Pomnik historii
Z Wikipedii
Pomnik Historii to szczególna forma ochrony najcenniejszych zabytków w Polsce. Tytuł Pomnika Historii może otrzymać zabytek nieruchomy o szczególnej wartości historycznej, naukowej i artystycznej, utrwalony w powszechnej świadomości i mający duże znaczenie dla dziedzictwa kulturalnego Polski.
Pomnikiem Historii mogą być:
- krajobrazy kulturowe układy urbanistyczne, ruralistyczne i zespoły budowlane tworzące jednorodne zespoły zabudowy zachowujące pierwotne funkcje użytkowe
- obiekty architektoniczne i zespoły tych obiektów prezentujące wybitne wartości architektoniczne, unikatowe pod względem rozwiązań projektowych, jednorodne stylowo, zawierające historyczny bądź artystyczny wystrój
- zabytki gospodarki i przemysłu reprezentujące tradycyjne lub unikalne dziedziny działalności typowe dla ziem polskich, posiadające zachowane dawne urządzenia produkcyjne, zachowane w historycznych układach urbanistycznych
- obiekty budownictwa obronnego
- parki i ogrody o wybitnych walorach kompozycyjnych, krajobrazowych i przyrodniczych
- cmentarze o historycznym układzie przestrzennym, z wybitnymi dziełami sztuki kamieniarskiej, skrywające prochy wybitnych Polaków lub będące świadkami ważnych wydarzeń historycznych
- miejsca pamięci najważniejszych wydarzeń lub postaci historycznych - w tym świadectwa wielokulturowości dawnej Polski
- wykopaliska archeologiczne
Status Pomnika Historii zabytkom i parkom kulturowym nadaje w drodze rozporządzenia prezydent RP, na wniosek ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego.
Lista Pomników Historii w Polsce
- Biskupin – rezerwat archeologiczny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Bochnia – kopalnia soli (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 26.09.2000)
- Chełmno - Stare Miasto (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 18.04.2005.)
- Częstochowa–Jasna Góra - zespół klasztoru oo. paulinów (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Frombork – zespół katedralny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Gdańsk – miasto w zasięgu obwarowań z XVII wieku (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Gdańsk – pole bitwy na Westerplatte (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 22.08.2003)
- Gniezno – katedra p.w. Wniebowzięcia NMP i św. Wojciecha (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Gostyń-Głogówko – zespół klasztorny Kongregacji Oratorium św. Filipa Neri (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 26.02.2008)
- Góra Świętej Anny – komponowany krajobraz kulturowo-przyrodniczy (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)
- Kalwaria Zebrzydowska – krajobrazowy zespół manierystycznego parku pielgrzymkowego (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 30.10.2000)
- Kamień Pomorski – zespół katedralny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 25.08.2005)
- Kazimierz Dolny - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Kozłówka – zespół pałacowo-parkowy - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn.25.04.2007)
- Kraków – historyczny zespół miasta (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Krzemionki k. Ostrowca Świętokrzyskiego – kopalnie krzemienia z okresu neolitu (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Krzeszów – zespół dawnego opactwa cystersów (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)
- Legnickie Pole – pobenedyktyński zespół klasztorny (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)
- Leżajsk – zespół klasztorny oo. bernardynów - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 13.04.2005)
- Lublin – historyczny zespół architektoniczno-urbanistyczny - (Rozporządzenie Prezudenta RP z dn.25.04.2007)
- Łańcut – zespół zamkowo-parkowy - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 25.08.2005)
- Łęknica – Park Mużakowski, park w stylu krajobrazowym - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)
- Malbork – zespół zamku krzyżackiego - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Ostrów Lednicki - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Racławice – teren historycznej Bitwy Racławickiej - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)
- Srebrna Góra – Twierdza Srebrnogórska, nowożytna warownia górska z XVIII wieku - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)
- Tarnowskie Góry – podziemia zabytkowej kopalni rud srebronośnych oraz sztolni „Czarnego Pstrąga” - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 14.04.2004)
- Toruń – zespół staromiejski (Stare Miasto, Nowe Miasto, ruiny zamku krzyżackiego) - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Warszawa – historyczny zespół miasta z Traktem Królewskim i Wilanowem - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Wieliczka – kopalnia soli - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Wrocław – zespół historycznego centrum - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Wrocław – Hala Stulecia - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 13.04.2005)
- Zamość – historyczny zespół miasta w zasięgu obwarowań XIX wieku - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn. 8.09.1994)
- Kanał Augustowski - droga wodna - (Rozporządzenie Prezydenta RP z dn.25.04.2007)
