Zapalniczka
Z Wikipedii
Zapalniczka - mały przenośny przedmiot służący do wytwarzania ognia, najczęściej w celu zapalenia papierosa lub cygara. Składają się z korpusu (zazwyczaj metalowego lub plastikowego) wypełnionego palną substancją, oraz mechanizmu zapalającego i wydmuchującego płomień. Zapalniczki różnią się od zapałek tym, że przeznaczone są do wielokrotnego użytku. Wyjątkiem jest tzw. wieczna zapałka, która łączy cechy obu przedmiotów.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Za pierwszą zapalniczkę uznaje się Lampę Döbereinera, którą skonstruował Johann Wolfgang Döbereiner w roku 1823. Bazowała ona na zjawisku samorzutnego zapalaniu się wodoru w obecności gąbczastej platyny.
Często powtarzanym mitem jest jakoby zapalniczka została wymyślona przed zapałkami. Nie jest to jednak do końca prawdą. Pierwsze zapałki wymyślono w Chinach w VI wieku. Natomiast pierwsza europejska zapałka, która zapalała się w wyniku zanurzenia łebka w kwasie siarkowym, powstała w roku 1805. Prawdą jest natomiast, że zapałka, którą stosujemy dzisiaj, została wynaleziona później - w roku 1826 przez angielskiego aptekarza Johna Walkera (inne źródła podają rok 1827).
[edytuj] Rodzaje zapalniczek
[edytuj] Paliwo
Najczęściej spotykane są zapalniczki zasilane benzyną lub skroplonym gazem.
Zapalniczki benzynowe często określane są w Polsce mianem zapalniczek zippo. Nazwa ta wzięła się od firmy Zippo, która zasłynęła ich produkcją. Zapalniczki takie uzyskują płomień w wyniku spalania benzyny, przechowywanej w absorbującym materiale, a wydobywanej na zewnątrz przy pomocy knota od razu po otwarciu zapalniczki. Gasi się je poprzez zamknięcie, a zapalane są przy użyciu krzesiwa (czytaj dalej). Są to zapalniczki, które można wielokrotnie napełniać.
Z kolei zapalniczki gazowe spalają butan, przechowywany wewnątrz zapalniczki w stanie skroplonym. Gaz wydostaje się na zewnątrz zazwyczaj dopiero po naciśnięciu specjalnego guzika, który powoduje jego wyrzucanie i mieszanie się z powietrzem. Zapalniczkę gasi się poprzez jego zwolnienie. Dostępne są zarówno zapalniczki jednorazowe jak i takie, które można napełniać.
[edytuj] Mechanizm zapalający
Do zapłonu łatwopalnej substancji konieczna jest tzw. iskra. We współczesnych zapalniczkach jest ona uzyskiwana na dwa sposoby.
Pierwszy to zastosowanie stalowego krzesiwa (mającego postać ząbkowanego kółka) i kamienia. Chcąc uzyskać iskrę (a właściwie wiele iskier) obraca się metalowym kółkiem, do którego sprężyna dociska kamień. Główną wadą tego mechanizmu jest brak odporności na wilgoć.
Często spotykane są również zapalniczki, wykorzystujące do uzyskania zapłonu prawdziwą iskrę (w sensie fizycznym, czyli wyładowanie elektryczne). Do jej uzyskania najczęściej wykorzystywana jest piezoelektryczność, a dużo rzadziej inne źródła potencjału (np. akumulatory). Zapalniczki takie odporne są na wilgoć i używa się ich łatwiej niż gazowych zapalniczek z krzesiwem, gdyż do ich uruchomienia wystarczy wciśnięcie jednego przycisku.
[edytuj] Inne rodzaje zapalniczek
Spotyka się również zapalniczki sztormowe zwane również żarowymi. Gaz jest tam najpierw mieszany z powietrzem, a dopiero potem wyrzucany (silniej niż w tradycyjnych zapalniczkach gazowych) i zapalny przez żarnik, powodując powstanie płomienia wizualnie przypominającego płomień palnika Bunsena. Odporność na wiatr jest zwiększona dzięki umiejscowieniu specjalnego drucika na początku płomienia. Drucik rozżarza się i dodatkowo podtrzymuje palenie gazu.
Zupełnie odmiennym rodzajem zapalniczek są zapalniczki samochodowe dostępne w większości samochodów. Są to spirale z drutu oporowego, który rozżarza się dzięki prądowi z samochodowej instalacji elektrycznej do temperatury pozwalającej na podpalenie papierosa czy cygara. Gniazda zapalniczek często stosowane są jako źródło energii wewnątrz samochodu (np. do przenośnych odkurzaczy, ładowarek).
[edytuj] Zapalniczki w kulturze
Obecnie możemy spotkać niezliczoną ilość wzorów zapalniczek. Spotykane są zapalniczki z diodowymi latarkami, ruchomymi elementami, podświetleniem, efektami dźwiękowymi, a także w przeróżnych kształtach, np.: gitar elektrycznych, komórek, samochodów, pistoletów, zabytków. Zapalniczki o ciekawych kształtach bywają częstym prezentem lub pamiątką z podróży. Często spotyka się też grawerowanie na zapalniczkach benzynowych.
Zapalniczki stały się też ważnym elementem koncertów. Również w Polsce rozpowszechniony jest zwyczaj wyciągania zapalniczek, podpalania ich i powolnego kiwania w czasie ballad.
