Wyżyna Dieczyńska
Z Wikipedii
Děčínská vrchovina pol. Wyżyna Dieczyńska niem. Elbsandsteingebirge - rejon geomorfologiczny w Czechach.
Spis treści |
[edytuj] Połóżenie
Děčínská vrchovina położona jest w północno-zachodnich Czechach, w Ústeckém kraju i stanowi ważną część obszaru okresu Děčín. Rozciąga się między jednostkami geomorfologicznymi Rudawy czes. Krušné hory na zachodzie i Góry Łużyckie czes.Lužické hory na wschodzie, oraz Czeskim Średniogórzem czes. České středohoří na południu, aż poza granicę z Niemcami na północy, gdzie swym zasięgiem obejmuje Szwajcarią Saksońską.
[edytuj] Charakterystyka
Děčínská vrchovina z geomorfologicznego punktu widzenia stanowi część czes. Krušnohorské subprovincie. Cały obszar vrchoviny położony jest w granicach Obszaru chronionego krajobrazu Łabskie Piaskowceczes.CHKO Labské pískovce oraz Parku Narodowego Czeska Szwajcaria czes. České Švýcarsko i Parku Narodowego Szwajcaria Saksońska. Specyfikiem vrchoviny są liczne skupiska form skalnych: pionowe ściany, baszty, iglice, wąwozy,szczeliny, głębokie doliny, kaniony, skalne miasta i wąskie tarasy skalne, oraz bazaltowe wzniesienia w kształcie stożków o wyspowym charakterze, położone na rozległej płycie zbudowanej ze skał osadowych, piaskowców i margli, w której sieć dolin rzecznych tworzy system odrębnych masywów o charakterystycznym krajobrazie dla gór płytowych. Powierzchnia regionu w przeszłości praktycznie nie była osiedlona w związku z czym, obecnie bioregion w większości pokrywa las. Lasy tworzy kultura drzew iglastych, są to w większości bory sosnowe na skałach. Mniejszą część zajmują tereny bezleśne, gdzie pierwotne łąki i pastwiska mają wyrównany poziom z wprowadzoną agrocenozą. Obecnie cały region stanowi część Obszaru chronionego krajobrazu Łabskie Piaskowce wraz z małopowierzchniowymi terenami chronionych obszarów. Od 1999 roku część obszaru objęto scisłą ochroną tworząc narodowy park České Švýcarsko o powierzchni 80 km², który z podobnym parkiem niem. Sächsische Schweiz po niemieckiej stronie obejmuje północną część obszaru vrchoviny.Pod względem krajobrazowym na obszarze Děčínská vrchovina wydziela się:
- Děčínské stěny
- Tiské stěny
- Sněžnická hornatina
- Růžovská hornatina
- Jetřichovické stěny
- Saské Švýcarsko
[edytuj] Rzeźba
Děčínská vrchovina powstała około 100 mln lat temu. W mezozoiku, w okresie kredy kiedy wody morskie pokrywały ten teren, osadziły się osady o grubości kilkuset metrów. Po ustąpieniu morza, w wyniku procesów metamorficznych nagromadzone osady, przekształciły się w skały osadowe: piaskowce oraz margle (skały ilasto-wapienne). Kilkadziesiąt milionów lat później, wskutek działalności wulkanicznej na sąsiednim Czeskim Średniogórzu, warstwy piaskowca układem załamań i spękań zostały zaburzone. W wielu miejscach nastąpiło przełamanie pierwotnej zwartej płyty piaskowcowej na kry, która następnie została wzmocniona w wyniku wypływu lawy, a na powierzchni płyty powstały odosobnione stożkowe wzniesienia. Przez następne miliony lat rzeźba krajobrazu była kształtowana przez siły erozyjne. W płycie piaskowca powstawały pęknięcia, które stopniowo w wyniku procesów erozyjnych coraz bardziej poszerzały się w rozległe szczeliny i wyrwy tworząc samotnie stojące wieże i skały oraz przeróżne formy skalne.
