem Dobrąg.

Z Ramsowem związani byli: Antoni Kobudziński (1828-1899) z Ramsowa, Alojzy Indrunas (1900-1994), Kazimierz Bąk (1922-1993) - działacze polskiego ruchu politycznego na Warmii.

Spis treści

1 Historia wsi
2 Parafia
- 2.1 Świątynia
- 2.2 Proboszczowie parafii
3 Zabytki:
4 Ciekawostki
5 Bibliografia
- 5.1 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia wsi

W akcie lokacyjnym z 1379 roku występuje nazwa Rampsow pochodząca najprawdopodobniej od znajdującego się w pobliżu kompleksu leśnego, o którym jest również mowa w tym dokumencie. W roku 1597 pojawia się kolejna – Ramsaw a w roku 1656 Rambsaw. Niemiecka nazwa wsi "Ramsau" około roku 1790 została zmieniona na "Gross Ramsau". Obecna nazwa - Ramsowo odnotowana po raz pierwszy została w roku 1879 przez Wojciecha Kętrzyńskiego.

Wieś lokowana była 9 listopada 1379 przez biskupa warmińskiego Henryka Sorboma na 70 włókach, na prawie chełmińskim. Zasadźcą wsi był brat biskupa Jan Sorbom, który był wójtem warmińskim.

W roku 1618 na sejmie koronnym w Warszawie Warmię reprezentowali Stanisław Wilczewski z Ramsowa i Ludwik Stanisławski z Mołdyt.

W okresie międzywojennym działało w Ramsowie koło Związku Polaków w Niemczech i Towarzystwo Młodzieży. W czasie wojny we wsi przebywało 14 jeńców francuskich ze Stalagu I B Olsztynek, zatrudnionych u miejscowych gospodarzy. 30 stycznia 1945 roku do wsi wkroczyli żołnierze radzieccy.

Do roku 1975 znajdowała się we wsi siedziba gromady Ramsowo i posterunek milicji. Była tam również baza gminnej spółdzielni i filia banku spółdzielczego. Jest szkoła podstawowa, a w pobliżu Hotel Star-Dadaj.

[edytuj] Parafia

Pod koniec XVw. parafia należała do archiprezbiteratu jeziorańskiego. Współcześnie parafia pw św. Andrzeja Apostoła należy do dekanatu barczewskiego.

Biskup Sorbom poświęcił zbudowany tu ok. roku 1379 drewniany kościół ku czci św. Katarzyny. Na jego miejscu w latach 1727-1730 zbudowano nowy kościół, (do dziś istniejący). W czasie administracji Bartscha (Barcz) Piotra, Franciszka, który 1 września 1722 roku został administratorem ramsowskiej parafii, został położony kamień węgielny. Ów kamień z datą 1727, znajduje się w przyziemiu wieży po lewej stronie portalu.

[edytuj] Świątynia

Kościół był konsekrowany 9 lipca 1730 przez biskupa warmińskiego biskupa Szembeka. Patronami ramsowskiej świątyni obrano św. Andrzeja Apostoła i św. Rocha.

Barokowy kościół z 1730 roku

Barokowy kościół w Ramsowie zaliczany jest do zabytków III klasy o architekturze salowej na planie prostokąta z kwadratową wieżą od zachodu i dobudowanym w XX wieku prezbiterium. Wieża wieńczona jest barokowym hełmem. Szczyt wschodni zdobi ośmioboczna sygnaturka z datą 1730 na chorągiewce. Strop drewniany. W połowie wieku XIX został przebudowany i na nowo konsekrowany 9 sierpnia 1857 roku przez sufragana biskupa Antoniego Frenzla. Wieża kościoła została przykryta nowym hełmem w roku 1906. Wystrój kościoła pochodzi z XVIII wieku. Ołtarz główny z około 1730 roku barokowy z obrazami św. Andrzeja, Najświętszej Marii Panny oraz rzeźbami świętych: Piotra, Pawła, Andrzeja, Bonawentury, Wojciecha i Jana Nepomucena, pochodzi z warsztatu Jana Chrystiana Schmidta w Reszlu. Ołtarz boczny lewy późnobarokowy z obrazem Chrztu Chrystusa Pana oraz rzeźbami Joachima i Zachariasza, Najświętszej Marii Panny oraz św. Anny. Ołtarz boczny prawy późnobarokowy z nowymi obrazami św. Rocha i Pokłonu Mędrców oraz rzeźbami św. Mikołaja, Augustyna oraz dwóch kapłanów. Boczne ołtarze wykonane w reszelskim warsztacie rodziny Schmidtów. Ambona barokowo-klasycystyczna z XVIII wieku. Prezbiterium wybudowano w 1857 roku w miejscu zakrystii. W niszy obok ambony obraz św. Rocha z 1674 roku.

W kościelnym skarbcu znajduje się manierystyczny kielich z herbem Jastrzębiec (fundowany przez Baltazara i Zofię Nyczów) oraz barokowy pacyfikał (dzieło złotnika Michał Bartołomowicz z Olsztyna, 1684r.) i naczynia do olejów z 1753 roku.

[edytuj] Proboszczowie parafii

W latach 1854-1861 proboszczem w Ramsowie był Franz Adolf Namszanowski.

Współcześni proboszczowie

do 1953 roku ks. Franciszek Mateblowski
ks. Władysław Bajon,
ks. Marian Maćkowiak,
ks. Kazimierz Załęski
ks. Józef Walski,
ks. Piotr Krzywulski
ks. Zbigniew Stępniak

Z inicjatywy ks. Piotra Krzywulskiego odremontowano kaplicę cmentarną, w której znajduje się dom pogrzebowy. W kaplicy spoczywają prochy dawnych właścicieli majątku Niedźwiedź.

Obecnie proboszczem ramsowskiej parafii jest ks. Zbigniew Stępniak.

[edytuj] Zabytki:

barokowy kościół
pomnik ofiar z I wojny światowej,
liczne warmińskie kapliczki.

[edytuj] Ciekawostki

W przeszłości Ramsowo leżało na szlaku handlowym. W 1854 odnaleziono skarb monet (334 monet arabskich z IX w.). W dawnych kronikach odnotowano, że pierwsze grodzisko zlokalizowane było na wzgórzu zwanym potocznie Zamkową Górą, położonym na północ od tej miejscowości, na wschód od Ramsówka, na wschodnim brzegu dawnego Jeziora Ramsowskiego.

[edytuj] Bibliografia

Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, Tom IX (str. 522 - hasło Ramsowo), Warszawa, 1888
"Przewodnik po zabytkowych kościołach południowej Warmii", Warmińskie Wydawnictwo Diecezjalne, Olsztyn, 1973 (str. 78-80)
Danuta Bogdan, Sejmik Warmiński w XVI i pierwszej połowie XVII wieku, OBN im. Wojciecha Kętrzyńskiego, Olsztyn, 1994, ISSN 0585-3893 (Str. 110 poseł)
Darmochwał T., Rumiński M. J., Warmia Mazury, przewodnik. Agencja TD, Białystok, 1996.
Rzempołuch A., Przewodnik po zabytkach sztuki dawnych Prus Wschodnich. Agencja Wyd. "Remix", Olsztyn, 1993.