Stawianie baniek
Z Wikipedii
 |
Hasło opisuje teorie, metody lub czynności niezgodne z aktualną wiedzą medyczną. |
 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. |
Stawianie baniek - kontrowersyjna metoda lecznicza, obecnie stosowana głównie przez zwolenników medycyny tradycyjnej, o nieudowodnionej naukowo skuteczności. Zwolennicy tej metody polecają jej stosowanie zwłaszcza w zapaleniach układu oddechowego, przewlekłej niewydolności prawokomorowej serca przebiegającej z obrzękami ogólnoustrojowymi, nadciśnieniu tętniczym oraz bólach stawów różnego pochodzenia.
Jest to metoda leczenia wywodząca się z kręgu tradycyjnej medycyny chińskiej oraz medycyny arabskiej. Pod pojęciem baniek rozumie się nie tylko tradycyjnie używane bańki szklane, ale także inne przedmioty hermetyczne np. odpowiednio wytrzymałe szklanki. Obecnie są to zazwyczaj produkty fabryczne – szklane naczynia o zaokrąglonych dnach (łatwiejsze mycie) i zaokrąglonych, nieznacznie rozszerzających się płaskich brzegach (dla łatwiejszego oderwania od skóry i jako zabezpieczenie przed wpijaniem się w skórę pacjenta). Mniej więcej do połowy XX w. zabieg stawiania baniek był akceptowany jako przydatna metoda lecznicza w obszarze medycyny naukowej. Współczesne podręczniki akademickie chorób wewnętrznych nie wymieniają tej metody jako polecanej metody terapeutycznej i obecnie bywa ona stosowana jedynie w leczeniu w warunkach domowych.
Spis treści |
[edytuj] Działanie lecznicze
Zabieg ten polega na wynaczynieniu krwi w powłokach skórnych i powstaniu kontrolowanych podbiegnięć krwawych, poprzez wytworzenie w bańce niewielkiego podciśnienia.
Prawdopodobnie zasadniczym mechanizmem korzystnego działania leczniczego stawiania baniek jest efekt placebo.
Natomiast zwolennicy tej metody uważają, że korzystny wpływ tego zabiegu na przebieg choroby jest bardziej złożony i polega na nieswoistym działaniu bodźcowym wynaczynionej krwi (pobudzenie mechanizmów nieswoistej odpowiedzi immunologicznej, popularnie nazywane "mobilizację" sił odpornościowych organizmu). Przyrównuje się także działanie lecznicze baniek do akupunktury lub akupresury. Stosowane dawniej bańki cięte (w których bańki były zbiornikami wynaczynionej krwi) były faktycznie formą krwioupustów, w przeszłości szeroko rozpowszechnionej metody leczniczej (mającej za zadanie "odciąganie" "złej krwi") zalecanej bez racjonalnego uzasadnienia (obecnie krwioupusty stosowane są jedynie ściśle określonych stanach, np. w nadkrwistości). Stawianie baniek było uznawane za alternatywny sposób leczenia wobec hirudoterapii (przystawiania pijawek lekarskich, łac. Hirudo medicinalis). Pogląd ten jednak okazał się błędny, gdyż korzystne oddziaływanie pijawek w niektórych schorzeniach (stany zakrzepowe) wynika raczej z przeciwkrzepliwego działania hirudyny zawartej w ślinie pijawki niż z faktu ubytku krwi.
[edytuj] Technika i rodzaje zabiegu
Tradycyjne bańki stawia się jednorazowo w liczbie od 20 do 30 sztuk na plecy, boki lub na przednią część klatki piersiowej. Bańki te mogą być bańkami suchymi i bańkami ciętymi (obecnie praktycznie nie stosowanymi). Bańki suche mogą być bańkami gorącymi (ogniowymi) i bańkami zimnymi.
[edytuj] Bańki gorące (ogniowe)
Bańki gorące uważane są za skuteczniejsze od próżniowych. Aby postawić bańkę należy zwilżyć wodą jej obrzeże, potem nawinięty na patyczek wacik nasączony denaturatem podpala się i ociera dookoła wnętrze bańki. Następnie bańka jest przystawiana do skóry pacjenta (najczęściej plecy) i przytrzymywana aż do zassania. Gorące powietrze we wnętrzu stygnąc, zmniejsza swoją objętość wytwarzając podciśnienie.
[edytuj] Bańki zimne (próżniowe)
Bańki próżniowe zazwyczaj zaopatrzone są w specjalny zawór, a wytworzenie podciśnienia następuje przez wyssanie powietrza pompką, już po przyłożeniu bańki do skóry pacjenta. Istnieje możliwość stawiania gorących baniek próżniowych – należy je wtedy uprzednio podgrzać (w wodzie, bądź np. suszarką do włosów) do temperatury około 40°C. W przypadku stawiania baniek próżniowych istnieje możliwość dokładnej kontroli podciśnienia (poprzez skalę manometryczną na pompce). Jest to szczególnie istotne przy aplikacji zabiegu osobom znacznie osłabionym i dzieciom.
Odmianą baniek próżniowych są bańki chińskie. Zbudowane są one z gumy i nie zawierają zaworu. Podciśnienie wytwarzane jest tutaj poprzez naciśnięcie bańki na ciele pacjenta i wywołanie efektu wyssania.
[edytuj] Bańki cięte
Przed postawieniem baniek ciętych skóra jest płytko nacinana nożykiem (używano także specjalnych przyrządów sprężynowych - "baneczników", w których zwolnienie sprężyny zwalniało 12 - 16 nożyków nacinających skórę), dzięki czemu krew jest zasysana do wnętrza stawianej nad nacięciem bańki.
[edytuj] Masaż bańkami
Czasami dla zwiększenia działania stosuje się masaż bańkami polegający na przesuwaniu bańki z zassaną skórą po ciele pacjenta. Można w tym celu używać specjalnej bańki, dużo większej niż typowa.
[edytuj] Rozpowszechnienie
Stawianie baniek jest wypierane przez postęp leczenia farmakologicznego. W USA metody tej nie praktykuje się niemal wcale. W Polsce było popularną metodą leczenia jeszcze w latach 80. XX w., najczęściej przy leczeniu zapalenia płuc. Obecnie jest dość popularne w medycynie rosyjskiej.
