Wieruszów

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy miasta w woj. łódzkim. Zobacz też: Wieruszów - wieś w woj. dolnośląskim, w pow. świdnickim, w gminie Świdnica.

Współrzędne: 51°18' N 18°09' E51.3 18.15 (Wieruszów)

Wieruszów


Herb Wieruszowa	Flaga Wieruszowa

Gmina
- rodzaj

Wieruszów
miejsko-wiejska

Burmistrz

Iwona Barbara Szkopińska

Powierzchnia

5,98 km²

Położenie

51° 18' N
18° 09' E

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

8849
1479,8 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

98-400

Tablice rejestracyjne

EWE

Położenie na mapie Polski

Wieruszów

TERC10
(TERYT)

1101218074

Urząd miejski³

Rynek 1/7
98-400 Wieruszów
tel. 62 784-11-60; faks 62 784-17-89
(e-mail)

Strona internetowa miasta

Wieruszów to miasto w południowo-zachodniej części województwa łódzkiego, w powiecie wieruszowskim, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Wieruszów, nad rzeką Prosną oraz Niesobem i Brzeźnicą. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. kaliskiego.

Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało ponad 8,5 tysiąca mieszkańców.

[edytuj] Położenie geograficzne

Wieruszów położony jest w strefie przejściowej, od pasa starych gór i wyżyn do krainy wielkich dolin, na tzw. Progu Wieruszowskim. Moża przyjąć, że Próg Wieruszowski łączy Wyżynę Śląską ze Wzgórzami Ostrzeszowskimi, oddzielając jednocześnie Kotlinę Śląską od Wysoczyzny Kaliskiej.

[edytuj] Transport

Przez Wieruszów przebiega droga krajowa oraz wojewódzka:

8 E67 granica państwa - Kudowa-Zdrój - Wrocław - Wieruszów - Wieluń - Piotrków Trybunalski - Warszawa - Białystok - Budzisko - granica państwa
450 relacji Kalisz - Wieruszów - Opatów

Komunikację autobusową z większymi ośrodkami miejskimi zapewniają PKS Wieluń, PKS Kalisz, PKS Kępno oraz inne.

Od 1926 roku przez Wieruszów przebiega także linia kolejowa nr 181 z Kępna do Wielunia Dąbrowy. Miasto posiada dwa działające przystanki kolejowe Wieruszów Miasto oraz Wieruszów.

[edytuj] Informacje administracyjne

Obecnie Wieruszów jest miastem powiatowym liczącym ok. 9 tys. mieszkańców. Gmina i miasto Wieruszów obejmują powierzchnię 9731 ha, tj. 97,31 km² (w tym miasto 598 ha, tj. 5,98 km²). Zamieszkuje ją 14 500 mieszkańców, w tym miasto 9300. Struktura użytkowania gruntów: użytki rolne - 6700 ha, tj. 68,8% powierzchni gminy; lasy - 2030 ha, tj. 20,9% powierzchni gminy; pozostałe grunty - 1000 ha, tj. 10,3% powierzchni gminy (tereny osiedlowe, komunikacyjne, wody, nieużytki).

[edytuj] Historia

Osadnictwo nad rzeką Prosną sięga około 10 tys. lat. Świadczą o tym wykopaliska, stanowiska archelogiczne, a także pewne dowody materialne. W widłach rzek Niesób i Prosny znajdują się wały obronne grodziska z czasów kultury łużyckiej. Klaudiusz Ptolemeusz w dziele "Nauka geograficzna" (II w n. e.), nanosząc szlak bursztynowy biegnący z południa Europy nad Bałtyk dochodzi z terenu Śląska do rzeki Prosny i dalej w dół rzeki w kierunku północnym, zaznaczył na tej prowizorycznej mapie dwie miejscowości na linii rzeki Prosny, są to Arsonium i Calisia. Tę pierwszą miejscowość stanowił zapewne wspomniany wyżej gród, na bazie którego powstał późniejszy Wieruszów. Przez wiele wieków miejscowość ta była prywatną własnością wielu bogatych rodów. Nazwa Wieruszów wywodzi się od rodu Wieruszów przybyłego na te tereny najprawdopodobniej ze Śląska w czasie bliżej nieokreślonym, gdyż istnieje ogromna luka historyczna pomiędzy funkcjonowaniem wspomnianego grodziska a pierwszą datą z użyciem nazwy Wieruszów (1368 r.).

Z racji położenia, przez Wieruszów zawsze biegły ważne szlaki komunikacyjne, co było przyczyną częstych napaści, grabieży i palenia miasta głównie przez książąt śląskich. Poważne straty poniósł Wieruszów w czasie wojny północnej, kiedy to przez miasto przechodziły różne armie. W 1815 roku na podstawie decyzji kongresu wiedenskiego ustalona na rzece Prośnie i Niesobie granica rozdzieliła miasto na dwie części, część zachodnia zwana Podzamczem znalazła się w zaborze pruskim i otrzymała później nazwę Wilhelmsbrück, zaś część wschodnia w Królestwie Polskim. W okresie powstania listopadowego i styczniowego przez miasto były organizowane przerzuty broni i emisariuszy.

Wielkich zniszczen dokonały I i II wojna światowa. W 1919 roku zniszczony został przez oddziały Grenzschutzu zamek wieruszowski. Podczas inwazji Niemiec na Polskę w roku 1939, żołnierze niemieccy dokonali mordu na ludności cywilnej, masowo wypędzając mieszkańców, w tym kobiety i dzieci. Kilkoro przestraszonych dzieci wraz z starszymi mieszkańcami schroniło się w piwnicy, gdzie odnaleźli ich Niemcy. Mimo błagań o litość, wszyscy zostali zamordowani, gdy Niemcy zaczęli wrzucać do piwnicy granaty ręczne. Spośród wymordowanych większość stanowiły kobiety i dzieci poniżej 10 roku życia, zaś wszystkich zatrzymanych mężczyzn wywieziono do obozu w Niemczech. Po dokonaniu zbrodni przystąpiono do palenia wsi, w wyniku czego spłonęło 20 domów wraz z zabudowaniami gospodarczymi i inwentarzem ^[1]. W 1945 roku zniszczone były w 60% zabudowania miasta, a liczba mieszkańców wynosiła niewiele powyżej 2000 osób.

W 1816 roku Wieruszów na kilkadziesiąt lat stał się powiatem. W 1870 roku utracił prawa miejskie, które odzyskał w roku 1919. W latach 1955-1975 znów był miastem powiatowym, dzięki czemu jego ranga wzrastała i nastąpił znaczny rozwój przemysłu oraz budownictwa jedno- i wielorodzinnego.

W 1990 roku nastąpiło odrodzenie samorządu terytorialnego. Kolejne samorządy postawiły na dynamiczny i harmonijny rozwój infrastruktury technicznej, ochrony środowiska, rozwój działalności kulturalnej i oświatowej.