Wiwianit
Z Wikipedii
Wiwianit (Vivianit) - minerał z gromady fosforanów. Należy do grupy minerałów szeroko rozpowszechnionych..
Nazwa pochodzi od nazwiska angielskiego mineraloga, odkrywcy tego minerału – J.J. Viviana. (1817 r. – A.G.Werner)
Spis treści |
[edytuj] Właściwości:
- Wzór chemiczny: Fe 3 (PO4 ) 2 x 8 H2 O – uwodniony fosforan żelaza
- Układ krystalograficzny: jednoskośny
- Twardość: 1,5- 2
- Gęstość: 2,6- 2,7
- Rysa: biała, jasnoniebieska, brązowawa
- Barwa: (świeży) - biały lub bezbarwny; szybko utlenia się na niebiesko (błękit indygo), granatowo, zielono, czarno (kerczenit)
- Przełam: nierówny, włóknisty
- Połysk: szklisty, perłowy, w skupieniach proszkowych - matowy
- Łupliwość: dobra
Zazwyczaj tworzy kryształy (wrosłe i narosłe) o pokroju tabliczkowym, słupkowym, pręcikowym, igiełkowym. Czasami tworzy kryształy izometryczne. Występuje w skupieniach naciekowych, ziarnistych, gwiaździstych, włóknistych, kulistych. Tworzy konkrecje, impregnacje w kościach i zębach skamielin (odontolit), naskorupienia. Jest strugalny, giętki, przezroczysty. Łatwo rozpuszcza się w kwasie solnym i azotowym. Barwi płomień na niebieskozielono. Jest bardzo czuły na wpływy atmosferyczne; ulega rozpadowi, zmienia barwę. Należy trzymać go w szczelnych pojemnikach i chronić przed światłem.
[edytuj] Występowanie:
Tworzy się w pobliżu powierzchni Ziemi jako minerał wtórny wielu rud. Powstaje w pegmatytach w wyniku przeobrażenia pierwotnych fosforanów. Występuje w osadach ilastych i innych sedymentacyjnych – składnik jeziornych rud żelaza. Jest rozpowszechniony w torfach, rudach darniowych, żelaziakach brunatnych (limonitach).
Miejsca występowania: Boliwia – piękne przezroczyste kryształy (najwyższej jakości surowiec gemmologiczny), Kamerun – olbrzymie kryształy ok. 130cm znaleziono w iłach (tworzy tu skupienia w kształcie gwiazdy), Japonia, Australia, USA, Niemcy.
W Polsce stanowi pospolity składnik torfów i rud darniowych na Pomorzu Zachodnim, Lubelszczyźnie, w okolicach Kielc. Występuje w okolicach Świdnicy i Wałbrzycha na Dolnym Śląsku, Lubania (kryształy 1,5cm), okolicach Siedlec.
[edytuj] Zastosowanie:
- ze względu na swą niebieską barwę był wykorzystywany jako farba do malowania domów.
- niebieski barwnik farb zbliżony do błękitu pruskiego
- poszukiwany przez kolekcjonerów
- piękne kryształy, po oszlifowaniu, wykorzystywane są w jubilerstwie
[edytuj] Bibliografia:
- J.Parafiniuk – Minerały systematyczny katalog 2004 – TG”Spirifer” W-wa 2005
- A. Bolewski, A. Manecki – Mineralogia szczegółowa – Wyd. PAE W-wa 1993
- A. Bolewski – Mineralogia szczegółowa – Wyd. Geologiczne W-wa 1965
- W. Schumann – Minerały świata – O. Wyd. ”Alma - Press” 2003r.
- Leksykon Przyrodniczy - Minerały i kamienie szlachetne –„Horyzont” 2002r.