Zygmunt Kaczkowski

Z Wikipedii

Zygmunt Józef Erazm Kaczkowski herbu Pomian ps. Ein Pole (ur. 2 maja 1825 w Kamionce Wołoskiej, zm. 7 września 1896 w Paryżu), polski powieściopisarz i poeta, działacz narodowowyzwoleńczy, szpieg austriacki.

Był synem Ignacego, zarządcy majątku Aleksandra Fredry w Cisnej.

Studiował we Lwowie i Wiedniu. Po nieukończonych studiach zamieszkał wraz z ojcem w Bereźnicy Wyżnej pod Sanokiem. W roku 1846 wraz z ojcem w oddziale Józefa Bułharyna wziął udział w powstaniu krakowskim. Wydarzenia rzezi galicyjskiej jakie miały wówczas miejsce w Galicji wpłynęły na zmianę jego przekonań, z demokraty i społecznika stał się "wielbicielem szlachetczyzny, którą przeciwstawiał arystokracji jako zdrową siłę narodu". Za swą działalność narodowowyzwoleńczą został 28 czerwca 1847 wraz z ojcem skazany przez władze austriackie na karę śmierci. Przed wykonaniem kary uchronił go wybuch Wiosny Ludów. W 1855 wyjechał do Paryża. W 1858 powrócił do Lwowa. Tu w 1861 założył pismo Głos, na łamach którego opublikował m. in. odezwę Agatona Gillera Posłanie do wszystkich rodaków na ziemi polskiej, za co został oskarżony o zdradę stanu i 7 października 1861 skazany na 7 lat ciężkiego więzienia. Jednak już 8 grudnia 1862 został ułaskawiony przez cesarza Franciszka Józefa I. W czasie powstania styczniowego wziął aktywny udział w organizacji zaplecza powstańczego w Galicji.

W listopadzie 1863, przejęto szyfrowaną rządową depeszę ze Lwowa do Wiednia, z której wynikało, że Kaczkowski jest konfidentem austriackim. Tajny sąd obywatelski skazał go 21 stycznia 1864 na utratę czci i banicję, jednak Rząd Narodowy wyroku tego nie zatwierdził. Kaczkowski wkrótce wyjechał do Paryża. Dopiero w 1920 historyk Eugeniusz Barwiński, na podstawie ujawnionych tajnych akt austriackich, udowodnił, że Kaczkowski był tajnym płatnym agentem austriackim, a działalność swoją kontynuował także we Francji i Wiedniu. Jego działalność doprowadziła do rozbicia galicyjskiej organizacji spiskowej, co pociągnęło za sobą falę aresztowań. Powstanie styczniowe straciło tym samym możliwość oparcia o społeczeństwo Galicji.

[edytuj] Twórczość

Głównymi dziełami jest cykl sześciu powieści Ostatni z Nieczujów (1853-1855), w skład którego wchodzi najbardziej znany utwór Kaczkowskiego Murdelio, a także trzytomowa powieść Olbrachtowi rycerze (1889).