Stanisław Mokronowski

Z Wikipedii

Stanisław Mokronowski herbu Bogoria (ur. 1761(1760?) Bogucin na Mazowszu - zm. 1821 w Warszawie) – generał lejtnant Wojsk Koronnych, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792 i insurekcji kościuszkowskiej 1794, bratanek Andrzeja Mokronowskiego.

Uczył się u jezuitów, potem w Korpusie Kadetów i w Paryżu. Służbę wojskową rozpoczął w Polsce, lecz po dwóch latach, od 1789 wstąpił do wojska francuskiego.

Po powrocie do Polski w 1788 został wicebrygadierem Kawalerii Narodowej i wybrany został posłem na sejm z ziemi wyszogrodzkiej, z ramienia stronnictwa królewskiego. W 1792 w stopniu wicebrygadiera walczył i odznaczył się w bitwie pod Zieleńcami, awansowany na generała lejtnanta. Pozostał w służbie targowickiej.

W insurekcji 1794 był komendantem miasta Warszawy i Siły Zbrojnej Księstwa Mazowieckiego. Był też początkowo członkiem Rady Zastępczej Tymczasowej, ale jako krytyk Tadeusza Kościuszki został usunięty z władz politycznych i ograniczony do działalności militarnej. Pozostawał w stałym kontakcie z królem. Na tym polu jako dowódca dywizji osłonowej od strony Prus na linii Narwi, odegrał znaczną rolę w rejonie Warszawy (obrona stolicy pod Błoniem) i na Litwie, skąd przeprowadził wycofującą się armię do Warszawy. Od sierpnia naczelny dowódca wojsk litewskich w stopniu generała lejtnanta, poniósł klęskę pod Kobyłką i otworzył drogę A. Suworowi na Warszawę. Wraz z księciem Józefem, Michałem Wielhorskim i Eustachym Sanguszko tworzyli trzon "dworskiej" frakcji powstańców.

Po upadku powstania wyjechał do Włoch, do kraju powrócił na krótko przed śmiercią (był jeszcze zaangażowany w akcję budowy pomnika ks. Józefa Poniatowskiego w Warszawie), osiadł w Warszawie, gdzie zmarł. Pochowany w kościele Kapucynów.

Czwarty po Poniatowskim, Kościuszce i Wielhorskim na oryginalnej liście nagrodzonych Orderem Virtuti Militari w 1792.