Sarna syberyjska
Z Wikipedii
Sarna syberyjska | |||||||||||||||||||||||||||||
Systematyka | |||||||||||||||||||||||||||||
Domena | eukarioty | ||||||||||||||||||||||||||||
Królestwo | zwierzęta | ||||||||||||||||||||||||||||
Typ | strunowce | ||||||||||||||||||||||||||||
Gromada | ssaki | ||||||||||||||||||||||||||||
Podgromada | ssaki żyworodne | ||||||||||||||||||||||||||||
Rząd | parzystokopytne | ||||||||||||||||||||||||||||
Rodzina | jeleniowate | ||||||||||||||||||||||||||||
Rodzaj | Capreolus | ||||||||||||||||||||||||||||
Gatunek | sarna syberyjska | ||||||||||||||||||||||||||||
Nazwa systematyczna | |||||||||||||||||||||||||||||
Capreolus pygargus[1] | |||||||||||||||||||||||||||||
(Pallas, 1771)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||
Podgatunki | |||||||||||||||||||||||||||||
zobacz opis w tekście | |||||||||||||||||||||||||||||
Status ochronny | |||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
Systematyka w Wikispecies |
Sarna syberyjska, sarna azjatycka (Capreolus pygargus) – gatunek ssaka parzystokopytnego z rodziny jeleniowatych, blisko spokrewniona z sarną europejską.
Spis treści |
[edytuj] Występowanie i biotop
Obecny zasięg występowania gatunku obejmuje Azję północno-wschodnią i centralną (Rosja, Chiny, Kazachstan, Mongolia i Korea) - od zachodu, w górach Kaukazu, graniczy z zasięgiem występowania sarny europejskiej (Capreolus capreolus). Do Polski została sprowadzona ok. 1900 przez książęcy urząd administracji leśnej w Sławięcicach, ale wyginęła.[2]
Zasiedla stepy, pola uprawne na równinach i w górach do wysokości 2100 m n.p.m.
[edytuj] Systematyka i pochodzenie
Sarna syberyjska jest podobna do sarny europejskiej, z którą jest blisko spokrewniona i zaliczana do rodzaju Capreolus. Do niedawna uważana była nawet za jej podgatunek, jednak przeprowadzone badania mtDNA potwierdziły istotne różnice wystarczające do uznania odrębności obydwu gatunków[3], które pojawiły się prawdopodobnie w okresie 2,75-1,37 mln lat temu[4]. Najbliższym krewnym obydwu saren jest łoś.
[edytuj] Charakterystyka ogólna
[edytuj] Wygląd
Podstawowe dane | |
---|---|
Długość ciała | 130-150 cm |
Wysokość w kłębie | 85-105 cm |
Ogon (kwiat) | 1-2 cm |
Dojrzałość płciowa | ? |
Okres godowy | przelom sierpnia-września |
Ciąża | 264-318 dni |
Liczba młodych w miocie |
1-3 |
Długość życia | 8-12, maksymalnie 14-18 lat |
Sarna syberyjska ma podobną sylwetkę, ale jest większa od swojej europejskiej krewniaczki, ma od niej masywniejsze ciało, dłuższe (do 45 cm) i inaczej ukształtowane poroże (parostki) z 3-5 odgałęzieniami i grubszymi niż u sarny europejskiej perłami. Jest też od niej lepiej przystosowana do surowego klimatu - silnych mrozów i głębokiego śniegu. Ubarwienie sarny syberyjskiej jest zimą rdzawoszare do brązowawego na grzbiecie i kremowego na spodzie i nogach, latem rdzawe. U młodych występują liczne cętki na bokach ciała, ułożone w czterech do pięciu rzędach. Samiec zwany jest kozłem lub rogaczem, samica kozą.
[edytuj] Tryb życia
Aktywność wykazuje w ciągu całej doby. Odpoczywa w czasie letnich upałów, a na otwarte przestrzenie wychodzi wczesnym rankiem i po zmroku. Latem sarny trzymają się w małych grupach lub pojedynczo. Jesienią samce gromadzą 1-3 samic w haremy, które łączą się ze sobą przed zimą w większe stada złożone z 20-30 osobników. W grudniu stada ponownie rozdzielają się na małe grupy. W tym samym okresie samce zrzucają poroże. Sarny potrafią wykonywać długie - do 15 metrów - skoki.
Żywią się trawami, jagodami i grzybami, a zimą pędami i suchymi liśćmi drzew i krzewów.
Sarna syberyjska żyje 8-12, maksymalnie 14-18 lat, ale średnia wieku na wolności - ze względu na intensywne polowania i obecność drapieżników - jest znacznie krótsza.
[edytuj] Rozród
Okres godowy saren syberyjskich przypada zwykle na drugą połowę lata, na przełomie sierpnia-września, ale może przesunąć się na późniejszy okres. Młode w liczbie od 1 do 3 rodzą się zawsze późną wiosną. Przez pierwszy tydzień leżą ukryte w wysokiej trawie, a następnie zaczynają wędrować za matką.
[edytuj] Podgatunki
Wyodrębniono dwa podgatunki sarny syberyjskiej:[4]
- Capreolus pygargus pygargus Pallas
- Capreolus pygargus tianshanicus Satunin
Podgatunki wyłoniły się prawdopodobnie 462-229 tys. lat temu[4].
[edytuj] Znaczenie
Sarna syberyjska jest cenioną zwierzyną łowną poławianą dla mięsa, skóry i poroża. Roczne połowy szacowane są na 5000-10000 sztuk.
[edytuj] Zagrożenia i ochrona
Sarny są obiektem polowań dużych drapieżników i człowieka. Pomimo tego nie są zagrożone wyginięciem. W Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody i Jej Zasobów została zaliczona do kategorii LC (least concern) jako gatunek o mniejszym ryzyku wyginięcia. [5]
Przypisy
- ↑ 1,0 1,1 Integrated Taxonomic Information System: ITIS (en). [dostęp 1 września 2007].
- ↑ Instytut Ochrony Przyrody PAN, Gatunki obce w Polsce - Sarna azjatycka
- ↑ Chao-Ting Xiao et al., Mitochondrial DNA Distinction of Northeastern China Roe Deer, Siberian Roe Deer, and European Roe Deer, to Clarify the Taxonomic Status of Northeastern China Roe Deer, Biochemical Genetics, Volume 45, Numbers 1-2 / February, 2007, pp. 93-102 (en)
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Petrosyan et al. Quantitative Analysis of Genetic Parameters in Populations of European (Capreolus capreolus L.) and Siberian (Capreolus pygargus Pall.) Roe Deer with RAPD Markers, Russian Journal of Genetics, Volume 38, Number 6, June 2002 , pp. 676-683(8) (en)
- ↑ Deer Specialist Group 1996. Capreolus pygargus.: IUCN 2006. 2006 IUCN Red List of Threatened Species. (en). [dostęp 1 września 2007].
[edytuj] Bibliografia
- Сибирская косуля — Capreolus pygargus (ru). [dostęp 1 września 2007].
- Komosińska Halina, Podsiadło Elżbieta: Ssaki kopytne. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2002. ISBN 83-01-13806-8.