Suma zbiorów

Z Wikipedii

Suma (unia) zbiorów – działanie algebry zbiorów.

Spis treści

1 Definicje
- 1.1 Przykłady
- 1.2 Aksjomat sumy
2 Własności
3 Zobacz też

[edytuj] Definicje

Suma zbiorów A i B

Sumą albo unią zbiorów nazywamy zbiór złożony ze wszystkich elementów należących do któregokolwiek z sumowanych zbiorów. Suma zbiorów A i B jest oznaczana przez $A\cup B$ . Tak więc:

$A\cup B=\{x:x\in A\vee x\in B\}$

Suma jest zdefiniowana również dla większej ilości zbiorów: sumę rodziny zbiorów (zwaną też sumą uogólnioną) definiujemy jako zbiór elementów, które należą do przynajmniej jednego ze zbiorów z tej rodziny. Tak więc suma rodziny zbiorów ${\mathfrak A}$ to

$\bigcup {\mathfrak A} = \{x:(\exists A \in \mathfrak A)(x\in A)\}$

Podobnie dla indeksowanej rodziny zbiorów $(A_i)_{i\in I}$ definiujemy

$\bigcup_{i\in I} A_i = \{a : (\exists i \in I)(a\in A_i)\}.$

Należy zauważyć, że poza teorią mnogości matematycy używają raczej sum rodzin indeksowanych niż sum zbiorów zbiorów. Jedne mogą zredukowane do drugich, np $\bigcup_{i\in I}A_i = \bigcup \{ A_i: i\in I\}$ , a użycie zapisu indeksowanego jest często bardziej czytelne.

[edytuj] Przykłady

Niech ${\mathbb Q}$ będzie zbiorem liczb wymiernych a ${\mathbb I}{\mathbb Q}$ niech będzie zbiorem liczb niewymiernych. Wówczas ${\mathbb Q}\cup {\mathbb I}{\mathbb Q}$ jest zbiorem wszystkich liczb rzeczywistych, tzn ${\mathbb Q}\cup {\mathbb I}{\mathbb Q}={\mathbb R}$ .
$(0,2)\cup [1,3]=(0,3]$ ,
$\bigcup\limits_{n\in {\mathbb N}} (1,2-\frac{1}{n+1})=(1,2)$
Niech ${\mathfrak A}$ będzie rodziną wszystkich otwartych przedziałów o końcach wymiernych zawartych w odcinku $[\sqrt{2},\sqrt{5})$ . Wówczas

$\bigcup {\mathfrak A}=(\sqrt{2},\sqrt{5})$ .

[edytuj] Aksjomat sumy

Powyższa definicja sumy zbiorów jest w pewnym stopniu niekompletna. Zapis $A\cup B=\{x:x\in A\vee x\in B\}$ należy rozumieć jako opisujący zbiór $A\cup B$ przez podanie własności jego elementów, tak jak podaliśmy w opisie słownym. Nie zastanawiliśmy się natomiast czy taki zbiór istnieje. Podobnie dla dowolnej rodziny zbiorów ${\mathfrak A}$ powinniśmy zapytać czy istnieje zbiór $U$ do którego należą dokładnie te obiekty $x$ , które należą do co najmniej jednego spośród zbiorów, które są elementami rodziny ${\mathfrak A}$ . Nasze definicje sumy zbiorów (w obu przypadkach) będą poprawne tylko wtedy gdy odpowiedź na pytanie o istnienie odpowiedniego zbioru jest pozytywna. Aby to zagwarantować, wśród standardowych aksjomatów teorii mnogości wymienia się również aksjomat sumy:

$(\forall {\mathfrak A})(\exist U)(\forall x)\Big(x\in U\ \Leftrightarrow\ (\exist A)(x\in A\wedge A\in {\mathfrak A})\Big)$ .

