Święty Bonawentura
Z Wikipedii
Święty Bonawentura, właśc. Giovanni Fidanza, pol. Bonawentura z Bagnoregio (ur. ok. 1217[1] w Bagnoregio w okolicach Viterbo, zm. 15 lipca 1274 w Lyonie) - teolog, filozof scholastyk, doktor Kościoła, biskup, kardynał, ósmy generał franciszkanów. Nazywany Doktorem Serafickim (łac.: Doctor Seraphicus).
Obok św. Tomasza z Akwinu, uważany jest za jedną z największych postaci XIII w., jest klasykiem szczytowego okresu scholastyki. Wraz ze św. Tomaszem został porównany przez papieża Sykstusa V do dwóch kandelabrów oświecających światłem swej mądrości cały Kościół.
Spis treści |
[edytuj] Życie
Według legendy, jako maleńkie dziecko został cudownie uzdrowiony przez wstawiennictwo św. Franciszka. W okresie 1236-1242 studiował w Paryżu filozofię na fakultecie sztuk wyzwolonych. Tam też wstąpił do franciszkanów w roku 1243. Następnie studiował teologię, jego mistrzem był Aleksander z Hales, Jan z La Rochelle, Odon Rigaldi i Wilhelm z Melitona. W roku 1248 uzyskał stopień bakałarza biblijnego, a w 1250 komentatora Sentencji Piotra Lombarda. Już po kolejnych trzech latach otrzymał nominację na profesora w szkole franciszkańskiej w Paryżu. Profesorem uniwersytetu paryskiego został w 1257 roku.
2 lutego 1257 został wybrany generałem zakonu franciszkańskiego. Wyboru dokonała kapituła generalna zebrana w Rzymie, na wniosek dotychczasowego generała, Jana z Parmy, który nie potrafił oddalić od zakonu podejrzeń o sprzyjanie nieprawowiernym nurtom interpretującym myśl Joachima z Fiore. Jan z Parmy wskazał na Bonawenturę (przebywającego wówczas w Paryżu) jako na kandydata, który został zaaprobowany przez kapitułę i papieża Aleksandra IV.
Jako generał Bonawentura dokonał wielkiej reorganizacji zakonu, który bardzo rozrósł się od czasu śmierci św. Franciszka, i w którym coraz większą rolę odgrywali kapłani oraz profesorowie teologii. Bonawentura uporządkował na nowo szereg spraw, z tego też powodu nazywany jest drugim założycielem, choć nie jest to do końca ścisłe. Tzw. Konstytucje narbońskie, które zredagował na polecenie kapituły generalnej, opierały się bowiem na wielu wcześniej wprowadzonych normach, a Bonawentura tylko je usystematyzował. Był autorem dwóch życiorysów św. Franciszka (Legenda maior oraz Legenda minor).
W 1273 roku został biskupem Albano oraz kardynałem. Swoją ziemską wędrówkę zakończył 15 lipca 1274 roku podczas obrad Soboru w Lyonie, którego był jednym z głównych organizatorów. Został pochowany w Lyonie. W 1482 roku papież Sykstus IV ogłosił go Doktorem Kościoła.
[edytuj] Dzieło
- Komentarz do czterech Ksiąg Sentencji Piotra Lombarda (Commentarium in quatuor libros Sententiarum Magistri Petri Lombardi)
- Breviloquium
- Kwestie dyskutowane o tajemnicy Trójcy Świętej (Quaestiones disputatae de mysterio Trinitatis)
- Kwestie dyskutowane o wiedzy Chrystusa (Quaestiones disputatae de scientia Christi)
- Kwestie dyskutowane o doskonałości ewangelicznej (Quaestiones disputatae de perfectione evangelica)
- Komentarz do Ewangelii Łukasza (Commentarium in evangelium Lucae)
- Komentarz do Ewangelii Jana (Commentarium in evangelium Ioannis)
- Obrona ubogich (Apologia pauperum)
- Życiorys większy św. Franciszka (Legenda maior s. Francisci)
- Życiorys mniejszy św. Franciszka (Legenda minor)
- Mowy o dziesięciu przykazaniach (Collationes de decem praeceptis)
- Mowy o siedmiu darach Ducha Świętego (Collationes de septem donis Spiritus Sancti)
- Mowy o sześciu dniach stworzenia (Collationes in Hexaemeron)
[edytuj] Myśl filozoficzna i teologiczna
W związku z tym, iż twórczość św. Bonawentury była przeniknięta ideą miłości, nazywany był przez tradycję scholastyczną Doktorem Serafickim. Było to związane z symbolem miłości, jakim w Średniowieczu był chór anielski zwany Serafinami. Pozostawił po sobie bardzo bogate piśmiennictwo, szereg traktatów teologicznych i pism okolicznościowych. Głównymi dziełami świętego są Breviloquium, Itinerarium mentis in Deum oraz Hexaemeron.
