Roch Kowalski
Z Wikipedii
| Roch Kowalski | |
|---|---|
| Bohater Potopu | |
 Herb Korab |
|
| Twórca | Henryk Sienkiewicz |
| Informacje | |
| Zawód | oficer dragonów |
Roch Kowalski herbu Korab - bohater powieści Potop Henryka Sienkiewicza, oficer dragonów pana Mieleszki.
[edytuj] Postać literacka
Roch Kowalski z Korabiów Kowalskich był oficerem dragonów pana Mieleszki w służbie księcia Janusza Radziwiłła. Był mocny, księciu się z pięści podobał, gdyż podkowy łamie i z chowanymi niedźwiedziami wpół się bierze, a takiego jescze nie znalazł, którego by nie rozciągnął[1]. Ślepo słuchał rozkazów księcia, był mu wierny dopóki nie poznał pana Zagłoby, który podał się za jego wuja. Zagłoba upił Kowalskiego, podstępem wydostał się z niewoli, z której po niedługim czasie uwolnił też swoich towarzyszów, a Rocha przeciągnął na swoją stronę.
Kowalski w powieści wsławił się nienawiścią do Karola Gustawa, którego za wszelką cenę postanowił zabić. Byłoby mu się to udało, gdyby nie okoliczności, które Rochowi w tym wyraźnie nie sprzyjały: kilka razy potknął się pod nim koń, przez co stracił dystans do uciekającego. W końcu trafił do niewoli króla szwedzkiego, ale ten go wypuścił. Zginął z ręki księcia Bogusława Radziwiłła.
W ekranizacji Jerzego Hoffmana z 1974 roku w postać Rocha Kowalskiego wcielił się Krzysztof Kowalewski.
[edytuj] Pierwowzór
Przed warszawskim kościołem Matki Boskiej Loretańskiej na Pradze znajduje się kamień z napisem:
| „ | Tu spoczywa Roch Kowalski, bohater «Potopu». Poległ w bitwie ze Szwedami o Warszawę 29 lipca 1656 r. REQUIESCAT IN PACE |
” |
Sienkiewiczowi znana była relacja o ataku polskiego husarza w czasie bitwy pod Warszawą na króla Szwecji Karola Gustawa. Husarz ten zginął w czasie ataku, a za swoją dzielność król szwedzki rozkazał praskim bernardynom, którzy mieszkali przy kościele Matki Boskiej Loretańskiej, urządzić mu, na jego koszt uroczysty pogrzeb. Obecny kamień znajduje się w miejscu tego grobu, choć pochowano tu i także innych poległych w 1656 roku.
Kontrowersyjne są natomiast okoliczności śmierci i nazwisko owego husarza. Śmierć ta przypisywana bywa Bogusławowi Radziwiłłowi, ale ten w swojej autobiografii tego faktu nie potwierdza. Mógł to być zatem ktoś ze straży przybocznej króla. Husarzowi udało się obalić na ziemię króla szwedzkiego, jednak wobec szwedzkiej przewagi nie miał zapewne szans na zrobienie nic więcej.
Relacje ówczesnych pamiętnikarzy podają zwykle osoby o nazwisku Jakub Kowalewski, Wojciech Lipowski oraz Odachowski. Postać znana z powieści powstała najprawdopodobniej na podstawie relacji z obrad sejmowych w 1661 roku, gdy pisarz ziemski i poseł zakroczymski Adam Kowalewski oskarżył Radziwiłła, że „sam swymi rękami zabił” jego syna.
