A-side i B-side
Z Wikipedii
W nazewnictwie muzycznym, terminy A-side i B-side (ang. strona A i strona B) odnoszą się do dwóch stron 7-calowej płyty gramofonowej, na której single nagrywane były już od lat 50. Nawiązują one do typów utworów umieszczanych na każdej ze stron: główna piosenka znajdowała się na stronie A, zaś strona B (nazywana też "flipside") zawierała utwór mniej popularny (często nieobecny nawet na longplayach zespołu).
Spis treści |
[edytuj] Historia
Najwcześniejsze szelakowe płyty 10-calowe były jednostronne. Płyty dwustronne, zawierające po jednej piosence na każdej ze stron, zostały wprowadzone w Europie przez Columbia Records i do końca lat 1910 stały się normą tak na Starym Kontynencie, jak i w USA. Do lat 30. ubiegłego wieku nie istniały jeszcze listy klasyfikujące utwory według popularności, więc podział na stronę A i B nie miał żadnego znaczenia, jeśli chodzi o artystyczną jakość kompozycji.
W roku 1948 Columbia Records wprowadziła na rynek 10- i 12-calowe longplaye, jej rywal zaś - RCA Records - odpowiedział rok później wypuszczeniem 7-calowej płyty o zmniejszonej z 78 do 45 liczbie obrotów na minutę. Termin "singel" stał się popularny na początku lat 50., kiedy pojawiły się krążki winylowe, zrobione z polichlorku winylu (PCV). Brak wyraźnego podziału na a- i b-side sprawił, że wielu ówczesnych artystów nagrało tzw. "dwustronne hity", gdzie obie piosenki z singla zajęły wysokie pozycje na listach przebojów.
Z czasem zmieniło się podejście do przypisywania stron utworom. Gdy single 45-obrotowe zdominowały rynek, wytwórnie płytowe zaczęły promować utwory zawarte na a-side'ach. W roku 1968 ilość nagrywanych albumów przewyższyła produkcję singli, toteż b-side'y stały się miejscem umieszczania piosenek nie nadających się na płytę, "nieradiowych" lub instrumentalnych. Do początku lat 90. "dwustronne hity" stały się rzadkością.
Wraz z pojawieniem się kaset magnetofonowych i płyt kompaktowych, znów zatarła się różnica między stronami A i B singla. Wprawdzie na początku single w wersji kasetowej zawierały po jednej piosence na każdej ze stron kasety, co nie zmieniało w żaden sposób znanego z płyt winylowych układu, jednak w ostateczności bardziej popularne stały się maxi-single zawierające więcej niż 2 utwory. W momencie zastąpienia kaset płytami CD podział na strony praktycznie znikł, pozostając jedynie w świadomości ludzkiej; termin "b-side" jest wciąż używany do określenia tzw. bonus tracków.
Pojawienie się możliwości legalnego ściągania plików z Internetu spowodowało znaczny spadek sprzedaży singli na CD, co jeszcze bardziej zmniejszyło popularność terminu "b-side". Utwory niezawarte na płytach są dostępne na równi z tymi "albumowymi", oznaczone jedynie jako "niewydane", "niealbumowe" lub "rzadkie".
Niektóre wytwórnie płytowe używały nazwy "Strona 1" i "Strona 2" zamiast oznaczeń A i B.
[edytuj] Dzisiejsze użycie
Dziś, gdy single wydawane są zazwyczaj na CD lub w postaci cyfrowej, "b-side" określa najczęściej utwór niezawarty na żadnym EP ani LP.