Był osobą bardzo wszechstronną - filozofem, teologiem oraz mistykiem. Dzieła Arystotelesa nie były mu obce, jednak był zdeklarowanym augustynikiem. Jego zdaniem poznanie racjonalne, chociaż konieczne i pożyteczne, jest samo w sobie niewystarczające do poznania Boga oraz najistotniejszych problemów egzystencji ludzkiej. Tak jak Święty Augustyn uważał, że ku wyżynom poznania tego co istotne może wznieść się jedynie rozum oświecony wiarą. Nie uznawał tworzenia teorii dla samych teorii. Jego zdaniem prawdziwa teologia musi mieć charakter praktyczny, co oznacza, że powinna służyć człowiekowi w jego działaniu i uczyć go miłości do Boga i bliźniego.
Jako istotę powołania franciszkańskiego wskazywał dążenie do osiągnięcia prawdziwego pokoju, to jest zjednoczenia człowieka z Bogiem. Zachęcał swoich współbraci, aby idąc śladami św. Franciszka, dążyli do zjednoczenia z Bogiem poprzez miłość. Kontemplacja powinna zająć pierwsze miejsce w życiu franciszkanina, jej owocem powinna być ewangelizacja innych. Tylko pielęgnowanie modlitwy wewnętrznej oraz prowadzenie głębokiego życia duchowego pozwoli franciszkanom głoszenie pokoju innym ludziom. Tylko tacy zakonnicy mogą być przewodnikami do zjednoczenia z Bogiem.
Jedynie poznanie afektywne przez intuicję może być odpowiednim środkiem zjednoczenia człowieka z Bogiem. Znane jest jego powiedzenie: Non est perfecta cognitio sine dilectione - Nie ma prawdziwego poznania bez umiłowania. Najgłębsze tajemnice (zarówno te Boskie jak i ludzkie) może poznać jedynie ten, kto kocha naprawdę. Wskazuje, iż choć św. Franciszek nie był człowiekiem uczonym, to jednak osiągnął pełne zjednoczenie z Bogiem. Jego poznanie afektywne było tak wielkie, że poprzez stygmaty upodobnił się całkowicie do Chrystusa.
Jego najbardziej znane dzieło, pt. Itinerarium mentis in Deum (Wędrówka duszy do Boga) kończy się tymi słowami: Jeśli zatem pytasz, jak to się dzieje (tzn. jak osiąga się zjednoczenie z Bogiem przez miłość), zapytaj o to łaskę, a nie naukę; pragnienie, a nie zrozumienie; westchnienie modlitwy, a nie refleksję i lekturę; oblubieńca, a nie nauczyciela; Boga, a nie człowieka; ciemność, a nie jasność; nie pytaj światła, lecz pytaj ogień, który wszystko rozpala i przenosi w Boga za pomocą impetu skruszonego serca i rozpalonego do granic miłosnego uczucia.
Św. Bonawentura czczony jest także w Kościele prawosławnym. Szczególnie cenione są jego duchowość oraz zamiłowanie do życia kontemplacyjnego. Jego życie i twórczość wpisują się w wielowiekową tradycję modlitwy Jezusowej, zwanej też modlitwą serca.
Przypisy
- ↑ Data urodzin jest niepewna. Rok 1217 wskazuje Encyklopedia Britannica oraz Encyklopedia Katolicka, natomiast według Święci na każdy dzień ks. Franciszka Zaleskiego rokiem urodzin świętego jest 1218. Rok 1221 podają Nowa Encyklopedia Powszechna PWN oraz Księga imion i świętych Henryka Frosa i Franciszka Sowy.
