Takahe z Wyspy Północnej
Z Wikipedii
| Takahe z Wyspy Północnej | |||||||||||||||||||||||||||||
| Systematyka | |||||||||||||||||||||||||||||
| Domena | eukarioty | ||||||||||||||||||||||||||||
| Królestwo | zwierzęta | ||||||||||||||||||||||||||||
| Typ | strunowce | ||||||||||||||||||||||||||||
| Podtyp | kręgowce | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gromada | ptaki | ||||||||||||||||||||||||||||
| Nadrząd | neognatyczne | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rząd | żurawiowe | ||||||||||||||||||||||||||||
| Rodzina | chruścielowate | ||||||||||||||||||||||||||||
| Gatunek | takahe z Wyspy Północnej | ||||||||||||||||||||||||||||
| Nazwa systematyczna | |||||||||||||||||||||||||||||
| †Porphyrio mantelli | |||||||||||||||||||||||||||||
| (Owen, 1848) | |||||||||||||||||||||||||||||
| Status ochronny | |||||||||||||||||||||||||||||
|
|||||||||||||||||||||||||||||
 Systematyka w Wikispecies |
|||||||||||||||||||||||||||||
 Galeria zdjęć w Wikimedia Commons |
|||||||||||||||||||||||||||||
.gif/240px-Horizontal_rule_line_(black-blue).gif){kind=small}
Takahe z Wyspy Północnej (w jęz. maoryskim: mōho) (†Porphyrio mantelli) - wymarły ptak z rodziny chruścielowatych (Rallidae), zamieszkujący niegdyś endemicznie Wyspę Północną w Nowej Zelandii. Nazwę gatunkową mantelli nadano na cześć angielskiego paleontologa Gideona Mantella.
Spis treści |
[edytuj] Opis
Takahe z Wyspy Północnej był nielotem, znanym jedynie ze szczątków kopalnych i z jednego, przypuszczalnego notowania (jeden osobnik miał być wtedy schwytany) z 1894 r. (Williams, 1960; Phillipps, 1959). Jednak nie ma żadnych dowodów tego zdarzenia.
Szczątki kopalne, które posłużyły Owenowi do opisania gatunku znaleziono w 1847 r. w regionie Taranaki (Wyspa Północna). Obecnie znajdują się w Muzeum Historii Naturalnej w Londynie.
Miejscowi Maorysi często widywali ptaka "o niebieskim upierzeniu, wyglądem przypominającego Pūkeko" (Phillipps, 1959). W języku maoryskim Pūkeko to modrzyk ciemny (Porphyrio porphyrio melanotus) – podgatunek modrzyka (zwyczajnego) (Porphyrio porphyrio).
Ekologia tego ptaka jest słabo poznana, ze względu na brak dokumentacji badawczej na jego temat.
[edytuj] Przyczyny wymarcia
Zmniejszenie liczebności tego gatunku przypisuje się wkroczeniu lasu na tereny alpejskich łąk (jego naturalnego siedliska) w holocenie (Mills, 1984). Do zmniejszenia populacji i w konsekwencji wymarcia gatunku przyczynili się (poprzez polowania i niszczenie jego środowiska naturalnego pod uprawę ziemi) Maorysi, którzy pojawili się w Nowej Zelandii (najpierw na Wyspie Północnej) między IX a XIII w. n.e. (Beauchamp, Worthy, 1988).
[edytuj] Systematyka
Systematyka rodzaju Porphyrio budzi wiele kontrowersji. Do niedawna takahe z Wyspy Północnej (Porphyrio mantelli) (gatunek wymarły) i takahe z Wyspy Południowej (Porphyrio hochstetteri) (gatunek żyjący) uważane były za podgatunki jednego takahe (Porpyrio Mantelli) i nazywano je kolejno: Porphyrio mantelli mantelli i Porphyrio mantelli hochstetteri. Wynika to z dwóch przyczyn. Po pierwsze oba ptaki są nielotami i są do siebie podobne, m. in. w budowie szkieletu i w wyglądzie zewnętrznym. Po drugie jeden z nich występował tylko na Wyspie Północnej, a drugi tylko na Wyspie Południowej w Nowej Zelandii[1]. Na podstawie tych przesłanek uznano, że są to dwa podgatunki jednego gatunku Porphyrio mantelli. Jako, że to właśnie ten gatunek opisano jako pierwszy (w 1848 r. opisał go Richard Owen), drugi - Porphyrio hochstetteri - w chwili opisania w 1898 r. Adolf Meyer zaklasyfikował go jako podgatunek pierwszego. Dopiero na podstawie badań S. A. Trewick (1996) udowodnił, że niezdolność do lotu u obu form wyewoluowała z różnych przodków i rozwiązał problem ich systematyki. Mimo tego oba gatunki są dzisiaj często mylone, najczęściej błędnie podaje się Porphyrio mantelli jako formę żyjącą (zagrożoną wyginięciem).
[edytuj] Przypisy
- ↑ dopiero z później odnalezionych szczątków wiadomo, że takahe z Wyspy Południowej zamieszkiwał również Wyspę Północną (Bunin i in., 1997)
[edytuj] Bibliografia
- Beauchamp, A. J. and Worthy, T. H., 1988; Forum on the decline and conservation of the Takahe. Journal of the Royal Society of New Zealand 18: 103-118.
- Bunin, J. S., Jamieson, I. G. and Eason, D., 1997; Low reproductive success of the endangered Takahe Porphyrio mantelli on offshore island refuges in New Zealand. Ibis 139: 144-151.
- Phillipps, W. J., 1959): The Last (?) Occurrence of Notornis in the North Island. Notornis 8(4): 93-94. pełny tekst w formacie PDF
- Trewick, S. A., 1996; Morphology and evolution of two Takahe: flightless rails of New Zealand. J. Zool., Lond. 238: 221-237.
- Williams, G. R., 1960; The Takahe (Notornis mantelli Owen, 1848): a general survey. Transactions of the Royal Society of New Zealand 88: 235-258.
