Zygmunt Jordan
Z Wikipedii
Zygmunt Jordan herbu Trąby (ur. 2 maja 1824 w Tuszynie, zm. 15 czerwca 1866 w Paryżu) – generał wojsk polskich w czasie powstania styczniowego, major wojsk węgierskich w czasie powstania 1848, pułkownik turecki w czasie wojny krymskiej.
W 1842 ukończył Wydział Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Wstąpił do wojska rosyjskiego. W 1846 w Galicji przygotowywał wybuch powstania krakowskiego. Gdy w wyznaczonym przez niego miejscu zamiast 2000 ludzi zgromadziło się 200 powstańców, którzy szybko zaczęli się rozchodzić, nie zrezygnował z walki i na czele 40 ludzi zaatakował sotnię kozaków w Proszowicach, rozbijając ją. W Michałowicach przekroczył granicę Wolnego Miasta Krakowa. Tu napotkał uciekających z miasta powstańców, z którymi wycofał się do Chrzanowa. W czasie bitwy pod Gdowem osłaniał odwrót. Internowany przez władze pruskie. Przez Wrocław udał się do Paryża. Tam u boku generała Wojciecha Chrzanowskiego brał udział w tworzeniu szkoły wojskowej. Był słuchaczem francuskiej szkoły wojennej w Saint-Cyr.
Po wybuchu rewolucji węgierskiej udał się na Węgry i został adiutantem generała Henryka Dembińskiego. 26 i 27 lutego brał udział w bitwie pod Kápolną, 2-3 lipca bronił przeprawy przez Cisę pod Szegedynem. Po dymisji Dembińskiego został adiutantem generała Józefa Bema, z którym po stoczeniu krwawej bitwy pod Temeszwarem przekroczył granicę turecką. Został przyjęty do armii osmańskiej w randze pułkownika. Związał się ze środowiskiem Hotel Lambert, w 1851 proponował Adamowi Jerzemu Czartoryskiemu wyprawę w celu poparcia powstania Czeczeńców przeciwko Rosji.
W czasie wojny krymskiej był szefem sztabu armii tureckiej walczącej z Rosjanami pod Batumi. W bitwie pod Szekfetynem uszkodził ogniem dział dwa okręty rosyjskie. Następnie wytrzymał przez 5 miesięcy szturm wojsk rosyjskich w Redut-Kale. Przydzielony do brytyjskiego konsula Longwortha, wziął udział w jego wypadzie na Kaukaz. Po wyjeździe gen. Władysława Zamoyskiego objął dowództwo nad resztką dywizji polskiej. Był politycznym przeciwnikiem Michała Czajkowskiego (Sadyka-Paszy). Brał udział w szeregu misji dyplomatycznych, powierzonych mu przez Hotel Lambert.
W 1863, po wybuchu powstania styczniowego przyjechał do kraju. W połowie kwietnia z ramienia białych został generałem i dowódcą województw krakowskiego i sandomierskiego. Bezskutecznie zabiegał, by Rząd Narodowy powierzył mu dowodzenie wszystkimi oddziałami na lewym brzegu Wisły. 20 czerwca 1863 poniósł klęskę w bitwie pod Komorowem i wycofał się do Galicji.