[edytuj] Znaczenie
Utwory wydawane na b-side'ach można podzieliś na kilka głównych grup:
- inna wersja a-side'u (np. instrumentalna, a cappella, koncertowa, akustyczna, remixowana bądź w innej wersji językowej)
- inny utwór z tego samego albumu, której wytwórnia nie chce wydać jako odrębny singel
- utwór uznany za zbyt słaby, aby mógł znaleźć się na płycie
- utwór stylistycznie niepasujący do albumu
- utwór ukończony już po wydaniu albumu
- cover (znanej) piosenki
- inna wersja utworu z albumu
W latach 60. i 70. w gatunkach takich jak soul, funk i R&B popularne było dzielenie utworów na 2 części, zamieszczane potem na 2 stronach płyty. Za przykład służyć mogą np. "Shout" zespołu Isley Brothers, jak i pewna ilość nagrań Jamesa Browna, m.in. "Papa's Got A Brand New Bag", "Say It Loud - I'm Black and I'm Proud" i "Mother Popcorn". Część 1. miała być hitem radiowym, podczas gdy część 2 była jego kontynuacją. Metoda ta została porzucona wraz z pojawieniem się 12-calowych singli pod koniec lat 70.
Od kiedy obie strony singla otrzymywały jednakowe tantiemy, niektórzy kompozytorzy umieszczali swoje utwory na b-side'ach znanych artystów, dorabiając się pokaźnych fortun. Nazwano taką działalność "flipsyde'owym oszustwem" (ang. flipside racket).
Kilkakrotnie zdarzyło się, że b-side stał się bardziej popularny niż a-side. Wówczas b-side stawał się w pewnym sensie a-side'em - jako preferowany przez publiczność. Oto przykłady:
- ABBA: "Eagle" / "Thank You for the Music"
- Jimmy Dean: "I Won't Go Huntin' With You Jake" / "Big Bad John"
- The Who: "Dogs" / "Call me Lightning"
- Deee-Lite: "What Is Love?" / "Groove Is in the Heart"
- Frankie Ford: "Roberta" / "Sea Cruise"
- Gloria Gaynor: "Substitute" / "I Will Survive"
- Bill Haley & His Comets: "Thirteen Women" / "Rock Around The Clock"
- Bob Lind: "Cheryl's Goin' Home" / "Elusive Butterfly"
- Madonna: "Angel" / "Into the Groove"
- Paul McCartney: "Coming Up"/"Coming Up (Live in Glasgow)"
- Nelly: "Flap Ya Wings" / "My Place"
- Pink Floyd: "Point Me at the Sky" / "Careful with That Axe, Eugene"
- Righteous Brothers: "Stuck on You" / "Unchained Melody"
- Rod Stewart: "Reason to Believe" / "Maggie May"
- The Spinners: "How Could I Let You Get Away" / "I'll Be Around"
- The Stone Roses: "What the World Is Waiting For" / "Fools Gold"
- Gene Vincent: "Woman Love" / "Be-Bop-A-Lula"
- The Five Satins: "The Jones Girl" / "In the Still Of the Nite"
- Bobbie Gentry: "Mississippi Delta" / "Ode To Billie Joe"
- U2: "A Celebration" / "Trash, Trampoline and the Party Girl" (znane również jako "Party Girl")
Zdecydowanie rzadziej obie strony singla stawały się hitami, np.:
- Queen: "We Are the Champions" / "We Will Rock You" (zazwyczaj grane przez stacje radiowe jako jeden utwór)
- Robbie Williams: "Eternity / Road to Mandalay"
- The Beatles: "Penny Lane" / "Strawberry Fields Forever"
- Boney M: "Rivers of Babylon" / "Brown Girl in the Ring"
- Cream: "Strange Brew" / "Tales of Brave Ulysses"
- Carole King: "It's Too Late" / "I Feel the Earth Move"
- Fats Domino: "I Wanna Walk You Home" / "Walking to New Orleans" (co najmniej 22 single Domino zawierały A- i B-side'y sklasyfikowane na listach, co daje łącznie 44 piosenki)
- Elvis Presley: "Don't Be Cruel" / "Hound Dog"
- Kiss: "Detroit Rock City" / "Beth"
- Paula Abdul: "Straight Up" / "Cold Hearted"
- Daddy Cool: "Eagle Rock" / "Bom Bom"
- Deftones: "Pink Maggit" / "Back to School (Mini Maggit)"
- Pearl Jam: "Jeremy" / "Yellow Ledbetter"
[edytuj] Podwójne A-side'y
"Podwójny A-side" (AA) to singel z dwiema głównymi piosenkami zamiast - jak bywa najczęściej - z jedną, oraz jedną drugoplanową (w sumie zawiera więc 3 utwory). Jak wiele innych innowacji w dziedzinie muzyki także tę wprowadzili The Beatles w 1965 roku na singlu zawierającym utwory "Rubber Soul" i "Day Tripper" na stronie A i piosenkę "We Can Work It Out" na b-side po tym, jak uznali obie piosenki za równie dobre muzycznie i nie chcieli żadnej z nich nadawać statusu b-side'u.
