Ruch racjonalistyczny
Z Wikipedii
Ruch racjonalistyczny – ruch społeczny istniejący w wielu krajach, skupiający ludzi o przekonaniach racjonalistycznych zainteresowanych krzewieniem racjonalizmu w społeczeństwie. Sięga swymi korzeniami epoki Oświecenia, jego znaczący i organizacyjny rozwój przypadł jednak na wiek XX, kiedy procesy laicyzacji przybrały skalę społeczną i wyszły poza salony i grona intelektualistów i filozofów.
W dużej części pokrywa się z ruchami wolnomyślicielskim, humanistycznym, ateistycznym, laickim.
W sferze przekonań politycznych, racjonaliści sympatyzują na ogół z kręgami liberalnymi i lewicowymi, są także zwolennikami neutralności światopoglądowej państwa.
Spis treści |
[edytuj] Świat
Ruch racjonalistyczny ma szczególnie długą tradycję w Wielkiej Brytanii i USA, bardzo silny jest również w Indiach. Współcześnie do najbardziej znanych osób głoszących racjonalizm zaliczają się: Richard Dawkins (Wielka Brytania), Paul Kurtz (USA), James Randi (USA), Sanal Edamaruku (Indie), Prabir Ghosh (Indie), Basava Premanand (Indie).
Główne organizacje racjonalistów:
- Rationalist Association (Wielka Brytania, istnieje od 1899)
- Rationalist Society of Australia (istnieje od 1926)
- New Zeland Association of Rationalists and Humanists (istnieje od 1927)
- Unia Racjonalistyczna (Francja, istnieje od 1930)
- Unia Ateistów, Agnostyków i Racjonalistów (UAAR) (Włochy, istnieje od 1986)
- Rationalist International (istnieje od 1995)
- Center for Inquiry Transnational – federacja organizacji racjonalistycznych, powstała w 1991 w USA, skupia:
- Committee for the Scientific Investigation of Claims of the Paranormal (CSICOP, 1976)
- Council for Secular Humanism (CSH, 1980)
- The Commission for Scientific Medicine and Mental Health (CSMMH, 2003)
- The Fellowship of Reason (USA)
- Asociacion Mexicana Etica Racionalista
- Rational Centre of Ghana
- Rationalist Associates (USA)
- Gesellschaft zur wissenschaftlichen Untersuchung von Parawissenschaften e.V. (GWUP, Niemcy)
- European Council of Skeptical Organisations (ECSO, Belgia, EU)
W Indiach istnieje kilkadziesiąt organizacji racjonalistycznych, większość skupiona jest w Indyjskiej Federacji Stowarzyszeń Racjonalistycznych (FIRA), która z kolei jest afiliowana w Międzynarodowej Unii Humanistyczno-Etycznej (IHEU).
Najważniejsze indyjskie organizacje racjonalistyczne:
- Atheist Center, Vijayawada, Andhra Pradesh, istnieje od 1940
- Indian Rationalist Association, Nowe Delhi, istnieje od 1949
- Dakshina Kannada Rationalist Association, Mangalore, Karnataka, istnieje od 1976
- Tarksheel Society (Rationalist Society), Pendżab, istnieje od 1984
- Science and Rationalists’ Association of India, Kalkuta, istnieje od 1985
- Bihar Buddhiwadi Samaj (Bihar Rationalist Society), Patna, Bihar, istnieje od 1985
- Ananthapur Rationalist Association, Ananthapur, Andhra Pradesh
- AT Kovoor Memorial Trust, Kozhikode, Kerala
- Dravidar Kazhagam, Tamil Nadu
- Goa Science Forum
- Hyderabad Rationalist Forum, Hajdarabad, Andhra Pradesh
- Indian Committee for the Scientific Investigation of Paranormal, Podannur, Tamil Nadu
- Kerala Yukthivadi Sangham, Kerala
- Tamil Nadu Rationalist Forum
[edytuj] Polska
W II RP polskie środowisko racjonalistów skupione było od 1930 wokół Warszawskiego Koła Intelektualistów (wzorowanego na francuskiej Unii Racjonalistycznej) oraz miesięcznika "Racjonalista".
