Roman Palester

Z Wikipedii

Roman Palester (ur. 28 grudnia 1907 w Śniatyniu, zm. 25 sierpnia 1989 w Paryżu) - polski kompozytor, od 1947 przebywający i tworzący na emigracji.

Spis treści 1 Biografia 2 Twórczość 3 Przypisy 4 Bibliografia 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Biografia

Gry na fortepianie zaczął uczyć się w 1914 (w wieku lat 7). Studiował w latach 1921-1925 w konserwatorium we Lwowie (w klasie fortepianu pod kierunkiem Marii Sołtys), a między 1928 a 1931 w Warszawie (kompozycja w klasie Kazimierza Sikorskiego). W międzyczasie studiował też historię sztuki na Uniwersytecie Warszawskim.

Już jego wczesne utwory zdobywały nagrody: Muzyka symfoniczna (1930) - Festiwalu Międzynarodowego Towarzystwa Muzyki Współczesnej w Londynie, Wariacje na orkiestrę kameralną (1935) - I nagroda konkursu Towarzystwa Wydawniczego Muzyki Polskiej, balet Pieśń o ziemi (1937) - złoty medal na Wystawie światowej w Paryżu. Zaangażował się też w działalność w środowisku muzycznym - pełnił funkcje wiceprezesa Stowarzyszenia Kompozytorów Polskich (1937-1938) oraz był wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Muzyki Współczesnej (od 1937).

Podczas II wojny światowej przebywał w Warszawie, m.in. przez 6 tygodni był więziony na Pawiaku (w 1940). Podobnie jak Witold Lutosławski utracił podczas Powstania warszawskiego większość partytur. W latach 1945-47 był profesorem kompozycji w Państwowej Wyższej Szkole Muzycznej, od maja do sierpnia 1945 pełnił funkcję prorektora tej uczelni. Uważany był wówczas za jednego z najwybitniejszych ówczesnych kompozytorów polskich, co potwierdzały kolejne nagrody oraz liczne wykonania jego muzyki w Polsce i za granicą.^[1] Komponował też muzykę filmową, m.in. do filmu Zakazane piosenki.

W 1947 Roman Palester przeniósł się do Paryża jeszcze bez zamiaru emigracji. Władze polskie natarczywie namawiały go do powrotu, on odmawiał m.in. udziału w Światowym Kongresie Intelektualistów w Obronie Pokoju we Wrocławiu (1948). Wrócił na Zjazd Kompozytorów i Krytyków Muzycznych w Łagowie Lubuskim (1949), gdzie działalność polskich kompozytorów podporządkowano socrealizmowi. Palester określony jako "formalista" zdecydował się na stałą emigrację. W latach 1952-1972 mieszkał w Monachium i pracował jako kierownik działu kulturalnego polskiej sekcji Radia "Wolna Europa".

Po wyjeździe z Polski nazwisko i dorobek Palestra zostały usunięte z krajowych publikacji aż do roku 1977, gdy Związek Kompozytorów Polskich doprowadził do uchylenia zapisu cenzury. Kompozytor odwiedził Polskę tylko raz w 1983, gdy wykonywano w Krakowie jego Hymnus pro gratiarum Actione. Kolejna wizyta (w 1987, na 80. rocznicę urodzin) nie doszła do skutku z powodu złego stanu zdrowia kompozytora, który zmarł dwa lata później. Pochowany został na cmentarzu polskim w Montmorency.

[edytuj] Twórczość

Palester komponował utwory orkiestralne (symfonie, koncerty), kameralne (kwartety i tria smyczkowe), sceniczne, wokalno-instrumentalne, wokalne - solowe, a także kantaty, muzykę fortepianową, teatralną, filmową i radiową.

Twórczość Romana Palestra początkowo znajdowała się pod wpływem Strawińskiego, Szymanowskiego i Hindemitha, później jednak znalazł własną estetykę i odrębny styl. Kompozycje Palestra cechuje indywidualny język harmoniczno-brzmieniowy i częste stosowanie techniki polifonicznej. Korzystając z techniki serializmu powracał też kompozytor do muzyki czysto tonalnej.

Do najważniejszych kompozycji Palestra należą:^[2]

• Koncert skrzypcowy (1941)
• II Symfonia (1942)
• Requiem (1947)
• IV Symfonia (1952/1972)
• Śmierć Don Juana (1963)
• Metamorfozy (1970)
• Koncert na altówkę i orkiestrę (1975)
• Hymnus pro gratiarum Actione (1979)
• V Symfonia (1981)

Niektóre z utworów posiadały specjalne dedykacje, m.in. Requiem poświęcone było "pamięci przyjaciół, którzy walcząc zginęli w Warszawie", a Hymnus pro gratiarum Actione kompozytor zadedykował Janowi Pawłowi II.

Przypisy

[edytuj] Bibliografia

• Sylwetka Romana Palestra przygotowana przez Polskie Centrum Informacji Muzycznej
• Teresa Chylińska, hasło Roman Palester w Przewodniku koncertowym wyd. Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 1991, s. 1042-1048.

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Roman Palester w bazie filmpolski.pl