Mimo że niektóre nagrania wcześniejsze niż wyżej wymienione również mogłyby być uznane za podwójne a-side'y, na przykład singel Presleya "Don't Be Cruel" / "Hound Dog", jednak nie było to zamierzone, ponieważ obie strony stały się hitami niezależnie od siebie. Poza tym w oryginalnym wydaniu "Hound Dog" znajdował się na stronie b tego singla.
[edytuj] Inne przykłady podwójnych A-side'ów
- "Penny Lane" / "Strawberry Fields Forever" - The Beatles
- "Something" / "Come Together" - The Beatles
- "Rivers of Babylon" / "Brown Girl In The Ring" - Boney M (1978)
- "Fools Gold" / "What The World Is Waiting For" - The Stone Roses (1989)
- "All Apologies / Rape Me" - Nirvana
- "Helicon 1" / "Helicon 2", - Mogwai (1997)
- "Joy.Discovery.Invention" / "Toys, Toys, Toys, Choke, Toys, Toys, Toys" - Biffy Clyro (2002)
- "Dead Star" / "In Your World" - Muse (2002)
- "Pts.Of.Athrty" / "H! Vltg3", - Linkin Park (2002)
- "Heart Like a Wheel" / "Old Town" - The Corrs (2005)
- "Kids With Guns" / "El Mañana" - Gorillaz (2006)
- "Baby's Coming Back" / "Transylvania" - McFly (2007)
[edytuj] Podwójne b-side'y
Czasami grupy wydają single zawierające 2 b-side'y. Wśród przykładów wymienić można chociażby "Styrafoam" / "Texas Chainsaw Massacre Boogie" grupy The Tyla Gang (1976) i "Reasons To Be Miserable" / "Marvin I Love You" zespołu Marvin the Paranoid Android (1981).
"Everybodys Jesus" to podwójny b-side wydany przez australijską grupę hiphopową Butterfingers (2005). Jego wersja CD zawierała utwory "Jesus I Was Evil" i "Everybody's Ugly", zawarte później na albumie The Deeper You Dig (2006).
Singel "Don't Cry Wolf" / "One Way Love" zespołu The Damned (1977) nazwany został "Podwójnym D-sidem".
[edytuj] Zabawne b-side'y
Wydany w 1988 roku singel "Stutter Rap (No Sleep 'Til Bedtime)" parodiującego zespołu Morris Minor and the Majors zawierał na b-side piosenkę nazwaną "Another Boring B-side" (Kolejny Nudny B-side). Tekst mówi o tym, jak zespół siedzi w studiu nagrywając 3 minuty muzykipo to, aby wypełnić b-side jak najmniejszym nakładem sił i jak najszybciej udać się do domu.
Podobnie zespół Bad News nagrał wideoklip na b-side wersji VHS singla Bohemian Rhapsody. The B-side Every Mistake Imaginable pokazuje muzyków dyskutujących o tym, że muszą nagrać dodatkowe 3 minuty materiału filmowego na singel tak, aby mógł on znaleźć się na liście przebojów.
"The Bears" zespołu The Fastest Group Alive z 1966 wydany został wraz z utworem "Beside", którego tekst składał się z powtórzeń wersu "It's cotton picking time in the valley" ("To czas zbierania bawełny w dolinie").
Singel Johna Safrana z roku 1997 zatytułowany (Not The) Sunscreen Song zawierał 2 b-side'y nazwane Ścieżka 2 i Ścieżka 3.