Aktualnie polscy racjonaliści skupieni są wokół istniejącego od 2000 portalu Racjonalista.pl oraz powołanego w 2005 Polskiego Stowarzyszenia Racjonalistów.
Główni racjonaliści polscy XX w.: Tadeusz Kotarbiński, Barbara Stanosz, Jan Woleński, Jacek Hołówka.
[edytuj] Organizacje ruchu humanistyczno-wolnomyślicielskiego
[edytuj] Organizacje świeckiego humanizmu
- Human-Etisk Forbund (Norweskie Stowarzyszenie Humanistyczne) (1956, 68 tys. członków) – największa organizacja humanistyczna na świecie
- American Humanist Association (1941)
- British Humanist Association (1896, 1963)
- Humanisterna (Szwedzkie Stowarzyszenie Humanistyczne) (1979, 1,6 tys. członków)
- Humanistisch Verbond (Holandia, 1946)
- International Humanist and Ethical Youth Organisation (IHEYO)
- Gay and Lesbian Humanist Association (Wlk. Brytania)
- Humanist Society (1939, Waszyngton)
- Humanist Association of Canada (1968)
- Humanists of Florida Association (1986)
- Capital District Humanist Society (Nowy Jork)
- Humanistische Verband Deutschlands (Niemieckie Stowarzyszenie Humanistyczne) (1993)
- Humanistisch-Vrijzinnige Vereniging (Belgia, 1951)
- Humanist Association of Ireland (1993)
- Sidmennt – Icelandic Ethical Humanist Association (1990)
- Freigeistige Aktion
- South Place Ethical Society (Wlk. Brytania, 1793, 1869) – najstarsze stowarzyszenie humanistyczne
- Humanist Society of Scotland
- Indian Humanist Union (1960)
- Humanist Society of New Zealand (1967)
- Uganda Humanist Association (UHASSO) (1996)
- First Humanist Society of New York (1929)
- Humani – The Humanist Association of Northern Ireland
[edytuj] Organizacje wolnomyślicielskie
- De Vrije Gedachte (Wolna Myśl) (Holandia)
- Bund Freireligiöser Gemeinden Deutschlands (1859, Niemcy)
- Associazione Nazionale del Libero Pensiero "Giordano Bruno" (Włochy)
- Freidenker-Vereinigung der Schweiz, (Szwajcaria)
- Freidenkerbund Österreichs (Austria)
[edytuj] Organizacje sekularystyczne
- National Secular Society (Wlk. Brytania, 1866)
- Centre d'Action Laïque (Belgia)
- Secular Organizations for Sobriety (1987, USA, dla alkoholików)
[edytuj] Organizacje ateistyczne
- Godless Americans (USA)
[edytuj] Edukacja
- Universiteit voor Humanistiek (University for Humanistics), Utrecht (Holandia), 1989
- Humanistisch Vormingsonderwijs (HVO – Centre for Humanist Ethical and Worldview Education) (Holandia)
- Viveka Vidyalayam – szkoła humanistyczna założona w 1993 w Chirali (Indie)
[edytuj] Think tanki
- Institute for Humanist Studies (USA)
- International Academy Of Humanism (USA)
[edytuj] Media humanistyczne
- Humanistische Omroep (Humanist Broadcasting Foundation) (Holandia)
[edytuj] Inne
- Dravidar Kazhagam (Dravidian Organization) (Indie)
[edytuj] Federacje
- International Humanist and Ethical Union (1952)
- Unie Vrijzinnige Verenigingen (Bruksela) (1966)
- Dachverband freier Weltanschauungsgemeinschaften (Umbrella Organization for Secular Associations) (1991)
- Finnish Humanist Union (1987)
- Council of Australian Humanist Societies
- European Humanist Federation (1991)
