Zaburzenia nerwicowe
Z Wikipedii
 |
| ICD-10 |
| Zaburzenia nerwicowe, związane ze stresem i pod postacią somatyczną |
| Kod ICD-10F40-F48
|
| DSM IV |
| Zaburzenia lękowe, zaburzenia somatoformiczne, zaburzenia dysocjacyjne |
| Kod DSM IV300.XX
|
Zaburzenia nerwicowe zwane potocznie nerwicami (albo: neurozami) - grupa zaburzeń psychicznych o bardzo rozmaitej symptomatyce, definiowana jako zespoły dysfunkcji narządów, psychogennych zaburzeń emocjonalnych, zakłóceń procesów psychicznych i patologicznych form zachowania występujących w tym samym czasie i powiązanych ze sobą wzajemnie.
Charakterystyczne jest to, że chory często zdaje sobie sprawę z absurdalności swoich objawów (natręctw, fobii) czy braku podstaw swoich objawów somatycznych, jednakże zmuszony jest do ich powtarzania. Między innymi ta cecha - krytycyzm wobec swoich objawów - różni nerwicę od psychozy.
Spis treści |
[edytuj] Mechanizm
Błędne koło objawów nerwicowych polega na dodatnim sprzężeniu zwrotnym pomiędzy objawami. Np. lęk wyzwala dodatkowe objawy wegetatywne, które z kolei nasilają lęk, który dodatkowo wzmaga objawy wegetatywne.
- Lęk - punkt krystalizacyjny dla innych objawów
- Zaburzenia wegetatywne - dolegliwości bólowe, zaburzenia snu, zaburzenia łaknienia, zaburzenia seksualne
na podstawie: Rosenhan D.L, Seligman M.E.P, (1994), Psychopatologia
[edytuj] Przejawy w kontaktach interpersonalnych
- Perfekcjonizm - uznawanie działania o cechach doskonałości za jedynie dopuszczalne
- Egocentryzm - nadmierna koncentracja uwagi na sobie i poczucie szczególnego charakteru własnych dolegliwości nerwicowych; nieuzasadnione oczekiwania wobec otoczenia (przewaga brania nad dawaniem)
- Uzależnienie - od osób, używek, nawyków itp.
[edytuj] Objawy
Nerwice mogą obejmować takie objawy jak:
- objawy somatyczne:
- porażenia narządów ruchu lub pewnych ich części,
- brak czucia (anestezja, analgezja) pewnych obszarów skóry, zaburzenia wzroku, słuchu lub nadmierna wrażliwość na bodźce,
- napięciowy ból głowy, ból żołądka, serca, kręgosłupa, zawroty głowy, drżenie kończyn, kołatanie serca
- zespoły objawów charakterystyczne dla niektórych chorób czy stanów fizjologicznych (np. urojona ciążą, zaburzenia równowagi, napady drgawkowe przypominające padaczkę, itd.)
- zaburzenia funkcjonowania organów wewnętrznych,
- zaburzenia seksualne (np. zaburzenia erekcji, anhedonia, anorgazmia, wytrysk przedwczesny)
- zaburzenia funkcji poznawczych:
- myślenie natrętne,
- natręctwa ruchowe,
- trudności w koncentracji uwagi
- subiektywnie odczuwalne zmiany w percepcji rzeczywistości (np. derealizacja),
- zaburzenia emocji:
- fobie - lęk przed pewnymi przedmiotami (np. ostrymi narzędziami), zwierzętami (np. pająkami, myszami), sytuacjami (lęk przed otwartą przestrzenią - agorafobia, zamkniętą przestrzenią klaustrofobia, lek przed autobusami, tłumem, ekspozycją społeczną, wyjazdami)
- lęk wolnopłynący, nieokreślony niepokój
- nagłe napady lęku,
- brak motywacji, apatia,
- stan podwyższonego napięcia, poirytowanie
- labilność emocjonalna
- przygnębienie,
- zaburzenia snu
Powyższe objawy nie mają podłoża organicznego.
[edytuj] Przyczyny
Źródłem zaburzeń nerwicowych są nierozwiązane nieuświadomione konflikty wewnętrzne, najczęściej pomiędzy dążeniami jednostki a jej możliwościami, potrzebami a obowiązkami, pragnieniami a normami społecznymi. Pojawiają się wtedy, kiedy wrażliwa i nieodporna na stresy osobowość poddawana jest presji sytuacji (często świadomie akceptowanej), a wymagającej od niej funkcjonowania sprzecznego z nieuświadomionymi tendencjami. Przyczyną nerwic może być także deficyt opieki rodzicielskiej w dzieciństwie lub nieodreagowany uraz (trauma).
