Rynek w Sanoku

Z Wikipedii

Rynek w Sanoku – kwadratowy plac wytyczony przez władze austriackie po przebudowie miasta w roku 1786. Pierwotny plan zabudowy rynku powstał w II poł. XIV wieku podczas lokacji miasta w roku 1339. Przywilej lokacyjny wydany przez księcia Jerzego nakazywał m.in. wzniesienie przez wójta ratusza oraz kramów kupieckich. Dokument ten potwierdził następnie król Kazimierz Wielki w roku 1366. Późnośredniowieczny rynek sanocki był o wymiarach 20 na 20 prętów (81 x 81 metrów). Przez kilka wieków rynek służył celom gospodarczym i wojskowym. Odbywały się tu w każdą środę i piątki targi oraz coroczne jarmarki. Obecna długość każdego z boków rynku wynosi 100 m. Plan zabudowy rynku zgodny jest z średniowieczną tradycją wynikającą z prawa magdeburskiego, tj. prostokątnym placem z ratuszem, kościołem usytuowanym przy ulicy wychodzącej z narożnika rynku oraz dwiema ulicami wyprowadzonymi od każdego z boków rynku. Lustracja przeprowadzona w roku 1765 podaje, że ratusz w Sanoku był drewniany o dwóch kondygnacjach, został zbudowany w 1756 po kolejnym pożarze. Przeznaczony był dla sądów miejskich, propinacji i rzeźników. Ratusz ten spłonął w 1782.

Elementami zabudowy rynku jest klasztor i kościół OO. Franciszkanów, sprowadzonych do Sanoka ze Lwowa przez księcia Władysława Opolczyka w roku 1377. Klasztor ten był wielokrotnie przebudowywany. Jego obecny kształt architektoniczny pochodzi z roku 1886, położowy jest przy południowo - wschodniej pierzei rynku. We wschodniej pierzei rynku znajduje się eklektyczny ratusz miejski, który był w kolejnych wiekach również wielokrotnie przebudowywany. Przy zachodniej pierzei rynku w dawnym gmachu rady powiatowej pochodzącym z roku 1870 mieści się obecnie urząd rady miejskiej. Obiekt ten połączony jest z wybudowanym w połowie lat 60. ubiegłego wieku budynkiem, w którym obecnie mieści się starostwo powiatowe. Przy północnej pierzei rynku znajduje się budynek Archiwum Państwowego, w którym do roku 1939 mieściła się synagoga Klaus Sadogóra.

Okalające sanocki rynek kamienice powstały pod koniec XVIII i początku XIX wieku. Z południowo wschodniego narożnika rynku wychodzą ulice Franciszkańska oraz Schody Franciszkańskie, z południowo-zachodniego narożnika ulica Jana Grodka przy której znajduje się sanocka fara i ul. 3 Maja, z narożnika północno-wschodniego ulica Zamkowa prowadząca do zamku królewskiego oraz Schody Balowskie a z narożnika północno-zachodniego ulice Cerkiewna prowadząca do katedry prawosłwnej i Łazienna. W roku 2007 przeprowadzono rewitalizację nawierzchni rynku.

Rynek nadal służy jako miejsce parad i przysięg wojskowych.