Augustyn Wróblewski
Z Wikipedii
Augustyn Wróblewski (ur. 1866, zm. po 1913) - polski chemik i biochemik, docent na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, autor przełomowych prac w zakresie fermentacji drożdżowej. Wraz z Marcelim Nenckim i Jakubem Parnasem zaliczany do najwybitniejszych polskich biochemików.
Klasyk myśli wolnościowej w Polsce (obok Edwarda Abramowskiego i Jana Wacława Machajskiego).
Spis treści |
[edytuj] Praca naukowa
Wróblewski studiował chemię fizjologiczną w Krakowie, a następnie zajmował się pracą naukową. Jego największa aktywność przypadała na lata 1894-1901. W pewnym okresie Wróblewski był największym konkurentem Eduarda Buchnera, niemieckiego biochemika, który w 1907 otrzymał nagrodę Nobla w dziedzinie chemii za badania nad procesem fermentacji drożdżowej.
Wróblewski wysnuł tezę, że fermentacja drożdżowa jest katalizowana przez szereg "aktywnych białek", czyli enzymów i udowodnił korzystny wpływ anionów fosforanowych na przebieg reakcji enzymatycznych. Odkrycie to było punktem wyjścia do prac laureata nagrody Nobla w dziedzinie chemii, Arthura Hardena oraz Williama Younga, którzy w 1906 roku udowodnili, że reszta fosforanowa przyłącza się do wielu substancji organicznych i w ten sposób stymuluje przebieg reakcji chemicznych.
[edytuj] Zainteresowania filozoficzne
 |
Ta sekcja wymaga dopracowania zgodnie z zaleceniami edycyjnymi. Należy w niej poprawić: Należy sprecyzować, z którym Lutosławskim i Daszyńskim znał się Wróblewski. Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdziesz na stronie dyskusji tego artykułu. Po naprawieniu wszystkich błędów można usunąć tę wiadomość. |
Wróblewski angażował się w politykę i filozofię, wydawał w Krakowie czasopismo anarchokomunistyczne o nazwie "Sprawa robotnicza".
Propagator idei anarchizmu, syndykalizmu, socjalizmu. Twórca quasi-religijnej Czerwonej Religii. Ze względu na swoje ostre poglądy i impulsywną osobowość został uznany, prawdopodobnie niesłusznie, za paranoika i osadzony w szpitalu psychiatrycznym. Nie był jednak postacią izolowaną. Przyjaźnił się z Wyspiańskim, utrzymywał kontakty z Daszyńskim, Lutosławskim, Friedebergiem – znanym, niemieckim anarchosyndykalistą. Jest jednym z bohaterów Zakopanoptikonu Andrzeja Struga i Słówek Boya-Żeleńskiego.
Literat Wiesław Wohnout, autor powieści Miłość i sprawa (Warszawa 1935) i wydanych na emigracji Opowiadań Warszawskich (Nowy Jork 1946), pisał o Augustynie Wróblewskim we wstępie do książki jego żony Jadwigi - Listy z Polski:
| „ | Dziś mało kto pamięta to nazwisko. Ale w okresie Młodej Polski było ono głośne, zwłaszcza wśród młodzieży postępowej i socjalistycznej – w Warszawie, Krakowie, Wilnie, a także – okresami – w Zurychu i Paryżu wśród nowatorów i reformatorów społecznych i obyczajowych. Biolog-chemik dr Augustyn Wróblewski był czas jakiś asystentem profesora Napoleona Cybulskiego i docentem Uniwersytetu Jagiellońskiego. Prekursor eugeniki i higieny, propagator antyalkoholizmu […], antyklerykał i wolnomyśliciel, a przy tym wielbiciel Słowackiego i nieco mistyk – bujny ten człowiek wywierał wedle wiarygodnych świadectw ogromny wpływ na swoje środowisko. Uporczywą aktywnością, nieliczeniem się z trudnościami, fanatycznym dążeniem do perfekcjonizmu – a być może też swymi dziwactwami – zdobył na pewien czas rozgłos. | ” |
[edytuj] Najważniejsze artykuły naukowe
- A. Wroblewski, Ueber die chemische Beschaffenheit der Diastase, Z. physiol. Chem., 24 (1897)
- A. Wroblewski, Ueber die loesliche Staerke, Ber. deut. chem. Ges., 30 (1897)
- A. Wroblewski, Ueber den Buchner'schen Hefepresssaft J. Prakt. Chem., 64 (1901)
[edytuj] Spis prac publicystycznych
- Oszukaniec – Alkohol. Książeczka z obrazkami dla włościan, Nakładem „Przyszłości”, Warszawa 1907, Wydawnictwo „Przyszłości”.
- O prostytucji i handlu kobietami, Warszawa 1909.
- Porywy w dal kierunkową, 13 Pażdziernika, Kraków 1911, Nakładem „Czystości”.
- Listopadówka. 29 Listopada, Kraków 1911, Nakł. funduszu pozostałego po „Czystości”.
- Czerwona religia, Paryż 1912, (na wewnętrznej stronie okładki data 1911), Nakł. „Czystości”.
- Przyrodniczo – naukowa teoria moralności. Szkic na tle odczytu na XI Zjeździe Lek. i Przyr. Polskich, Kraków 1912, Nakł. „Czystości”.
- Monizm. Sprawozdanie z Kongresu Monistów, Kraków 1912, Nakł. Komitetu organizującego Towarzystwo zwolenników przyrodniczego poglądu na świat.
- Manifest człowieczeństwa, Kraków 1912, Nakł. Księgarni Literackiej.
- Krzywda. Szkice psychologiczne, Kraków 1913, Nakł. autora.
- Dwa procesy anarchistyczne w Krakowie, (praca wydana anonimowo), Kraków 1913, Nakł. „Sprawy robotniczej”.
[edytuj] Bibliografia
- Ignacy Zenon Siemion, Sława i zniesławienie. O życiu i pracach Augustyna Wróblewskiego, Analecta 11. 1/2 (2002), 251-297
- Jadwiga Wróblewska, Listy z Polski, B. Świderski - Londyn 1960.
