Bolesław Jerzy II

Z Wikipedii

Bolesław Jerzy II, ukr. Юрій II Болеслав Тройденович (ur. ok. 1310^[1], zm. 7 kwietnia 1340) – natus dux et dominus Russiae^[2], książę halicko-wołyński w latach 1323-1340. Ożeniony z córką wielkiego księcia Giedymina (dziadek Jagiełły) księżniczką Eufemią^[3], siostrą królowej Aldony, pierwszej żony Kazimierza Wielkiego. Bolesław Jerzy był po kądzieli i po mieczu praprawnukiem księcia Konrada mazowieckiego.

Bolesław Jerzy II był najstarszym synem księcia mazowieckiego Trojdena I księcia z rodu Piastów i Marii Halickiej, córki księcia halicko-wołyńskiego Jerzego I Lwowicza.

Na chrzcie książę otrzymał imię Bolesław, dopiero po objęciu tronu w Haliczu i przyjęciu prawosławia przybrał miano na cześć dziadka, Jerzego I. Obrządek prawosławny wkrótce jednak porzucił za namową papieża Jana XXII.

W 1323 zmarli (zapewne otruci) dwaj ostatni książęta z dynastii Rurykowiczów halickich a pretensje do bogatej ziemi wysunęli władcy: polski Władysław Łokietek, węgierski Karol Robert, mazowiecki Trojden I, oraz litewski Giedymin. Kandydatura mazowiecka początkowo wydawała się najsłabsza, syn Trojdena I – Bolesław był jednak osobą, na którą mogły się zgodzić wszystkie strony konfliktu, licząc że będą w stanie roztoczyć pełne zwierzchnictwo nad młodym (15-letnim) Piastowiczem.

Wyprawa zbrojna na Ruś pod wodzą Władysława Łokietka, z posiłkami Karola Roberta, ruszyła jeszcze pod koniec 1323 lub na początku roku następnego. Koalicjantom z powodzeniem udało się pokonać siły wrogie panowaniu na Rusi mazowieckiego Piasta. Nie mniej przez cały okres rządów Bolesław Jerzy II musiał się liczyć z dość silną opozycją wewnętrzną – niechętną zbyt mocnej władzy. Drugim czynnikiem potęgującym stan ciągłego zagrożenia byli – ciągle niezwykle silni – Tatarzy uzurpujący sobie prawo swobodnego osadzania w Haliczu książąt.

Bolesław Jerzy II chcąc zneutralizować niebezpieczeństwo utraty tronu swoje rządy oparł na dobrych stosunkach z Polską Władysława Łokietka i Kazimierza Wielkiego. Na swoją stronę księcia bezskutecznie próbowała przeciągnąć dyplomacja krzyżacka. W celu zabezpieczenia swoich włości przed niebezpieczeństwem litewskim Bolesław Jerzy za pośrednictwem stryja Wacława płockiego nawiązał kontakty z tamtejszym władcą Giedyminem. W 1331 został zawarty nawet formalny sojusz umocniony ślubem księcia z córką Giedymina Eufemią.

Stolicę swojego księstwa ustanowił we Włodzimierzu Wołyńskim. Zarzucano mu nadmierną opiekę nad mieszczanami i cudzoziemcami, zbyt łagodne traktowanie katolickiego kleru i ograniczenie wpływów panów wołyńskich. Jak zapisał jeden z roczników polskich Bolesław Jerzy "usiłował zmienić ich prawa i obyczaje", co oczywiście nie wpłynęło pozytywnie na jego popularność wśród miejscowych bojarów.

W 1338 książę halicki udał się na zjazd w Wyszehradzie, gdzie wspólnie z Kazimierzem Wielkim i Karolem Robertem zastanawiano się m.in. nad kwestią pomocy wojskowej dla Halicza w celu rozgromienia opozycji. Na spotkaniu tym podpisano również układ przewidujący, że w razie bezpotomnej śmierci Bolesława władzę nad jego księstwem miał przejąć król Polski. W 1339 Bolesław lokował na prawie magdeburskim miasto Sanok jako pierwsze na Rusi Halickiej^[4].

Bolesław Jerzy II zmarł bezpotomnie 7 kwietnia 1340, jak zgodnie informują współczesne źródła, otruty przez bojarów. Podpisany dwa lata wcześniej układ otworzył wtedy przed Kazimierzem Wielkim widoki do zdobycia Rusi Halickiej dla Polski.

[edytuj] Wywód rodowodowy

4. Bolesław II mazowiecki[5]
			2. Trojden I
5. Gaudemunda Zofia[6]
						1. Bolesław Jerzy II
6. Jurij I[7]
			3. Maria Halicka
7. Eufemia kujawska[8]

[edytuj] Bibliografia

• Jan Řežabek, "Jiří II", poslední kníže veśkeré Malé Rusi, kritickí pokus, «Časopis musea království českého», ročnik LVII, Praha, 1883.
• Stephen Christopher Rowell. Lithuania Ascending: A Pagan Empire Within East-Central Europe, 1295-1345, Cambridge Studies in Medieval Life and Thought: Fourth Series. Cambridge University Press, 224. ISBN 9780521450119. (1994)
• Олена Русина. Україна під татарами і Литвою. — Київ: Видавничий дім «Альтернативи» (1998), ISBN 9667217566 — str. 274.

Przypisy