Hohenzollernowie

Z Wikipedii

Hohenzollernowie - niemiecka dynastia wywodząca się ze Szwabii. Jej przedstawiciele panowali w krajach niemieckich (m.in. Brandenburgii, Ansbach, Bayreuth, Prusach), od 1871 jako cesarze niemieccy oraz w Rumunii (w latach 1866-1947).

Spis treści 1 Początki dynastii 2 Linia frankońska 3 Władcy z linii frankońskiej 3.1 Elektorzy brandenburscy 3.2 Królowie pruscy 3.3 Królowie Prus i cesarze niemieccy 4 Linia Hohenzollern-Ansbach 4.1 Książęta Prus 1525-1618 4.2 Książęta Karniowa 5 Linia szwabska 6 Władcy z linii szwabskiej 6.1 Książęta Hechingen 6.2 Książęta Sigmaringen 6.3 Królowie Rumunii 7 Linie naturalne i morganatyczne 8 Wybrana literatura 9 Linki zewnętrzne

[edytuj] Początki dynastii

Zamek Zollern, od którego wzięli nazwę, leży na terenie dzisiejszego kraju związkowego Badenia-Wirtembergia. Zamek ten do dziś jest w rękach rodu. Za praojca uważa się Burkcharda de Zolorin, żyjącego w XI w. Jego syn Fryderyk w 1111 otrzymał tytuł hrabiego. Hrabia Fryderyk III (zm. 1201) wraz z ręką Zofii von Raabs przejął w 1191 prawa do dziedziczenia urzędu burgrabiego Norymbergi. Od dwóch synów tej pary pochodzą dwie główne linie dynastii: frankońska i szwabska.

[edytuj] Linia frankońska

Odziedziczyła dobra we Frankonii z burgrabstwem Norymbergi.

W 1363 burgrabia Fryderyk V został wyniesiony do godności księcia Cesarstwa (niem. Reichsfürst). Jego syn Fryderyk VI w 1415 w zamian za poparcie w wyborach cesarskich uzyskał od Luksemburgów Marchię Brandenburską wraz z tytułem elektora (od 1417). Od elektora Albrechta III Achillesa wywodzi się także starsza linia Hohenzollern-Ansbach. Wywodził się z niej m.in. Albrecht Hohenzollern, ostatni wielki mistrz zakonu krzyżackiego w Prusach i pierwszy książę pruski.

W 1618 po śmierci Albrechta Fryderyka doszło do przejęcia Prus Książęcych przez linię elektorską. Od młodszych synów elektora Jana Jerzego (zm. 1598) wywodzą się: młodsza linia Hohenzollern-Ansbach (wygasła w 1806 i Hohenzollern-Bayreuth (wygasła w 1763).

W 1657 w wyniku układów welawsko-bydgoskich Hohenzollernowie uzyskali suwerenność w Prusach. Elektor brandenburski Fryderyk III ogłosił się 18 stycznia 1701 r. w Królewcu królem w Prusiech (niem. König in Preussen). Fryderyk II Wielki zmienił ten tytuł w 1742 na król Prus (niem. König von Preussen). Po I i II wojnie śląskiej w wyniku podpisanego układu wrocławsko-berlińskiego w 1742 Fryderyk II Wielki zdobył większą część Śląska, pokonując Austrię Habsburgów.

Po rozbiciu II Cesarstwa Francuskiego Otto von Bismarck (zwany później Żelaznym Kanclerzem) dokonał zjednoczenia pod hegemonią Prus tzw. małych Niemiec i doprowadził do ogłoszenia 18 stycznia 1871 r. w Wersalu władcy Prus Wilhelma I Hohenzollerna cesarzem niemieckim. Po przegranej I wojnie światowej w 1918 Wilhelm II abdykował w obliczu rewolucji i wyemigrował do Holandii.

Dziś szefem królewskiego domu pruskiego i pretendentem do tronu jest Jerzy Fryderyk I (ur. 1976).

Mimo tak rozległych dziejów nazwisko Hohenzollern utożsamia się przede wszystkim z elektorami i królami Prus oraz cesarzami nowożytnych Niemiec.

[edytuj] Władcy z linii frankońskiej

[edytuj] Elektorzy brandenburscy

• Fryderyk I Hohenzollern
• Fryderyk II Żelazny
• Albrecht III Achilles
• Jan Cicero
• Joachim I Nestor
• Joachim II Hektor
• Jan Jerzy Hohenzollern
• Joachim Fryderyk Hohenzollern
• Jan Zygmunt Hohenzollern
• Jerzy Wilhelm Hohenzollern
• Fryderyk Wilhelm Hohenzollern
• Fryderyk III Hohenzollern (Fryderyk I jako król)

[edytuj] Królowie pruscy

• Fryderyk I Hohenzollern (Fryderyk III jako elektor)
• Fryderyk Wilhelm I Hohenzollern
• Fryderyk II Wielki
• August Wilhelm Hohenzollern (nie panował - następca tronu)
• Fryderyk Wilhelm II Hohenzollern
• Fryderyk Wilhelm III Hohenzollern
• Fryderyk Wilhelm IV Hohenzollern

[edytuj] Królowie Prus i cesarze niemieccy

• Wilhelm I Hohenzollern
• Fryderyk III Hohenzollern
• Wilhelm II Hohenzollern

[edytuj] Linia Hohenzollern-Ansbach

• Jerzy von Ansbach, książę Karniowa, książę Opola i Raciborza, pan Bytomia, Tarnowskich Gór i Bogumina
• Jerzy Fryderyk von Ansbach, książę Karniowa, książę Opola i Raciborza (potem Żagania), pan Bytomia, Tarnowskich Gór i Bogumina

