Potop (powieść)
Z Wikipedii
Potop - druga z powieści tworzących Trylogię Henryka Sienkiewicza wydana w 1886. (pozostałe części to Ogniem i mieczem i Pan Wołodyjowski), opowiadająca o potopie szwedzkim z lat 1655-1660.
Głównym bohaterem powieści jest młody chorąży orszański Andrzej Kmicic, który przybywa na Laudę, aby zgodnie z testamentem Herakliusza Billewicza poślubić jego wnuczkę Aleksandrę Billewiczównę. W tym też momencie rozpoczyna się powieść. Akcja przedstawia okres z lat 1655-1656.
Powieść była pierwotnie wydana w odcinkach w latach 1884 - 1886 w dzienniku krakowskim Czas i, z minimalnym opóźnieniem w stosunku do Czasu, także w warszawskim Słowie i Kurierze Poznańskim. Pierwsze wydanie książkowe w 1886 w Warszawie. Część rękopisu powieści przechowywana jest w Ossolineum we Wrocławiu.
Spis treści |
[edytuj] Główni bohaterowie:
- Andrzej Kmicic,
- Aleksandra Billewiczówna
- Jerzy Michał Wołodyjowski,
- Jan Onufry Zagłoba,
- Hetman Janusz Radziwiłł,
- Bogusław Radziwiłł.
[edytuj] Bohaterowie drugoplanowi:
fikcyjni:
- Anusia Borzobohata-Krasieńska,
- Stary Kiemlicz,
- Kosma Kiemlicz (syn starego Kiemlicza),
- Damian Kiemlicz (syn starego Kiemlicza),
- Roch Kowalski,
- pułkownik Kuklinowski,
- wachmistrz Soroka,
- Jan Sakowicz, starosta oszmiański,
- Jan Skrzetuski,
- panna Franciszka Kulwiecówna,
- miecznik rosieński Tomasz Billewicz;
- Jaromir Kokosiński,
- Ranicki herbu Suche Komnaty,
- Rekuć-Leliwa herbu Leliwa,
- Uhlik,
- Kulwiec-Hippocentaurus
- Zend,
- Harasimowicz,
- Hassling-Ketling of Elgin;
- Rzędzian
historyczni:
- Jan Kazimierz ,
- księżna Gryzelda Wiśniowiecka,
- Karol X Gustaw,
- Augustyn Kordecki,
- Jerzy Lubomirski,
- Jan Zamoyski,
- Andrzej Grudziński,
- Krzysztof Opaliński,
- Hieronim Radziejowski,
- Arvid Wittenberg,
- Weyhard Wrzeszczowicz,
- Stefan Czarniecki,
- gen. Burchard Miller,
- szlachta zaściankowa z okolic Upity na Żmudzi: Butrymi, Gościewicze, Domaszewicze.
[edytuj] Treść
Zaręczony z Oleńką Billewiczówną chorąży Andrzej Kmicic opowiada się początkowo po stronie Radziwiłłów - potężnego rodu magnackiego wspierającego Szwedów w ich najeździe na Rzeczpospolitą. Uznany przez szlachtę i narzeczoną za zdrajcę, postanawia się zrehabilitować. Pod przybranym nazwiskiem - Babinicz - bierze udział w obronie Jasnej Góry, własną piersią osłania króla Jana Kazimierza przed wrogami i bohatersko walczy z nieprzyjacielem do zakończenia wojny. Powieść zekranizował Jerzy Hoffman w 1974 r.
[edytuj] Wizja Sienkiewiczowska a rzeczywistość
Opierając się na opisie oblężenia Jasnej Góry pióra ojca Augustyna Kordeckiego (Nowa Gigantomachia 1658), Sienkiewicz celowo pominął niektóre fakty sprzeczne z jego wizją pisania dla pokrzepienia serc, inne natomiast uwypuklił, nadając im znaczenie, które nie miało nic wspólnego z prawdziwym biegiem wydarzeń. Należy jednak pamiętać, że pisał powieść a nie monografię historiograficzną.
Bezsprzecznym faktem historycznym jest, że twierdza jasnogórska była jednym z najsilniej ufortyfikowanych obiektów warownych I Rzeczypospolitej. Strategiczne także było jej położenie - flankowała Polskę od strony cesarskiego Śląska, skąd miała nadejść odsiecz sił Jana Kazimierza. Szwedzi rzeczywiście bezskutecznie ponawiali szturmy twierdzy. A gdy zwinęli oblężenie nastąpił zwrot w dziejach potopu szwedzkiego - wierne Janowi Kazimierzowi oddziały na wieść o udanej obronie Jasnej Góry zawiązały konfederację tyszowiecką, a od strony Śląska uderzyły wojska polskie.
[edytuj] Zobacz też
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Powieść
- Wojciech Dzieduszycki Główne postacie powieści Henryka Sienkiewicza pt. "Potop" : krytyczny rozbiór Lwów 1887
- Mit jasnogórski - cudowne zmyślenie.
- Cud jasnogórski - narodowy mit?
