Świnkowie
Z Wikipedii
Świnkowie (niem. von Schweinichen) - śląski ród szlachecki osiadły od lat 70. XIII do XVIII wieku na zamku Świny koło Bolkowa (według legendy rodowej od VIII w.). Z rodu tego wywodził się być może arcybiskup gnieźnieński, Jakub Świnka, który jednak pieczętował się inną odmianą herbu.
Według jednej wersji ród został osadzony na Świnach przez księcia Bolko Srogiego, według innej był rodem słowiańskich władyków, który po zajęciu Śląska przez Mieszka I podporządkował się Piastom i w nagrodę otrzymał potwierdzenie prawa życia i śmierci nad swymi poddanymi, tzw. pełną jurysdykcję patrymonialną. W dokumencie z 1288 r. jako jego właściciel figuruje Johannnes de Swyn, a w 1313 r. Petricus i Gunzel Świnkowie. W 1345 r. zamkiem władał Hainricus Świnka, który źle wsławił się nieudzieleniem pomocy napadniętemu przez Czechów zamkowi w Bolkowie. Od jego dwóch synów pochodziły dwie linie rodu, starsza na Myślinowie i młodsza, wygasła w I poł. XVIII wieku linia na Świnach.
Urodzony w 1410 r. Gunzel II von Schweinichen (ród używał już wówczas zniemczonego nazwiska) znany jest z rozbicia w 1455 r. raubrittera i stronnika husytów Hansa Czyrn z zamku Niesytno. W 1456 r. urodził się matuzalem rodu Burgmann, który zmarł w wieku 110 lat na grypę. Syn tegoż Hans dożył wieku lat 96, ożenił się po raz drugi w wieku lat 80 i spłodził dwóch synów, m.in. poniższego Jana Zygmunta.
W latach 1614-1660 Jan Zygmunt, który wcześniej wiele podróżował po Europie, z pomocą sprowadzonego z Włoch architekta przebudował siedzibę rodu na modłę renesansową. Po jego śmierci rodowe gniazdo objęli przedstawiciele bocznej linii, której ostatnim przedstawicielem był zmarły w 1702 r. Georg Ernst von Schweinichen. Starsza linia Świnków na Myślinowie (niem. Jägendorf) koło Jawora, potem na Starej Kraśnicy (niem. Alt-Schönau) koło Świerzawy, jeszcze później do 1945 r. na Pawłowicach i Psim Polu koło Wrocławia oraz na Hilarowie koło Jarocina kwitnie do dziś dnia.
Rodowa legenda wywodzi dzieje Świnków od Biwoja, giermka legendarnej czeskiej księżnej Libuszy, który w 712 r. podarował jej własnoręcznie upolowanego odyńca, za co miał otrzymać nadania wokół Świn, herb Świnka oraz rękę księżniczki Kazi.
Najsławniejszym przedstawicielem rodu był Hans von Schweinichen, żyjący w czasach Zygmunta Augusta, pamiętnikarz i dworzanin książąt legnickich Fryderyka III, Henryka XI oraz Fryderyka IV. Ród liczy sobie obecnie ok. 30 męskich potomków.
Herb śląskich Świnków to stojący na tylnych nogach zwrócony na prawo biały odyniec w czerwonym polu, występuje także odmiana - czarny odyniec na czerwonym polu zwrócony heraldycznie na lewo. W klejnocie wyłania się z korony rycerskiej biały lub czarny odyniec. Labry są białoczerwone lub czarnoczerwone, w herbie nad bramą wjazdową zamku Świny przechodzą w rogi obfitości. Polski herb Świnka jest inny, to głowa odyńca z wbitym w nią mieczem.
[edytuj] Bibliografia
- Konstantin von Schweinichen, Zur Geschichte des Geschlechts derer von Schweinichen, Breslau 1904
- Leitgeber S., Świnkowie z Charłupi i Wrzącej, [w:] Na sieradzkich szlakach, nr 1/73/2004/XIX, s. 25-26.
