Tiské stěny
Z Wikipedii
Tiské stěny (czes. Přírodní památka Tiské stěny) - pomnik przyrody nieożywionej, obszerny zespół formacji skalnych w Czechach, w zachodnio-południowej części Wyżyny Dieczyńskiej (czes. Děčínská vrchovina), na obszarze chronionego krajobrazu Łabskie Piaskowce? czes.CHKO Labské pískovce, na północnych obrzeżach miejscowości Tisa, około 10 km, na zachód od centrum miejscowości Děčín.
Spis treści |
[edytuj] Charakterystyka
W 1996 r. obszar 99,5 ha uznano za pomnik przyrody celem ochrony unikalnych form skalnych, zwłaszcza niezwykłego miasta skalnego na południowym skraju krušnohorského załamania, mezozoicznej płyty piaskowcowej środkowego turonu. Paskowcowe skały masywu dochodzą do wysokość 613 m n.p.m., a następnie opadają jednolitą prawie 70-metrową pionową ścianą w kierunku południowym. Na północnej stronie wskutek działalności procesów erozyjnych i denudacyjnych utworzyły się liczne skalne formy: słupy, wieże, ściany, jary, wąwozy, kaniony, wąskie korytarze, jaskinie i obszerne place.Tiské stěny dzielą się na dwia części - Velkě stěny i Malě stěny,które oddzielone są obszernym placem. Wspólnie z Rájeckými stěnami, Ostrovskýmí stěnami i Děčínskim Sněžníkem tworzą atrakcję turystyczną i znany rejon wspinaczkowy.
[edytuj] Flora i fauna
Flora obszaru Tiské stěny jest wyjątkowo uboga przeważającymi gatunkami są: wrzos pospolity, perłówka jednokwiatowa, orlica pospolita a piętro wyższe stanowi gęsty las sosnowy z domieszką brzozy brodawkowatej. Z ptactwa gnieździ się pustułka, pleszka, kopciuszek, pliszka siwa, kruk, w przeszłości gnieździł się sokół wędrowny.
[edytuj] Budowa
Tiské stěny zbudowane są ze skał osadowych piaskowców oraz margli, skał ilasto-wapiennych, które tworzą wyraźne odrębne warstwy, różniące się odpornością, ułożone na przemian jedne na drugich. W twardych, lecz spękanych piaskowcach proces erozji przebiegał trudniej, a w miękkich i łatwo rozpuszczalnych marglach szybciej. Partie szczytowe form skalnych powstały z powierzchni stropowych pokładów mocnych piaskowców, a ich pionowe, urwiste zbocza z mniej odpornych skał.
[edytuj] Powstanie
Tiské stěny powstały przed 90-ma milionami lat w mezozoiku, w okresie kredy. W morzu, które w tamtym czasie zalegało ten obszar, osadziły się warstwy piaskowca. Warstwy wzmocnione najróżniejszym lepiszczem podlegały przez wiele milionów lat procesom metamorficznym. Kilkadziesiąt milionów lat później po ustąpieniu morza, wskutek działalności wulkanicznej na sąsiednim Czeskim Średniogórzu, doszło do ruchów warstw ziemi. Gruba płyta warstw piaskowca układem załamań i spękań została zaburzone. Warstwowa budowa skał oraz selektywne i stopniowe z biegiem czasu wietrzenie, erozja, działanie wody i sedymentacja materiału skalnego, doprowadziło do powstania charakterystycznego w krajobrazie skalnego miasta, z głębokimi kanionami, wzniosłymi ścianami i różnorodnymi formami skalnymi.
[edytuj] Historia
Tiské stěny należą do do najstarszych rejonów turystycznych Łabskich Piaskowców. W przewodniku o Deczyńskim państwie z 1828 roku znajduje się jeden z najstarszych opisów skał "Doktor i Starosta". Dla odwiedzających skalne miasto w dawniejszych czasach opracowano przewodnik, który na trasie kierował uwagę na skalne utwory podnosząc wyobraźnię zwiedzającemu. W XIX wieku powstała tradycja nazewnictwa skał,wiele skał nazwano nawiązując do podobieństwa i kształtu skały, najciekawsze nazwy dotrwały do obecnych czasów.
[edytuj] Wspinaczka
Obszar Tiských stěn jest znanym piaskowcowym rejonem wspinaczkowym. Pierwszego sportowego wejścia na szczyty skał w Tiských stěnách dokonano na początku XX wieku na "Sloní sloup" 10.8.1907 r., a na na wieżę "Mumie" 23.8.1907 r. Od tego czasu wyznaczono wiele tras wspinaczkowych o różnym stopniu trudności. Pojedyncze wspinaczkowe trasy maja swoje własne nazwy. Każda szczególna skała ma numerację skały oznaczone są czarnymi numerami w białych kwadratach. W Malých stěnách jest 19, a w Velkých stěnách 56 skalnych formacji.
[edytuj] Turystyka
Jest to teren bardzo atrakcyjny turystycznie ale nienajłatwiejszy o czym może świadczyć fakt iż do 1818 roku wstęp do skał bez przewodnika był wzbroniony.
- Głównym punkt wyjściowym do Tiských stěn jest parking przy kościele Św.Anny w Tise, z którego prowadzi czerwony szlak na skalny plac, który dzieli skalne miasto na Velké i Malé stěny.
- Przez skalne miasto prowadzi szlak turystyczny.
- W pobliżu formacji skalnej "Grzyb" położone jest Schronisko turystyczne z restauracją.
