Dolar kanadyjski
Z Wikipedii
| Kod ISO 4217 | CAD i CAN |
| Narody | Kanada |
| Podział | 100 centów = 1 dolar kanadyjski |
| Symbole | $ - dolar ¢ - cent |
| Monety | 1, 5, 10, 25 (¢) 1, 2 ($) 50 (¢) - rzadko używany |
| Banknoty | 5, 10, 20, 50, 100 ($) |
| Centralny bank | Bank of Canada |
| Wartość w Polsce | 1 CAN (CAD) = ~2,13 PLN [1] |
Dolar kanadyjski - oficjalna nazwa - Canadian Dollar / Dollar canadien, symbol - CAD lub CAN $, to oficjalna waluta Kanady. Jeden dolar kanadyjski dzieli się na sto centów kanadyjskich.
Spis treści |
[edytuj] Historia kanadyjskiej waluty
Chaos walutowy w koloniach brytyjskich w Kanadzie jaki panował w XVII i XVIII wieku, kiedy to w obiegu znajdowały się nie tylko brytyjskie funty szterlingi i francuskie franki, lecz także hiszpańskie dolary, a nawet monety portugalskie i południowoamerykańskie, spowodował konieczność standaryzacji waluty kanadyjskiej. Pierwsze dolary kanadyjskie zostały wprowadzone do obiegu przez Bank of Monteral w 1817 i znajdowały się w użytku w Górnej Kanadzie i w Quebecu. Dolar kanadyjski wzorowany był na walucie USA. Prowincje Atlantyckie Kanady pozostały natomiast przy brytyjskiej walucie, która z czasem została wyparta także tam. Od 1 stycznia 1858 przyjęły one dolar kanadyjski jako oficjalną walutę i rozpoczęły emisję pieniądza w tym samym roku. Nowy kanadyjski dolar zastąpił wszystkie inne pieniądze występujące dotąd w Kanadzie wraz z Uniform Currency Act, uchwalonym przez rząd skonfederowanej Kanady w 1871.
Do roku 1854 dolar kanadyjski miał tylko częściowe pokrycie w złocie. Od tego roku zyskał pełne pokrycie. Pieniądz papierowy mógł być wymieniany na złoty kruszec bez ograniczeń. Parytet dolara kanadyjskiego został ustalony na równowartość dolara amerykańskiego. Za jeden brytyjski funt płaciło się 4,8666 dolara. Przez cały okres pokrycia dolara w złocie jego kurs wobec innych walut pozostał stabilny. Drobne wahania spowodowane były niewielkimi różnicami ceny złota na lokalnych giełdach.
Dolar kanadyjski odszedł od utrzymania pokrycia w złocie w 1914 w związku z sytuacją wojenną w Europie. Do pełnego pokrycia powrócono na krótko w latach 1926 - 1931, po czym znów od niego odstąpiono ze względu na wielki kryzys lat trzydziestych XX wieku, by już nigdy do pokrycia w złocie nie powrócić.
Problemy ekonomiczne związane z wielkim kryzysem, a w szczególności seria upadłości wielkich banków, które miały prawo emisji pieniądza, skłoniły rząd Kanady do reformy systemu walutowego, który doprowadził do powstania Bank of Canada, który jako jedyny uzyskał prawo emisji. Bank został powołany aktem The Bank of Canada Act 3 lipca 1934 i rozpoczął efektywną działalność 11 marca 1935. Tego samego dnia wszystkie stare banknoty będące w obiegu zostały zastąpione zuniformizowanym dolarem kanadyjskim. Konsekwencją odejścia od pokrycia waluty w złocie było utworzenie funduszu stabilizacyjnego aktem Exchange Fund Act, który wszedł w życie 15 sierpnia 1939. W tym samym jednak czasie, w związku z wybuchem II wojny światowej, zawieszono wymienialność waluty i wprowadzono jej sztywny kurs. Odstąpiono od tego dopiero w roku 1951. W roku 1947 przeprowadzono rewaluację dolara zrównując jego wartość z dolarem amerykańskim, a w 1949 roku dewaluację, która ustaliła kurs dolara amerykańskiego na 1,1 dolara kanadyjskiego (za 10 dolarów USA płacono 11 dolarów kanadyjskich). Dalsze problemy z utrzymaniem stałego kursu dolara kanadyjskiego skłoniły rząd kanadyjski do przywrócenia płynnego kursu w 1951. Do zasady stałego kursu powrócono w latach 1962 do 1970. Ostateczne uwolniony dolar pozostaje takim do dziś.
W 1976 dolar kanadyjski na rynku walutowym osiągnął swą maksymalną wartość 1,03 USD. Od tego czasu wartość dolara kanadyjskiego systematycznie malała. W 1979 spadł do 0,87 USD. W 1986 osiągnął 0,6913 USD, by w końcu lat osiemdziesiątych ponownie podnieść się do poziomu 0,87. W latach dziewięćdziesiątych nastąpił dalszy spadek wartości waluty, osiągając USD 0,6311 27 sierpnia 1998. Wskutek interwencji banku centralnego udało się podnieść wartość waluty do akceptowalnego zakresu 0,65 - 0,7 USD, lecz w styczniu 2002 waluta osiągnęła historyczne minimum 0,62 USD.
W roku 2004 wartość kanadyjskiej waluty w stosunku do dolara amerykańskiego gwałtownie się podniosła, osiągając w listopadzie 2004 wartość 83 centów. 20 września 2007 wartość dolara kanadyjskiego ponownie zrównała się z amerykańskim[2].
