Biała gwardia

Z Wikipedii

Biała gwardia (ros. Белая гвардия) - powieść rosyjskiego pisarza Michaiła Bułhakowa napisana w latach 1922-1924. Tłumaczenie polskie - Irena Lewandowska i Witold Dąbrowski, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1974; Prószyński i S-ka, Warszawa 1998; Wydawnictwo Muza, Warszawa 2002. W latach 1924-1925 w wychodzącym w Berlinie czasopiśmie "Nakanunie" zostały opublikowane fragmenty powieści. W 1925 roku dwie części Białej Gwardii ukazały się w czasopiśmie "Rosija", które następnie zostało zamknięte. Na motywach "Białej Gwardii" Bułhakow napisał sztukę Dni Turbinów. W ZSRR wolno było ją grać tylko w Moskwie i tylko w jednym teatrze.

[edytuj] Postacie

• Turbinowie:
  • Aleksiej - lekarz, lat 28;
  • Helena - jego siostra, lat 24;
  • Nikołka - najmłodszy z rodzeństwa, lat 17 i pół;
• Wiktor Myszłajewski - przyjaciel domu, porucznik hetmański;
• Aniuta - dziewczyna wychowana w domu Turbinów;
• Łarion Surżański - kuzyn męża Heleny, uciekinier z Żytomierza;
• Wasyl Lisowicz ("Wasylisa") - sąsiad Turbinów.

[edytuj] Fabuła

Akcja powieści rozgrywa się w Kijowie. Jest grudzień 1918 r. Rodzina Turbinów żyje jeszcze wspomnieniami o matce - Annie Władimirownie, której pogrzeb niedawno się odbył. Na Ukrainie władzę sprawuje hetman Pawło Skoropadski, ale jego rządy opierają się na sile niemieckich wojsk stacjonujących jeszcze na tych terenach po zakończeniu I wojny światowej. Zaczyna się jednak powszechny chaos. Niemcy wycofują się, a pod miasto podchodzą oddziały Strzelców Siczowych Petlury. Na północy i wschodzie panują bolszewicy. Tylko nad Donem organizuje się "biała" armia gen. Denikina. Na wieść o upadku Skoropadskiego i wycofaniu się Niemców Siergiej Talberg, oficer hetmański, ucieka do "białych". Jego żona Helena oraz jej bracia Nikołka i Aleksiej pozostają w Kijowie. 14 grudnia bracia postanawiają poprzeć hetmana i zaciągają się do jego armii. Nie wiedzą, że to już ostatnie godziny jego władzy. Wiedzą natomiast, że miasta trzeba bronić przed Petlurą. Wywiązuje się krótka i nierówna walka, w której hetmańskie oddziały ponoszą klęskę, nie wiedząc nawet, że wódz je opuścił i uciekł w przebraniu niemieckiego majora. Nikołka idąc za rozkazem dowódcy ucieka przed nadchodzącymi wojskami Dyrektoriatu i chroni się w domu. Również Aleksiej dociera do domu. Jest ranny. Wkrótce zapada również na tyfus. W domu Turbinów chroni się też kilku przyjaciół, którzy też pragną przeczekać nawałnicę historii. Po 47 dniach wojska Petlury muszą opuścić Kijów. Władzę przejmują bolszewicy.

W książce bardzo plastycznie opisana jest bitwa o Kijów między oddziałami wiernymi hetmanowi a armią Petlury. Autor doskonale oddaje atmosferę niesamowitego zamętu panującego w wojsku Skoropadskiego, realistycznie opisuje ucieczkę hetmana oraz bardzo sugestywnie ukazuje zwykły ludzki lęk. Wiele miejsca poświęca analizie przeżyć i przemyśleń bohaterów. Często mamy do czynienia z retrospekcją. Ciekawa jest analiza wydarzeń towarzyszących budzeniu się świadomości narodowej na Ukrainie oraz ocena tego ze strony przedstawicieli rosyjskiej inteligencji, którzy zamieszkują Kijów od pokoleń, a teraz czują się niechciani i wyobcowani.