Barbarka (Toruń)

Z Wikipedii

Barbarka część dzielnicy Wrzosy Torunia
Status	część dzielnicy Wrzosy
Założono	XIII w.
W granicach miasta	od 1951
Strefa numeracyjna	(+48) 056
Kod pocztowy	87-100

Barbarka - dawna wieś, obecnie w granicach administracyjnych Torunia.

Spis treści 1 Historia 2 Zabytki 3 Infrastruktura 4 Przypisy 5 Linki zewnętrzne

[edytuj] Historia

Wzmiankowana historycznie już w 1299 jako Sancta Barbara in Bormol z racji znajdującej się tu kapliczki ku czci św. Barbary. Św. Barbara rzekomo objawiła się przy jednym z miejscowych źródeł. Do początków XIX wieku źródło nosiło nazwę Świętego Źródła. W 1340 roku jest wymieniony po raz pierwszy młyn wodny, który w 1400 roku nosił nazwę Leśnego Młyna (Waldmuehle). Cudowne źródło i związane z nim uzdrowienia ściągały rzesze pielgrzymów, które rozsławiały Barbarkę. Warto zaznaczyć, że według miejscowych przekonań woda z cudownego źródła miała leczyć kołtun, który po zanurzeniu głowy miał rzekomo odpadać. Kult św. Barbary zataczał coraz większe kręgi, dlatego biskup chełmiński Wincenty Kiełbasa swoim sumptem w 1475 wystawił nową kaplicę. Pielgrzymujący otrzymywali znaczne odpusty, z których najważniejszy wiązał się z trzecim dniem Zielonych Świątek, podczas którego organizowano wielki doroczny jarmark.

Od 1517 osada wraz z młynem należała do miasta Torunia. Pod koniec XIX wieku młyn przestał istnieć. W latach 1841–1842 wybudowano kolejną kaplicę z muru pruskiego. Wewnątrz znajdowała się figura św. Barbary z I połowy XV wieku, gotycka, którą później przekazano do Muzeum Diecezjalnego w Pelplinie. Z tego czasu dowiadujemy się, że cudowne źródło nakryte było kamieniem młyńskim. Wodę ze źródła pielgrzymi nabierali przez otwór znajdujący się w kamieniu.

Do połowy XIX wieku w osadzie znajdowała się siedziba Leśnictwa Barbarka a przejściowo w 1880 roku siedziba Nadleśnictwa Barbarka. W 1921 Barbarka była ponownie siedzibą leśnictwa, które obejmowało 1.049 ha obszarów leśnych i łąk. W 1932 na Barbarce prowadzono hodowlę bażantów, danieli, zajęcy, jeleni oraz saren. W 1951 roku teren Barbarki przyłączono do miasta. Obecnie administracyjna część osiedla Wrzosy.

W lasach w okolicy wsi od października do końca grudnia 1939 roku Gestapo i Selbstschutz przeprowadził masowe egzekucje, rozstrzeliwując ponad 600 Polaków z Torunia i okolicy^[1], przede wszystkim przedstawicieli inteligencji (nauczycieli, duchowieństwo), działaczy społecznych i politycznych - w tym członków Związku Zachodniego, przedsiębiorców, harcerzy, więzionych w toruńskim Forcie VII lub w Poznaniu. W 1944 Niemcy zorganizowali ekshumację i spalenie zwłok z masowych mogił, w celu zatarcia śladów egzekucji. Ekshumacja była prowadzona przez Żydówki zakwaterowane w prowizorycznym obozie na terenie Barbarki. Wydarzenia te upamiętnia znajdujący się na Barbarce cmentarz-pomnik pomordowanych.

[edytuj] Zabytki

Na terenie Barbarki znajduje się kilka atrakcyjnych i efektownych zabytków:

• Na miejscu dawniejszych kaplic stoi szachulcowa kaplica św. Barbary z lat 40. XIX wieku, w której znajdują się dwie gotyckie figury tej świętej z kościoła św. Jana w Toruniu oraz barokowe obrazy z kościoła NMP w Toruniu.
• Obok kapliczki św. Barbary znajduje się cmentarzyk z przełomu XIX i XX wieku
• sztuczna grota św. Barbary z początku XX wieku.
• Około 700 metrów dalej, na szlaku zielonym znajduje się miejsce martyrologii mieszkańców Torunia i regionu z okresu II wojny światowej
• zabytkowa, nieczynna stacja kolejowa Toruń Barbarka z XIX wieku
• w południowej części znajduje się pruski pomnik budowniczych Twierdzy Toruń z lat 1912-1919

[edytuj] Infrastruktura

W dawnej leśniczówce naprzeciw stawu mieści się siedziba Ośrodka Edukacji Ekologicznej prowadzona przez Stowarzyszenie Tilia w Toruniu. Aktualnie w lesie na Barbarce jest szkoła leśna prowadząca edukację przyrodniczą, mini-bar, hotel, czynny kościół z niewielkim zabytkowym cmentarzem, Grota św. Barbary, lecznicze źródło.

Wokół budynków znajdują się tereny rekreacyjne, park linowy, plac zabaw, staw, dwa boiska, tor saneczkowy, plac do gry w krykieta, miejsce campingowe, miejsce do palenia ognisk oraz miejsca do grillowania. Na Barbarce często są organizowane festyny ekologiczne, imprezy plenerowe, zjazdy rowerowe, biegi na orientację, imprezy dziecięce i okolicznościowe.

Przypisy

[edytuj] Linki zewnętrzne

• Szkoła leśna na Barbarce
• Barbarka w serwisie Google Maps