[edytuj] Krajobraz
Děčínská vrchovina przedstawia krajobraz niskich gór, z niezwykle różnorodną rzeźbą terenu.Powierzchnia jest pofałdowana z niewielkimi wzniesieniami, występują tu niewielkie doliny i głębokie kaniony. Rzeźbę masywu kształtują wyniesione szczyty o wyraźnych stożkowych kształtach, powstałych w wyniku wzmożonej działalności wulkanicznej. Najwyższe wzniesienia nie przekraczają 750 metrów n.p.m. Wzniesienia mimo niewielkich wysokości posiadają strome zbocza. Krajobrazowo jest to teren bardzo urozmaicony o znacznych kontrastach, obok zurbanizowanych dolin wyrastają strome, zalesione wzniesienia oraz pionowe piaskowcowe ściany skalne. Większość obszaru, w których położone są wzniesienia, zajmują lasy. Krajobraz częściowo przeobrażony o znacznie zurbanizowanych obrzeżach. Pierwotny charakter krajobrazu w większości został zachowany.
[edytuj] Roślinność
Rośnie tu cenna i niezwykła roślinność na niewielkich powierzchniach na małych wysokościach nad poziomem morza występują gatunki roślin zimnolubnych, a na wyżej położonych skałach wystających ponad las, występują podgórskie i górskie rośliny ciepłolubne.Resztki pierwotnego drzewostanu zachowały się na niedostępnych skałach oraz na szczytach niektórych wzniesień stożkowych pochodzenia wulkanicznego
[edytuj] Wody
Děčínská vrchovina należy do zlewiska Morza Północnego, położone jest w dorzeczu Łaby. Największą rzeką jest Łaba, zbierająca wraz ze swoimi dopływami wody z vrchoviny.
[edytuj] Ważniejsze wzniesienia
- Děčínský Sněžník (723 m. n.p.m.) - najwyższy szczyt Děčínské vrchoviny
- Růžovský vrch (619 m. n.p.m.) - najwyższe wzniesienie narodowego parku Czeska Szwajcaria czes. NP České Švýcarsko.
[edytuj] Ochrona Przyrody
Na obszarze Děčínská vrchovina w celu ochrony przyrody utworzono:
- Parki narodowe
- Parku Narodowego Czeska Szwajcaria czes. České Švýcarsko
- Parku Narodowego Szwajcaria Saksońska niem. Sächsische Schweiz
Obszar chronionego krajobrazu
- Obszaru chronionego krajobrazu Łabskie Piaskowce czes.CHKO Labské pískovce
Rezerwaty przyrody
- NPR Růžák - stożkowe wzniesienie pochodzenia wulkanicznego z lasem mieszanym i ciepłolubną roślinnością.
- PR Arba - mokradła z roślinnością wilgociolubną.
- PR Babylon - skalne labirynty z sosnowym drzewostanem.Jest to miejsce o dużej wartości geomorfologicznej.
- PR Čabel - z lasem i roślinnością kwitnącą typową dla tego zespołu.
- PR Pavlínino údolí - dolina rzeczna o dużej wartości geomorfologicznej.
- PR Ponova louka - z buczyną i ciepłolubną roślinnością.
- PR Stará Oleška - obejmujący część stawu z wilgociolubną roślinnością i przybrzeżną roślinnością rosnącą na podmokłej łące.
- PR Pekelský důl -wielka kwiecista łaka ze storczykiem kukułka (stoplamek szerokolistny).
- PR Za pilou - łąka z dużą ilością flory wodnej.
- PR Pod lesem - wielka kwiecista łąka ze storczykiem kukułka (stoplamek szerokolistny) oraz roślinnością i fauną wodną.
pomniki przyrody
- NPP Pravčická brána - najwyższy naturalny most skalny w Europie.
- PP Meandry Chřibské Kamenice - naturalne meandry rzeki na dł 700m.,oraz oddziaływanie meandrującej rzeki na przyległy teren.
- PP Nad Dolským mlýnem - z rośliną bagno zwyczajne.
[edytuj] Atrakcyjne miejsca
- Děčínský Sněžník - wieża widokowa na wzniesieniu.
- Pravčická brána - naturalna forma skalna, most skalny.
- Edmundova soutěska, Divoká soutěska - kanionowate przełomy na rzece Kamenice.
- Hřensko - miasto nad Łabą i Kamenice.
- Tiské stěny - ciekawe formy skalne.
- Jetřichovice - śródgórska, miejscowość letniskowa o ciekawej i zabytkowej architekturze.
- Rudolfův kámen, Vilemínina stěna, Mariina skála - ciekawe formy skalne.
- i wiele innych
