36 Dywizja Grenadierów SS Dirlewanger

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy 36 Dywizji Grenadierów SS Dirlewanger. Zobacz też: 36 Dywizja Piechoty - stronę ujednoznaczniającą.

Emblemat dywizji

36 Dywizja Grenadierów SS "Dirlewanger" została powołana do życia w lutym 1945 r. w oparciu o brygadę "Dirlewanger". Początki tej jednostki sięgają czerwca 1940 r., kiedy Niemcy utworzyli batalion złożony z kryminalistów. Jego dowódcą był Oskar Dirlewanger – przestępca skazany za gwałt na nieletniej osobie, powszechnie uznawany za sadystę.

Jesienią 1940 r. batalion skierowano do Polski, gdzie popełnił swoje pierwsze zbrodnie. W styczniu 1942 roku jednostkę wysłano na tereny ZSRR i zaczęto uzupełniać Rosjanami, Ukraińcami i skazańcami z Wehrmachtu. W lutym 1943 służyło w batalionie 700 ludzi, w tym 300 Rosjan i Ukraińców. W maju 1943 do jednostki przybyło 500 ochotników i została ona przekształcona w pułk do zadań antypartyzanckich.

Pod koniec 1943 r. oddział Dirlewangera po raz pierwszy zetknął się z Armią Czerwoną. W efekcie został prawie całkowicie zniszczony. Jednak do lutego 1944 został odtworzony i wysłany na Białoruś z zadaniem zwalczania partyzantki. Gdy w sierpniu wybuchło powstanie warszawskie, do jego tłumienia skierowano między innymi kryminalistów Dirlewangera. Dokonali oni w mieście niezliczonej liczby zbrodni.

W październiku oddział Dirlewangera rozbudowano do brygady w sile 4000 ludzi (tylko Niemcy) i wysłano do tłumienia powstania na Słowacji.

SS Sturmbrigade Dirlewanger pod koniec stycznia 1945 skierowana została w rejon Guben/Gubina - Oderfront. Po 14 lutym 1945 walki Muskau, Sommerfeld/Lubsko, Krossen/Krosno Odrz, Lauban/Lubań, Sagan/Żagań i znów Guben.

W lutym 1945 stacjonującą wtedy na Śląsku brygadę przekształcono w dywizję, ale nigdy nie osiągnęła ona właściwego stanu liczebnego. W toku dalszych walk jednostka rozpadła się, a jej żołnierze rozproszyli. Część rozstrzelali Sowieci, a część poddała się Amerykanom.

Sam Dirlewanger został jeszcze w lutym ranny i trafił do szpitala w Bawarii. Okoliczności jego śmierci nie są pewne. Wśród wielu wersji często powtarza się taka, że 1 czerwca 1945 został aresztowany przez polskich żołnierzy służących we francuskiej strefie okupacyjnej i kilka dni później pobity przez nich na śmierć.