Miecze grunwaldzkie
Z Wikipedii
Miecze grunwaldzkie – dwa nagie miecze przekazane królowi polskiemu Władysławowi II Jagielle przez heroldów wielkiego mistrza zakonu krzyżackiego Ulryka von Jungingen. Wręczenie ich było symbolicznym pretekstem do rozpoczęcia bitwy pod Grunwaldem (1410).
Miecze grunwaldzkie symbolizujące zwycięstwo króla polskiego nad zakonem krzyżackim znalazły się po bitwie w Skarbcu Koronnym na Wawelu w Krakowie. Od końca XV w. królowie polscy zaczęli traktować je jako insygnia władzy. Podniesiono ich znaczenie do rangi mieczy państwowych Korony i Litwy. Podczas koronacji królewskich były niesione przed królem jako symbol Rzeczypospolitej Obojga Narodów.
Miecze grunwaldzkie nie wyróżniały się niczym szczególnym. Były to proste średniowieczne miecze bojowe z płaskimi głowniami. Dopiero w okresie Rzeczypospolitej ich rękojeści i okucia pozłocono. Na mieczach umieszczono również plakietki z herbami Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego.
W 1795 r. żołnierze pruscy rabujący Skarbiec Koronny, nie mając świadomości ich znaczenia, nie ukradli ich. Wykorzystał to Tadeusz Czacki, któremu udało się wywieźć potajemnie odnalezione miecze i przekazać do kolekcji Czartoryskich w Puławach. Po upadku powstania listopadowego i likwidacji muzeum Izabeli Czartoryskiej właścicielem mieczy grunwaldzkich został proboszcz parafii we Włostowicach. Ukrywał je na miejscowej plebanii do 1853 r., gdy przypadkowo znalazł je patrol żandarmerii carskiej i zarekwirował jako nielegalną broń. Wywiezione do Zamościa tam zaginęły. Nie są znane ich dalsze losy.
Spis treści |
[edytuj] Symbolika w okresie PRL
- W czasie II wojny światowej do mieczy grunwaldzkich jako symbolu walki z teutonizmem nawiązali polscy komuniści z Gwardii Ludowej. W 1943 roku staraniem Szefa Sztabu GL, Franciszka Jóźwiaka został ustanowiony znak zaszczytny Krzyż Grunwaldu, który w okresie PRL jako Order Krzyża Grunwaldu był nadawany za czyny bohaterskie w walce zbrojnej z okupantem o Wolność i Niepodległość Polski.
[edytuj] Ciekawostki
- Miecze ofiarowane Władysławowi II Jagielle w 1410 roku przywiózł na pole bitwy pod Grunwaldem komtur tucholski Heinrich von Schwelborn. Von Schwelborn zawsze woził przed sobą dwa miecze na znak swego rzekomego męstwa. Zabrakło mu go jednak pod Grunwaldem gdzie uciekł z pola walki. Zginął haniebnie dogoniony przez pogoń i ścięty przez harcowników w miejscowości Falknowo koło Susza.
- W 1733 roku miecze grunwaldzkie wraz ze Skarbcem Koronnym zostały ukryte na Jasnej Górze. W 1734 roku podczas koronacji królewskiej Augusta III Sasa i Marii Józefy zastąpiono je parą innych mieczy, które na tę okoliczność przygotowano w Dreźnie. Dwa miecze państwowe Augusta III Wettina obecnie przechowywane są w Rüstkammer.
[edytuj] Literatura
- Jerzy Lileyko. Regalia Polskie. Warszawa 1987. ISBN 83-03-02021-8
- Michał Rożek. Polskie koronacje i korony. Kraków 1987. ISBN 83-03-01914-7