[edytuj] Skutki
Wtórnymi skutkami nerwicy może być: zaniżone poczucie własnej wartości i dążenie do kompensowania go szczególnymi osiągnięciami, czy nadmiernym zaangażowaniem w pracę. Szczególną uwagę zwrócił na ten aspekt Alfred Adler. Współcześnie za podstawowy skutek nerwicy uważa się zgeneralizowaną utratę radości życia. Szczegółowo może to być np. wypadanie z ról społecznych i rodzinnych, nadużywanie systemu medycznego, zbędnie podejmowana diagnostyka, zbędne uzależniające stosowanie farmakoterapii, spadek aktywności i wydolności zawodowej, izolacja w domu, samobójstwa.
[edytuj] Schemat zaburzeń nerwicowych wg DSM IV
| LĘK | ||||||
 |
 |
|||||
| odczuwany | domniemany | |||||
| |
|
|||||
| zaburzenia związane ze strachem |
zaburzenia związane z lękiem |
zaburzenia obsesyjno kompulsywne |
zaburzenia somatoformiczne |
|||
 |
|
|
||||
| fobia, PTSD |
zespół paniki, zespół lęku uogólnionego |
zaburzenia dysocjacyjne |
||||
| |
||||||
| konwersja | zaburzenia somatyzacyjne |
osobowość mnoga |
||||
|
|
|||||
| amnezja psychogenna, fuga |
uporczywe bóle psychogenne, hipochondria |
|||||
|
||||||
| dysmorfofobia | ||||||
[edytuj] Podział zaburzeń nerwicowych wg ICD-10
W klasyfikacji ICD-10 zaburzenia nerwicowe są definiowane jako zaburzenia psychiczne nie mające podłoża organicznego, w których nie dochodzi do zakłócenia oceny realności ani trudności w rozróżnieniu między subiektywnymi doświadczeniami choroby a realnością zewnętrzną. Nawet znacznie zaburzone zachowanie pozostaje w granicach akceptowanych społecznie. Zachowania nieakceptowane społecznie mogą się ujawnić w stanach dysocjacji.
Do zaburzeń nerwicowych ICD-10 zalicza:
- zaburzenia lękowe, w tym w postaci fobii
- zaburzenia obsesyjno-kompulsyjne (dawniej nerwice natręctw)
- reakcje na ciężki stres i zaburzenia adaptacyjne
- zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne)
- zaburzenia występujące pod postacią somatyczną
[edytuj] Podział nerwic wg Antoniego Kępińskiego
- Nerwica neurasteniczna – poczucie zmęczenia nieadekwatne do sytuacji, spowolnienie procesów poznawczych
- hiposteniczna - ogólne osłabienie bez podłoża organicznego
- hipersteniczna rozdrażnienie, objawy somatyczne: bóle głowy (tzw. kask), derealizacja, lękliwość, hipersomnia
- Nerwica hipochondryczna – zgeneralizowane poczucie choroby, skupienie uwagi na doznaniach, błędne koło oparte na nieustannej interpretacji i transformacji objawów
- Nerwica histeryczna – przeniesienie lęku na sferę somatyczną – intensywność, ekspansja objawów, teatralność (zob. osobowość histrioniczna)
- Nerwica depresyjna – smutek, apatia, zahamowanie psychoruchowe
- Nerwica anankastyczna – wyobrażenie i rytuały redukujące lęk, zespół natręctw i kompulsyjnych zachowań
- Nerwica lękowa – fobia
[edytuj] Leczenie nerwic
Leczenie nerwic może przebiegać dwutorowo. Przyjmuje się, że podstawą leczenia w większości przypadków powinna być psychoterapia, która poprzez zmianę zachowania i interpretacji własnych objawów i bodźców lękotwórczych pozwala przerwać mechanizm błędnego koła (terapia poznawczo-behawioralna). Psychoterapia pozwala również rozwiązać konflikty intrapsychiczne, które leżą u podłoża wielu zaburzeń z tej grupy. Często stosowaną metodą jest również farmakoterapia - stosowana jako leczenie objawowe, doraźnie lub jako leczenie przyczynowe. W pierwszym przypadku stosuje się przede wszystkim benzodiazepiny - leki antylękowe, np. w lęku napadowym lub w sytuacji, gdy objawy nie pozwalają na podjęcie psychoterapii. W drugim przypadku najczęściej stosowaną grupą leków jest SSRI - leki antydepresyjne drugiej generacji wykazujące się działaniem antylękowym.
