Riksdag

Z Wikipedii

Szwecja

Ten artykuł jest częścią serii: Ustrój i polityka Szwecji Ustrój polityczny Konstytucja Król Karol XVI Gustaw Riksdag Premier Fredrik Reinfeldt Rząd Podział administracyjny Partie polityczne Polityka zagraniczna Wikiprojekt Polityka

Riksdag (szw. Sveriges Riksdag) - jednoizbowy parlament królestwa Szwecji, liczy 349 posłów.

Pierwszy raz zebrał się w 1435 w Arboga jako nieformalny zjazd szlachty szwedzkiej. Dopiero w 1527 r. uzyskał kształt formalny, kiedy to król Szwecji Gustaw I Waza wprowadził do parlamentu przedstawicieli czterech stanów królestwa: duchowieństwo, szlachtę, mieszczaństwo i chłopów. Parlament stanowy nosi w historiografii szwedzkiej nazwę Ståndsriksdagen. System ten utrzymał się do 1866 r., kiedy to zniesiono segregację stanową, a Riksdag przekształcił się w parlament dwuizbowy. W swoim obecnym kształcie został uformowany w II dekadzie XX wieku; od roku 1969 jest parlamentem jednoizbowym.

Spis treści 1 Wybory 2 Zasady działania Parlamentu 3 zobacz też 4 linki zewnętrzne

[edytuj] Wybory

Wybory do Riksdagu są

• powszechne,
• równe,
• bezpośrednie,
• w głosowaniu tajnym.

Kadencja parlamentu trwa 4 lata, choć jeszcze do 1994 roku trwała tylko 3 lata. Kandydaci na posłów rywalizują o 349 miejsc w Riksdagu. 310 mandatów pochodzi z okręgów, a 39 z krajowych list partyjnych. Ta druga grupa mandatów rozdzielana jest między partie, które dostały się do Riksdagu po przekroczeniu wymaganego progu 4% głosów w skali państwa. Partie, które nie uzyskały tych 4%, ale w jednym z okręgów zdobyły 12% głosów również mogą mieć swoich posłów w parlamencie, ale nie mogą uczestniczyć w rozdziale drugiej grupy mandatów. Deputowani są wybierani wg zmodyfikowanego, proporcjonalnego systemu wyborczego Sainte – Laguë. Obywatele, którzy ukończyli 18 lat uzyskują zarówno prawo wyborcze bierne jak i czynne .

[edytuj] Zasady działania Parlamentu

Charakterystyczna dla szwedzkiego parlamentu jest funkcja varamena, czyli zastępcy. Każdy poseł ma swojego zastępcę, co umożliwia przejęcie jego funkcji przez varamena, w sytuacji, gdy nastąpiła nawet krótka niemożność pełnienia obowiązków przez danego deputowanego. Varamen musi pochodzić z tej samej partii, co jego poseł. Riksdag jest głównym organem władzy w państwie. Posiada funkcję ustawodawczą i kontrolną. Dodatkowo jego pozycję wzmacnia wyłączne prawo do zmiany konstytucji i jej interpretacji. Szwedzi mimo, że szanują ustawę zasadniczą, nie przywiązują dużej wagi do bezwzględnego przestrzegania jej. Ustawy wydawane przez Riksdag mogą być dalekie od zgodności z konstytucją. Dlatego też, w Szwecji nie istnieje coś takiego jak Trybunał Konstytucyjny. Taki stan rzeczy nazywamy dualizmem konstytucyjnym w traktowaniu ustawy zasadniczej . Jeśli chodzi o wspomnianą zmianę konstytucji to, aby ją przeprowadzić, Riksdag musi ogłosić bezwzględną większością głosów dwie identyczne uchwały, przy czym muszą je oddzielać wybory parlamentarne. Z tymi wyborami można przeprowadzić referendum konstytucyjne. Aby je przeprowadzić wystarczy jedynie zgłoszenie wniosku przez 1/10 ogółu posłów i przyjęcie go przez 1/3. Jeśli obywatele opowiedzą się przeciw zmianie, parlament nie może podjąć drugiej uchwały. Jeżeli obywatele będą za, procedura zmiany konstytucji jest kontynuowana przez nowo-wybrany Riksdag . Kiedy jest już wybrany nowy parlament, powstaje Komitet Weryfikacji Wyborów, gdzie może być zaskarżone: nieprawidłowe przeprowadzenie elekcji. W jej skład wchodzi:

• przewodniczący (zostaje nim sędzia lub były sędzia, który nie może być równocześnie deputowanym)
• 6 członków .

Inną ciekawą funkcją w Riksdagu jest talman. Talman stoi na czele parlamentu. Do jego funkcji należy: wyznaczanie premiera, powierzanie mu misji tworzenia rządu, interpretacja parlamentarnych procedur, ustalanie kolejności zabierania głosu przez posłów. Talman musi pozostać bezstronny, więc nie głosuje i nie przemawia w imieniu swojej partii. Talman razem ze swoimi zastępcami, przewodniczącymi frakcji, szefem kancelarii Riksdagu tworzy Radę Przewodniczących, która ma duży wpływ na procesy ustawodawcze . Riksdag powołuje również czterech ombudsmanów m.in. do

• spraw sprawiedliwości,
• wojskowych,
• ochrony konsumentów.

Ich główne zadanie to egzekwowanie odpowiedzialności rządu przed parlamentem. I tak ombudsman do spraw sprawiedliwości czuwa, aby ustawy były przestrzegane przez organy państwowe (z wyjątkiem rządu). Informacje o nadużyciach przekazuje opinii publicznej. Ombudsman do spraw wojskowych zajmuje się kontrolą przestrzegania ustaw ze sfery obronności: pełnienia służby wojskowej i funkcjonowania sił zbrojnych. Z kolei ombudsman do spraw ochrony konsumentów czuwa nad interesami kupujących, aby sprzedający przestrzegali prawa, dbali o jakość oferowanych produktów i byli uczciwi w kwestii cen. Interesy szwedzkiego konsumenta są naprawdę chronione. Oprócz ombudsmanów Riksdag powołuje również gubernatora Banku Szwecji, talmana, szefa kancelarii, sekretarza Riksdagu i przewodniczących stałych i specjalnych (ad hoc) komisji . Parlament powołuje również Doradczą Radę ds. Zagranicznych składającą się z

• 9 deputowanych,
• talmana
• króla.

Jest to organ, który zajmuje się, jak nazwa wskazuje, doradzaniem i kontrolą podmiotów zajmujących się prowadzeniem polityki zagranicznej. Wspomniane stałe komisje mają dużą autonomię. Są wybierane na podstawie układu sił partyjnych w parlamencie. Ich kompetencje to: opiniowanie projektów ustaw i uchwał przedłożonych później Riksdagowi. Komisje to miejsce dyskusji z udziałem ekspertów i ministrów, które krystalizują ostatecznie kształt i treść przyszłej ustawy. Jeśli chodzi o przedterminowe rozwiązanie parlamentu, to może ono nastąpić w dwóch przypadkach. W pierwszym musi zostać czterokrotnie odrzucona, przedłożona przez talmana kandydatura nowego premiera. W drugim, gdy rząd w ciągu tygodnia od uchwalenia wotum nieufności (istniejący w Szwecji dopiero od 1969) zarządzi nowe wybory.

[edytuj] zobacz też

• Ståndsriksdagen

[edytuj] linki zewnętrzne

• Oficjalna strona Riksdagu