[edytuj] Kanadyjskie monety
Powszechne kanadyjskie monety o wartości poniżej jednego dolara (1¢, 5¢, 10¢, 25¢) wzorowane są na swoich amerykańskich odpowiednikach (zobacz: dolar amerykański) - ich wielkości i masy oraz ich popularne nazwy są prawie identyczne. Różnią się natomiast specyficznym składem chemicznym oraz rysunkiem awersu i rewersu. Są na tyle różne, że monety kanadyjskie nie są przyjmowane przez automaty w USA.
Kanadyjskie monety $1 (w obiegu od 1987) i $2 (od 1996) nie są wzorowane na monetach amerykańskich.
Oprócz standardowego zestawu monet opisanych poniżej w obiegu znajduje się cały szereg monet starszych, wycofywanych z obiegu oraz okolicznościowych (zobacz: numizmatyka kanadyjska).
[edytuj] Moneta jednocentowa
- popularna nazwa
- skład chemiczny
- awers - Monarcha Kanady
- rewers - liście klonowe
- masa - 2,35 g
- średnica - 19,5 mm
- grubość - 1,45 mm
[edytuj] Moneta pięciocentowa
- popularna nazwa
- ang. - nickel
- skład chemiczny
- awers - Monarcha Kanady
- rewers - bóbr
- masa - 3,95 g
- średnica - 21,2 mm
- grubość - 1,45 mm
[edytuj] Moneta dziesięciocentowa
- popularna nazwa
- ang. - dime
- skład chemiczny
- awers - Monarcha Kanady
- rewers - Bluenose, słynny kanadyjski szkuner
- masa - 1,75 g
- średnica - 18,03 mm
- grubość - 1,22 mm
[edytuj] Moneta dwudziestopięciocentowa
- popularna nazwa
- ang. - quarter
- skład chemiczny
- awers - Monarcha Kanady
- rewers - karibu
- masa - 4,4 g
- średnica - 23,88 mm
- grubość - 1,58 mm
[edytuj] Moneta jednodolarowa
- popularna nazwa
- skład chemiczny
- awers - Monarcha Kanady
- rewers - nur
- masa - 7 g
- średnica - 26,5 mm
- grubość - 1,75 mm
[edytuj] Moneta dwudolarowa
- popularna nazwa
- ang. - toonie lub twoonie
- skład chemiczny
- pierścień zewnętrzny
- 99,0% - nikiel
- 1,0% - stal
- część wewnętrzna
- 92,0% - miedź
- 6,0% aluminium
- 2,0% - nikiel
- awers - Monarcha Kanady
- rewers - niedźwiedź polarny
- masa - 7,3 g
- średnica - 28,0 mm
- grubość - 1,8 mm
[edytuj] Kanadyjskie banknoty
W obiegu znajdują się banknoty opisane poniżej. Można napotkać także banknot dwudolarowy, wycofywany z obiegu i zastępowany monetą dwudolarową oraz banknoty starszych edycji.
Wszystkie kanadyjskie banknoty mają rozmiar 152,4 mm na 69,85 mm.
[edytuj] Banknot pięciodolarowy
Banknot pięciodolarowy znajdujący się obecnie w obiegu pochodzi z serii zwanej Canadian Journey (Kanadyjska podróż), która została wprowadzona w roku 2001. W obiegu mogą ciągle się znajdować wycofywane pięciodolarowe banknoty z poprzedniej serii Birds.
Awers banknotu przedstawia podobiznę Wilfrida Laurier.
Rewers przedstawia fragment obrazu The Hockey Sweater Rocha Carrier.
[edytuj] Banknot dziesięciodolarowy
Banknot dziesięciodolarowy znajdujący się obecnie w obiegu pochodzi z serii zwanej Canadian Journey (Kanadyjska podróż), która została wprowadzona w roku 2001. W obiegu mogą ciągle się znajdować wycofywane dziesięciodolarowe banknoty z poprzedniej serii Birds.
Awers banknotu przedstawia podobiznę Johna Macdonalda.
Rewers przedstawia symbole martyrologiczne oraz fragment znanego wiersza Johna McCrae In Flanders Fields.
[edytuj] Banknot dwudziestodolarowy
Banknot dwudziestodolarowy pochodzi z emisji Birds (ptaki), która rozpoczęła się w 1986.
Awers banknotu pokazuje podobiznę Elżbiety II królowej Kanady.
Rewers pokazuje nura lodowca.
[edytuj] Banknot pięćdziesięciodolarowy
Banknot pięćdziesięciodolarowy pochodzi z emisji Birds (ptaki), która rozpoczęła się w 1986.
Awers banknotu pokazuje podobiznę Mackenzie Kinga.
Rewers pokazuje sowę śnieżną.
[edytuj] Banknot studolarowy
Banknot studolarowy pochodzi z emisji Birds (ptaki), która rozpoczęła się w 1986.
Awers banknotu pokazuje podobiznę Roberta Bordena.
Rewers pokazuje berniklę kanadyjską.
[edytuj] Banknot tysiącdolarowy
Banknot tysiącdolarowy pochodzi z emisji Birds (ptaki), która rozpoczęła się w 1986.
Awers banknotu pokazuje podobiznę Elżbiety II królowej Kanady.
Rewers pokazuje łuskowca.