[edytuj] Własności

[edytuj] Operacje skończone

Dla dowolnych zbiorów $A, B, C$ zachodzą następujące równości:

$\bigcup\emptyset=\emptyset$
$\bigcup \{ A\} = A =A\cup A$ ;
$\bigcup \{ A, B\} = A \cup B$ ;
$\emptyset\cup A=A$
$(A \cup B) \cup C = A \cup (B \cup C)$ (łączność);
$A \cup B = B \cup A$ (przemienność);
$(A \cap B) \cup C = (A \cup C) \cap (B\cup C)$ oraz $(A \cup B) \cap C = (A \cap C) \cup (B\cap C)$ (rozdzielność każdego z dwóch działań, przekroju i sumy, względem drugiego);
$C\setminus (A\cup B)=(C\setminus A)\cap (C\setminus B)$ (prawo De Morgana).

Ponadto,

$A\subseteq B$ wtedy i tylko wtedy, gdy $A\cup B = B$ .

Niech U będzie niepustym zbiorem a ${\mathcal P}({\mathbf U})$ niech będzie rodziną wszystkich podzbiorów zbioru U. Wówczas

$({\mathcal P}({\mathbf U}),\cup,\cap,\setminus,\emptyset,{\mathbf U})$

jest zupełną algebrą Boole'a.

[edytuj] Operacje nieskończone

Własności przekroju skończenie wielu zbiorów uogólniają się na przekrój rodzin indeksowanych zbiorów. Niech $\{A_i:i\in I\}$ , $\{B_i:i\in I\}$ oraz $\{C_{j,k}:j\in J\ \wedge\ k\in K\}$ będą indeksowanymi rodzinami zbiorów. Niech D będzie zbiorem. Wówczas

$\bigcup\limits_{i\in I} (A_i\cup B_i)=\bigcup\limits_{i\in I} A_i\cup \bigcup\limits_{i\in I} B_i$
$\bigcup\limits_{i\in I} (A_i\cap B_i)\subseteq \bigcup\limits_{i\in I} A_i\cap \bigcup\limits_{i\in I} B_i$
$D\cap \bigcup\limits_{i\in I} A_i=\bigcup\limits_{i\in I} (A_i\cap D)$
$D\cup \bigcup\limits_{i\in I} A_i=\bigcup\limits_{i\in I} (A_i\cup D)$
$D\setminus \bigcup\limits_{i\in I} A_i=\bigcap\limits_{i\in I} D\setminus A_i$
$\bigcup\limits_{j\in J}\bigcup\limits_{k\in K} C_{j,k}=\bigcup\limits_{k\in K}\bigcup\limits_{j\in J} C_{j,k}$
$\bigcup\limits_{j\in J}\bigcap\limits_{k\in K} C_{j,k}\subseteq\bigcap\limits_{k\in K}\bigcup\limits_{j\in J} C_{j,k}$

Następującą formułę przytaczamy jako ciekawostkę. Niech ${\mathfrak A}$ będzie rodziną zbiorów. Wówczas

$\bigcup(\bigcup {\mathfrak A}) = \bigcup \{\bigcup A : A\in {\mathfrak A}\}.$

[edytuj] Suma a obrazy i przeciwobrazy

Dla dowolnej funkcji $f : X\longrightarrow Y$ , dla dowolnej rodziny indeksowanej $\{A_i:i\in I\}$ podzbiorów zbioru X, oraz dla dowolnej rodziny indeksowanej $\{B_j:j\in J\}$ podzbiorów zbioru Y, zachodzą następujące dwa stwierdzenia:

$\bigcup \{f^{-1}[B_j]: j\in J\} = f^{-1}[\bigcup\limits_{j\in J} B_j]$ (inaczej mówiąc, przeciwobraz sumy jest sumą przeciwobrazów);
$f[\bigcup\limits_{i\in I} A_i]=\bigcup\limits_{i\in I} f[A_i]$ (czyli obraz sumy jest sumą obrazów).