[edytuj] Książęta Prus 1525-1618

• Albrecht Hohenzollern
• Albrecht Fryderyk Hohenzollern

[edytuj] Książęta Karniowa

• Jan Jerzy (książę Karniowa)

[edytuj] Linia szwabska

Przejęli dobra w Szwabii z hrabstwem Zollern (Hohenzollern). W 1576 Hohenzollernowie szwabscy po śmierci hr. Karola I podzielili się na dwie linie: Hohenzollern-Hechingen (wygasła w 1869 na księciu Fryderyku Wilhelmie) oraz Hohenzollern-Sigmaringen. Już w następnym pokoleniu w 1623 r. obydwie linie wyniesiono do godności książąt. Jan Jerzy stał się księciem von Hohenzollern-Hechingen, a Jan księciem Hohenzollern-Sigmaringen.

Książę Karol von Hohenzollern-Sigmaringen w 1866 w efekcie układów dyplomatycznych objął tron Rumunii. W 1881 przyjął tytuł króla. Jego starszy brat Leopold miał wg planów Bismarcka także zasiąść na tronie Hiszpanii po obaleniu I Republiki. Starania te stały się jednym z pretekstów wybuchu wojny francusko-pruskiej w 1870 r.

W 1947 r. pod naciskiem komunistów abdykował ostatni król Rumunii i ostatni władca z rodu Hohenzollernów, Michał I.

[edytuj] Władcy z linii szwabskiej

[edytuj] Książęta Hechingen

• Jan Jerzy, od 1623 ks. Hohenzollern-Hechingen

[edytuj] Książęta Sigmaringen

• Jan, od 1623 ks. Hohenzollern-Sigmaringen

[edytuj] Królowie Rumunii

• Karol I (ks. autonomicznej Rumunii 1866) , od 1878 pełna niepodległość , król od 1881) - 1866 – 1914
• Ferdynand I (bratanek) - 1914 – 1927
• Michał I (wnuk) - 1927 – 1930 usunięty, ponownie 1940 – 1947,
• Karol II (ojciec, usunięty, zm. 1953) - 1930 – 1940

[edytuj] Linie naturalne i morganatyczne

Ze związków morganatycznych wywodzą się:

• baronowie von Kotzau. Potomkowie Jerzego Albrechta von Bayreuth (1666-1703) i Reginy Lutz (1678-1755). Linia wygasła na Fryderyku von Kotzau w 1976 r.

Genealogia rodziny von Kotzau na M. Marek, Genealogy.Eu

• hrabiowie von Ingenheim. Potomkowie Gustawa Adolfa (1789-1855), syna króla Fryderyka Wilhelma III i Julii von Voss.
• hrabiowie von Brandenburg. Potomkowie króla Fryderyka Wilhelma III i hrabianki Juliany von Dönhoff, (1768-1837). Ich syn Fryderyk Wilhelm von Brandenburg był premierem Prus. Rodzina wygasła w drugim pokoleniu wraz ze śmiercią hr. Gustawa w 1909 r.

Genealogia rodzin von Ingenheim i von Brandenburg na M. Marek, Genealogy.Eu.

• hrabiowie von Hohenau. Potomkowie księcia Albrechta Pruskiego (1809-1872) i Rozalii von Rauch. Albrecht był uprzednio mężem holenderskiej księżniczki Marianny Orańskiej z którą się rozwiódł aby móc ożenić się z Rozalią. Rodzina hrabiów von Hohenau wygasła w 1957 r.

Książę Albrecht był synem króla Fryderyka Wilhelma III i Luizy Meklemburskiej.

Genealogia rodziny na M. Marek, Genealogy.Eu

• hrabiowie von Rothenburg. Potomkowie ks. Fryderyka Wilhelma von Hohenzollern-Hechingen (1801-1969 - ostatni książę Hechingen) i baronówny Amelii Schenk von Geyern (1832-1897).

Genealogia rodziny von Rothenburg na M. Marek, Genealogy.Eu

Potomkami naturalnych dzieci Hohenzollernów są:

• baronowie von Falkenhausen. Potomkowie Fryderyka Karola (1734-1796) i Fryderyka Ferdynanda (1748-1811), nieślubnych synów margrabiego Karola Wilhelma Fryderyka von Ansbach (1712-1757) ze związku z Elżbietą Wünsch (1710-1757).

Genealogia rodziny von Falkenhausen na M. Marek, Genealogy.Eu

[edytuj] Wybrana literatura

• P. Mast, Die Hohenzollern in Lebensbildern, Graz Wien Köln 1988
• Dynastie Europy, p. red. A. Mączaka, Wrocław Warszawa Kraków 2003 (wyd. II).
• R. Seigel, Hohenzollern. Dynastengeschlecht, w: Neue Deutsche Biographie, Bd 9, Berlin 1972, s. 496

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Genealogia dynastii: M. Marek, Genealogy
• Genealogia książąt Hohenzollern (Hechingen, Sigmaringen), królów Rumunii i Prus, cesarzy niemieckich i ich potomków: P. Theroff, An Online Gotha
• Kronika Prus: Preussen Chronik
• Herb cesarstwa niemieckiego: International Civic Heraldry
• Herb Królestwa Prus i jego prowincji: International Civic Heraldry - Germany