Wostok 1

Z Wikipedii

Wostok 1 Sputnik 11
Zaangażowani	ZSRR
Indeks COSPAR	1961-012A
Miejsce startu	Bajkonur, Kazachstan
Miejsce lądowania	51° N, 46° E, niedaleko Saratowa (Rosja)
Pojazd
Makieta statku Wostok
Statek kosmiczny	Wostok 3KA
Masa pojazdu	4 725 kg
Rakieta nośna	Wostok 8K72K
Załoga
1. członek załogi	Jurij Gagarin
Orbita (docelowa, początkowa)
Perygeum	168 km
Apogeum	314 km
Okres obiegu	89,32 min
Nachylenie	64,9°
Czas trwania
Początek misji	12 kwietnia 1961 (06:07 GMT)
Powrót na Ziemię	12 kwietnia 1961 (07:47 GMT)
Czas trwania misji	108 min
Ilość okrążeń Ziemi	1

Wostok 1 – pierwszy lot kosmiczny człowieka w kosmos. Pierwsza załogowa misja statku kosmicznego typu Wostok. Misja Wostoka miała miejsce 12 kwietnia 1961 roku. O godzinie 6:07 tego dnia, Jurij Gagarin wystartował z kosmodromu Bajkonur w pierwszym locie człowieka w przestrzeni kosmicznej. Przebywał w niej 108 minut. Lot Wostoka 1 był kierowany całkowicie z Ziemi, ponieważ nie wiedziano jak zachowa się organizm astronauty w przestrzeni kosmicznej. Przyrządy kontrolne były zablokowane, a kod odblokowujący umieszczono w zalakowanej kopercie na Ziemi.

Spis treści

1 Przebieg misji
- 1.1 Łączność
- 1.2 Przebieg szczegółowy
2 Ciekawostki
3 Bibliografia

[edytuj] Przebieg misji

Obrazy odebrane przez amerykański wywiad elektroniczny

Lot nie przebiegał bez zakłóceń. Nastąpiła awaria silnika hamującego TDU-1, w wyniku której nastąpił wyciek utleniacza, co spowodowało niezaplanowaną 10 minutową rotację statku. Zaś po wyhamowaniu statku i próbie odłączenia kapsuły powrotnej od reszty statku, okazało się, że pozostają one nadal połączone bliżej nieokreślonym przewodem. Dopiero po wejściu w atmosferę przewód uległ spaleniu, powodując odłączenie się członu napędowego i normalne, bezpieczne, wykonanie deorbitacji kapsuły. Statek bezpiecznie powrócił na Ziemię. Gagarin został katapultowany z kapsuły powrotnej przed jej lądowaniem (na wys. około 7 km) i wylądował, tak jak kapsuła, na spadochronie. Kapsuła dotknęła ziemi o 7:47 GMT. Gagarin, 8 minut później.

Władze ZSRR wiele lat zaprzeczały katapultowaniu Gagarina, bowiem powrót astronauty wraz ze statkiem był warunkiem koniecznym do uznania rekordów (prędkości, wysokości i długości lotu) osiągniętych podczas misji przez FAI.

[edytuj] Łączność

Statek utrzymywał łączność z Ziemią na falach ultrakrótkich (143,625 MHz) i krótkich. Użycie dalekosiężnych fal krótkich było konieczne do utrzymania ciągłej komunikacji. ZSRR nie posiadała w owym czasie ogólnoświatowej sieci odbiorników UKF, mogących przekazywać je z obszarów nad którymi przelatywał Wostok. Promień zasięgu łączności stacji naziemnej w zakresie ultrakrótkim przewidywano na około 1 500 km, podczas, gdy na falach krótkich zwiększał się do 5 000 km. Lot Wostoka 1 był nadzorowany przez siedem stacji naziemnych. Trzy odbierały fale UKF (Bajkonur, Kołpaszewo, Jelizowo) i były oznaczane, kolejno, jako Zarja-1, Zarja-2, i Zarja-3. Cztery odbierały fale krótkie (Moskwa, Nowosybirsk, Ałmaty, Chabarowsk) i były oznaczane nazwą Wesna.

