Duma
Z Wikipedii
Rosja |
|
Ten artykuł jest częścią serii:
|
Duma, właśc. Duma Państwowa (ros. Государственная дума) to nazwa izby niższej parlamentu rosyjskiego. Składa się z 450 deputowanych wybieranych w demokratycznych wyborach na 4-letnią kadencję.
Obecnie zasiada w niej 445 deputowanych: 315 z partii Jedna Rosja, 57 z partii komunistycznej (KPRF), 38 z partii Sprawiedliwa Rosja, 40 z Liberalno-Demokratycznej Partii Rosji (Władimira Żyrynowskiego)[1]. Duma Państwowa wraz z Radą Federacji tworzy Zgromadzenie Federalne (parlament).
Spis treści |
[edytuj] Duma w carskiej Rosji
Z powodu kryzysu państwa wywołanego przez rewolucję 1905 roku, car Mikołaj II zmuszony był zgodzić się na ustanowienie Dumy; miała ona pełnić funkcję parlamentu w Rosji, rządzonej dotychczas na zasadzie nieograniczonego carskiego absolutyzmu. Duma została powołana na mocy Manifestu cara z 30 października (17 października w kalendarzu juliańskim) 1905.
Pierwsza Duma zebrała się w kwietniu 1906. W skład pierwszej Dumy wchodziło 478 posłów, w tym 54 posłów polskich (36 posłów z guberni Królestwa Polskiego, w tym 34, którzy utworzyli Koło Polskie i 19 posłów z Koła Kresowego). Stosunkowo wolne wybory wprowadziły do niej wielu posłów o poglądach socjalistycznych i liberalnych, którzy domagali się dalszych reform. Duma została rozwiązana przez cara zaledwie 10 tygodni po rozpoczęciu funkcjonowania.
Druga Duma, zebrana 5 marca 1907, była jeszcze bardziej radykalna i również trwała krótko. Druga Duma liczyła 518 posłów, w tym 46 posłów polskich (35 posłów z Królestwa i 11 posłów z Koła Kresowego).
Wybory do Trzeciej Dumy odbyły się na zmienionych zasadach; umożliwiły one większą reprezentację warstw społeczeństwa przychylnych absolutyzmowi cara. Dopiero ta Trzecia Duma, dużo bardziej konserwatywna od poprzednich, przetrwała pełną kadencję, od 1907 do 1912. W jej skład weszło 12 posłów z Królestwa Polskiego i 6 z ziem zabranych.
Czwarta Duma, w latach 1912-1917, była właściwie tylko klubem dyskusyjnym i oferowała bardzo ograniczoną krytykę rządów cara. Rewolucje w 1917 roku zakończyły jej istnienie.
Wśród polskich posłów do Dumy byli:
- Stanisław Chełchowski - poseł z ziemi płockiej 1906
- Roman Dmowski - poseł z Warszawy 1907–1909
- Władysław Grabski - poseł ziemi warszawskiej 1906–1912
- Władysław Jabłonowski - poseł z Warszawy 1909–1912
- Wiktor Jaroński - poseł ziemi kieleckiej 1906–1917
- Aleksander Lednicki - poseł ziemi mińskiej 1906
- Alfons Parczewski - poseł ziemi kaliskiej 1906–1912
- Leon Petrażycki - 1906
[edytuj] Duma obecnie
Duma jako parlament Rosji została reaktywowana po rozpadzie ZSRR. Pierwsze wybory do Dumy odbyły się 12 grudnia 1993 wraz z wyborami do Rady Federacji i referendum konstytucyjnym. Kadencja pierwszej Dumy trwała 2 lata. Kolejne wybory odbywały się w 1995, 1999 i 2003.
W 2007 wybory odbyły się po raz pierwszy spośród kandydatów z list partyjnych, przy progu wyborczym 7% - do 2005 próg wynosił 5%, a deputowani byli wybierani po połowie z list partyjnych i według ordynacji większościowej w okręgach jednomandatowych.
Pracami Dumy kieruje przewodniczący i jego zastępcy, przy czym każda frakcja lub grupa deputowanych może wysunąć zastępcę przewodniczącego.
