Witold Lutosławski
Z Wikipedii
| Witold Lutosławski | |
 |
|
| Urodzony | 25 stycznia 1913 Warszawa |
| Zmarł | 7 lutego 1994 Warszawa |
 Galeria w Wikimedia Commons |
|
 Kolekcja cytatów w Wikicytatach |
|
Witold Roman Lutosławski (ur. 25 stycznia 1913 w Warszawie, zm. 7 lutego 1994 w Warszawie), polski kompozytor współczesny i dyrygent, także pianista. Syn Józefa Lutosławskiego.
Spis treści |
[edytuj] Historia życia
Pochodził z rodziny ziemiańskiej herbu Jelita mającej swą posiadłość w Drozdowie k. Łomży. Jego zainteresowanie muzyką miało swe korzenie w dzieciństwie i tradycji rodzinnego muzykowania. Komponował już w wieku 9 lat, a w roku 1922 napisał Preludium na fortepian. Później uczył się gry na skrzypcach i fortepianie oraz uczęszczał do Gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. W roku 1931 zdał maturę. W latach 1927–1928 i 1932–1937 uczęszczał do Konserwatorium Warszawskiego, studiując pianistykę oraz kompozycję, a na przełomie 1931–1933 oddawał się studiom matematycznym.
Na początku II wojny światowej walczył jako żołnierz przeciwko Niemcom, a potem, w czasie okupacji, grywał w warszawskich kawiarniach w duecie z Andrzejem Panufnikiem oraz koncertował z Eugenią Umińską, zbierając fundusze na pomoc ukrywającym się artystom, m.in. dla Władysława Szpilmana. Z Andrzejem Panufnikiem przygotował około 200 transkrypcji utworów znanych kompozytorów, m.in. opracowanie 24 kaprysu N. Paganiniego, zatytułowane Wariacje na temat Paganiniego. Prawie wszystkie kompozycje sprzed i z okresu wojny zaginęły.
Po wojnie komponował między innymi symfonie, koncerty i utwory dla dzieci. W latach sześćdziesiątych zaczął działać jako dyrygent i wykładowca – w kraju i za granicą. Udzielał się też w Związku Kompozytorów Polskich.
W latach 50. komponował również muzykę teatralną, radiową, jak również zwykłe piosenki (walce, fokstroty, tanga). W tej, wyraźnie zarobkowej działalności korzystał najpierw z pseudonimu Bardos, a później Derwid (gdy okazało się, że Bardos to także nazwisko węgierskiego kompozytora). Piosenki przez niego napisane wykonywali m.in. tacy artyści, jak: Olgierd Buczek, Mieczysław Fogg, Ludmiła Jakubczak, Kalina Jędrusik, Jerzy Michotek, Sława Przybylska, Hanna Rek, Irena Santor, Rena Rolska, Violetta Villas.
Jest twórcą oryginalnej techniki kompozytorskiej – aleatoryzmu kontrolowanego. W czasie największego rozkwitu awangardy Lutosławski nie zapominał, że nowość jest tą cechą utworu, która zużywa się najszybciej. Był jednym spośród nielicznych kompozytorów, którzy w latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych XX wieku nie zapomnieli o prawach rządzących percepcją muzyki.
Uznawany za najwybitniejszego – obok Chopina i Szymanowskiego – polskiego kompozytora wszech czasów. Został odznaczony najwyższymi orderami PRL i III RP: Orderem Budowniczych Polski Ludowej oraz Orderem Orła Białego. Laureat Polar Music Prize z roku 1993. Tytuły doktora honoris causa przyznały mu uniwersytety: Warszawski (1973), Mikołaja Kopernika w Toruniu (1980), Jagielloński (1984) oraz Akademia Muzyczna im. Fryderyka Chopina (1988). Zarówno Filharmonia Wrocławska, jak i Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia w Nysie oraz Państwowa Szkoła Muzyczna I i II stopnia w Stargardzie Szczecińskim, noszą jego imię.
[edytuj] Ważniejsze dzieła
[edytuj] Muzyka poważna
- I Symfonia (1947)
- Spóźniony słowik i inne piosenki dziecinne do słów Juliana Tuwima (1947)
- Koncert na orkiestrę (1954)
- Pięć pieśni do słów K. Iłłakowiczówny (1957)
- Muzyka żałobna (1958)
- Gry weneckie (1961)
- Trois Poémes d’Henri Micheaux (1963)
- Kwartet smyczkowy (1964)
- Paroles tissées (1965)
- II Symfonia
- Livre pour orchestre (1968)
- Koncert wiolonczelowy (1970)
- Preludia i fuga (1972)
- Les espaces du sommeil
- Mi-Parti
- Novelette
- Koncert podwójny
- III Symfonia (1983)
- Łańcuch I
- Łańcuch II (1985)
- Łańcuch III (1986)
- Partita
- Koncert fortepianowy (1988)
- Chantefleurs et Chantefables
- IV Symfonia (1992)
- Preludia taneczne na klarnet
[edytuj] Piosenki
- Cyrk jedzie
- Filipinka modna
- Ni dla nas już
- Nie oczekuję dziś nikogo
- Po co śpiewać piosenki
- W naszym pustym domu hula wiatr
- Warszawski dorożkarz
- Z lat dziecinnych
- Znajdziesz mnie wszędzie
[edytuj] Genealogia
| 4. Franciszek Dionizy Lutosławski (1830-1891) | ||||||
| 2. Józef Lutosławski(1881-1918) | ||||||
| 5. Paulina ze Szczygielskich Lutosławska | ||||||
| 1. Witold Lutosławski (1913-1994) | ||||||
| 6. ?? Olszewski | ||||||
| 3. Maria z Olszewskich Lutosławska | ||||||
| 7. ??? | ||||||
[edytuj] Zobacz też
- Międzynarodowy Przegląd Młodych Dyrygentów im. Witolda Lutosławskiego
- Międzynarodowy Konkurs Wiolonczelowy im. Witolda Lutosławskiego
- Lutosławscy
[edytuj] Linki zewnętrzne
[edytuj] Bibliografia
- Wolański R., Leksykon Polskiej Muzyki Rozrywkowej, Warszawa 1995, Agencja Wydawnicza MOREX, ISBN 83-86848-05-7, tu hasło Derwid, s. 39.