Aby przyciągnąć uwagę kosmonauty naziemne stacje pracujące na falach krótkich nadawały różne motywy muzyczne przerywane, co 30 sekund wywołaniem o treści VSN w kodzie Morse'a:

Nowosybirsk - nieznany motyw muzyczny nadawany między 06:22 a 06:39. Nie odebrany przez Gagarina;
Chabarowsk - między 06:42 a 06:52 nadawał "Fale Amuru". Dwustronna komunikacja miała miejsce od 06:53 do 06:57;
Ałmaty - piosenki Bagłanowa nadawane od 06:52 do 07:02. Nie odebrane;
Moskwa - piosenki o Moskwie nadawane od 07:03 do 07:37. Odebrane o 07:13;

[edytuj] Przebieg szczegółowy

06:07 - wystrzelenie, łączność ze stacją w Zarja-1 w Bajkonurze
- Podczas startu Kedr (kryptonim Wostoka 1 i Gagarina) rozmawiał z Korolowem i Kamaninem do 06:15. Z zarejestrowanych i opublikowanych zapisów rozmów znane są poniższe słowa Gagarina:

Zrozumiałem. Słyszałem w... (niezrozumiałe) ...zadziałało bardzo dobrze. Mój stan ogólny jest wyśmienity. Słyszę cię głośno i wyraźnie.

06:13: ...lot przebiega w porządku. Widzę Ziemię. Widoczność jest dobra. ...widzę niemal wszystko. Pod pokrywą cumulusów jest pewna przestrzeń. Kontynuuje lot, wszystko dobrze.

06:14: Wszystko działa dobrze. Wszystkie urządzenia sprawne. Byle tak dalej!

06:15: Zarja-1, Zarja-1, nie słyszę cię za wyraźnie. Czuję się dobrze. Mam dobry nastrój. Kontynuuje lot...

