Symon Petlura

Z Wikipedii

Symon Petlura (ukr. Симон Петлюра 22 maja 1879 - 25 maja 1926) - ukraiński polityk socjaldemokratyczny i narodowy i naczelny dowódca wojsk URL. Prezydent Ukraińskiej Republiki Ludowej (1919 - 1926) .

Urodził się w Połtawie w rodzinie o tradycjach kozackich. Uczył się w połtawskim seminarium duchownym. W 1900 został członkiem Ukraińskiej Partii Rewolucyjnej. Pracował jako dziennikarz. Był socjalistą - uznającym odrębność narodową Ukrainy. Był jednym z założycieli i liderów Ukraińskiej Partii Socjal-demokratycznej. W czasie I wojny światowej pracował we Wszechrosyjskim związku ziemstw i miast, ogólnorosyjskiej organizacji samorządowej utworzonej w 1914 w celu pomocy caratowi w organizacji zaopatrzenia dla armii rosyjskiej.

Od 1917 związany z organizacjami dążącymi do budowy niepodległego państwa ukraińskiego, dowodził Hajdamackim Koszem Słobodzkiej Ukrainy. Po ustanowieniu Hetmanatu Pawła Skoropadskiego znalazł się w opozycji. W listopadzie 1918, po zawieszeniu broni zawartym w Compiegne przez Ententę z Niemcami, wspierającymi Skoropadskiego, wzniecił powstanie przeciw Skoropadskiemu. 14 grudnia 1918 , siły Petlury, których trzon stanowił korpus Strzelców Siczowych ( pod dowództwem płk Jewhena Konowalca ) zajęły Kijów.

Józef Piłsudski i Symon Petlura Kijów , maj 1920

Od 13 lutego 1919 (po odsunięciu Wynnyczenki) do 10 listopada 1920 był prezesem Dyrektoriatu Ukraińskiej Republiki Ludowej. Za rządów Dyrektoriatu przez Ukrainę przetoczyła się fala pogromów antyżydowskich , w której życie straciło blisko 100 000 ludzi. Większość padła ofiarą napadów rabunkowych przeprowadzanych przez lokalne bandy chłopskie , oddziały podporządkowane URL, Kozaków dońskich z oddziałów Armii Ochotniczej gen. Antona Denikina, wreszcie oddziałów Armii Czerwonej (Armia Konna Budionnego) i anarchistów Nestora Machno sukcesywnie sprawujących faktyczną władzę w terenie na obszarze URL w latach 1919 - 1921 .^[1]

W kwietniu 1920 Petlura zawarł układ sojuszniczy z Polską i od polsko-ukraińskiej ofensywy na Kijów do zawieszenia broni w wojnie polsko-bolszewickiej z 12 października 1920 był jedynym uznawanym międzynarodowo szefem rządu Ukrainy^[2]. Po wycofaniu międzynarodowego uznania Ukraińskiej Republiki Ludowej, od 1921 przebywał najpierw w Polsce ( p. Henryk Józewski) , następnie po wymuszonym na Polsce przez dyplomację sowiecką wydaleniu 31 grudnia 1923 - na emigracji w Budapeszcie, Wiedniu i Genewie, wreszcie w Paryżu.

Został zamordowany przez zamachowca Szolema Szwarcbarda, z inspiracji OGPU, co zostało potwierdzone dopiero wiele lat później. Sam Szwarcbard podczas procesu w Paryżu utrzymywał, że morderstwa dokonał w akcie zemsty za wymordowanie jego rodziny na Ukrainie w okresie rządów Petlury i został przez sąd uniewinniony. Symon Petlura został pochowany na paryskim cmentarzu Montparnasse.

Przypisy

↑ Szczegółową statystykę przestawia Richard Pipes "Rosja bolszewików", Warszawa 2005, ISBN 83-89656-15-9 s.107-121 i passim
↑ Przez Polskę i Finlandię

[edytuj] Bibliografia, linki

Jan Jacek Bruski Petlurowcy Kraków 2004 ,Wyd. Arcana , ISBN 83-86225-03-3
Adam Przybylski , Wojna polska 1918 – 1921, Warszawa 1930
Józef Piłsudski Rok 1920 w „Pisma zbiorowe” Warszawa 1937
Tadeusz Kutrzeba Wyprawa kijowska Warszawa 1937
Marian Kukiel Moja wojaczka na Ukrainie, wiosna 1920 : dziennik oficera Sztabu Generalnego ; wstęp i oprac. Janusz Zuziak. Warszawa 1995 : Wojskowy Instytut Historyczny ; Pruszków : "Ajaks", 1995 ISBN 83-85621-74-1
Richard Pipes Rosja bolszewików, Warszawa 2005, ISBN 83-89656-15-9
Robert Potocki Idea restytucji Ukraińskiej Republiki Ludowej (1920-1939) Wydawnictwo: INSTYTUT EUROPY ŚRODKOWO-WSCHODNIEJ , Lublin 1999 ; ISBN 83-85854-46-0 , rozdziały ksiązki dotyczące wojny 1920 i planów strategicznych tworzenia armii URL w latach trzydziestych:[1] ;
Pavlo Shandruk, Arms of Valor ( SHANDRUK, Lt. General PAVLO Arms of Valor , Robert Speller & Sons Publishers,Inc. ), New York 1959 , wersja elektroniczna na stronie weteranów SS-Hałyczyna [2]