06:17 - wejście na orbitę, lot nad stacją Zarja-2 w Kołpaszewie
- Zarja-2 wzywa Kedra. Gagarin składa rutynowy meldunek: Statek pracuje normalnie. W wizjerze widze Ziemię. Wszystko przebiega według planu.
- O 6:21 powtarza meldunek i zaraz po tym kontakt ze stacją Zarja-2 urywa się. Następuje trzyminutowa przerwa w łączności na falach UKF
- Zaraz po urwaniu się kontaktu ze stacją Zarja-2 stacja Wesna w Chabarowsku odbiera na falach krótkich meldunek Gagarina: ...światła są na ekranie kapsuły powrotnej. Czuję się dobrze i jestem w dobrym nastroju. Parametry kokpitu: ciśnienie jeden; wilgotność sześćdziesiąt pięć; temperatura dwadzieścia; ciśnienie w przedziale jeden; pierwszy automatyczny sto pięćdziesiąt pięć; drugi automatyczny sto pięćdziesiąt pięć; ciśnienie w układzie retrorakiet trzysta dwadzieścia atmosfer...
wejście w zasięg stacji naziemnej w Jelizowie
- O 6:25 Zarja-3 nawiązuje kontakt z Wostokiem 1. Gagarin pytał: Co możecie powiedzieć mi o locie? Co możecie mi powiedzieć? - był zapewne zainteresowany, co o statku i orbicie mówi telemetria. Radiooperator ze stacji odpowiada: Nie ma instrukcji od numeru 20 [mając na myśli Korolewa] , a lot przebiega normalnie.. Gagarin powtarza: Przekażcie mi wasze dane o locie!, i wtrąca też pozdrowienie dla swojego kolegi, kosmonauty Leonowa, który przebywał w Jelizowie: Moje pozdrowienia dla Blondyna.
- W trakcie kontaktu, około 6:26, Wostok 1 pojawił się na horyzoncie amerykańskiej stacji wywiadu elektronicznego położonej na wyspie Shemya, na południowy wschód od Alaski. Stacja ta odebrała i pomyślnie odkodowała obraz nadesłany z kamery telewizyjnej statku
- Gagarin nie przestaje pytać o dane lotu, podczas gdy statek zbliża się do granic zasięgu stacji naziemnej. Zarja-3 ma problemy z usłyszeniem kosmonauty: Czuję się wybornie, bardzo dobrze, bardzo dobrze, bardzo dobrze. Dajcie mi jakieś dane o locie!. Zarja odpowiada: Powtórz. Nie słyszę cię dobrze. Gagarin ponawia: Czuję się bardzo dobrze. Przekażcie mi swoje dane o locie! Po tym kontakt ze statkiem na falach UKF urywa się
06:37 - Wostok 1 przechodzi przekracza terminator i leci przez nocną półkulę Ziemi
06:46 - stacja naziemna Wesna w Chabarowsku, na polecenie amanina, nadaje na falach krótkich wiadomość KK, co miało oznaczać prośbę raportu o stanie kapsuły powrotnej
06:48 - z pewnym opóźnieniem Gagarin odpowiada. Przekaz zarejestrowano w Chabarowsku: Nadaję okresowe sprawozdanie. Godzina dziewiąta minut czterdzieści osiem [czasu moskiewskiego]. Lot przebiega pomyślnie. Spusk jeden pracuje normalnie. Ciśnienie w kokpicie jeden; wilgotność sześćdziesiąt pięć; temperatura dwadzieścia; ciśnienie w przedziale jeden przecinek dwa... Ręczne sto pięćdziesiąt; pierwszy automatyczny sto pięćdziesiąt pięć; drugi automatyczny sto pięćdziesiąt pięć; zbiorniki retrorakiet trzysta dwadzieścia atmosfer. Czuję się dobrze...
06:49 - Kedr donosi o przekroczeniu terminatora i braku odbioru z Ziemi, co odebrały stacje Wesna
06:51 - stacja Wesna odbiera komunikat Gagarina, że uruchomił się system kontroli położenia korzystający z szukacza Słońca
06:53 - Chabarowsk nadaje oczekiwaną przez Gagarina wiadomość: Z polecenia numeru trzydzieści trzy [Kamanina] włączono nadajniki. Przekazuję, że lot przebiega zgodnie z planem, a orbita jest zgodna z ustaloną. Minutę później wiadomość zostaje powtórzona, a Gagarin potwierdza jej odbiór.
06:57 - stacja naziemna w Chabarowsku odbiera przekaz od Kedra: ...Kontynuuje lot i jestem nad Ameryką. Nadałem sygnał "on" [poprawnego działania przyrządów]. Gagarin podał swoje położenie z dość dużym błędem, gdyż w rzeczywistości znajdował się nad Oceanem Spokojnym, na równoleżniku przechodzącym przez południowy koniec Ameryki Południowej
07:00 - wiadomość o locie Gagarina podaje Radio Moskwa
07:04 i 07:09:15 - nieodebrane raporty nadawane przez Gagarina
07:10 - statek wlatuje w dzienną półkulę Ziemi
07:13 - stacja naziemna w Moskwie odbiera krótki przekaz z Wostoka 1: Odbieram Cię dobrze. Kontynuuje lot...
07:18 i 07:23 - kolejne nieodebrane raporty przekazywane przez Gagarina
07:25 - początek ponownego wejścia w atmosferę. Odpalenie retrorakiet i odłączenie się kapsuły powrotnej od statku. Odłączenie nie było całkowite i statek wpada w silne turbulencje
07:35 - element, który utrzymywał kapsułę w połączeniu ze statkiem ulega zniszczeniu w atmosferze i kapsuła ostatecznie odłącza się
07:47 - lądowanie kapsuły powrotnej
07:55 - lądowanie Gagarina
08:05 - do Gagarina i kapsuły docierają ekipy poszukiwawczo-ratunkowe