ERM II
Z Wikipedii
Kraje strefy euro
Kraje należące do ERM II
Pozostałe kraje UE
Kraje spoza UE używające euro
Mechanizm Kursów Walutowych (ERM) został wprowadzony przez Wspólnotę Europejską w marcu 1979 r., jako część Europejskiego Systemu Walutowego (EMS), w celu redukcji wahań kursowych walut państw członkowskich Unii Europejskiej. Mechanizm stabilizacji walut krajowych był niezbędny w procesie tworzenia Unii Gospodarczej i Walutowej oraz do wprowadzenia wspólnej waluty – euro.
Spis treści |
[edytuj] Mechanizm ERM
Mechanizm ERM oparty jest na powiązaniu i usztywnieniu kursów wymiany walut państw członkowskich. Dopuszczane są jedynie tzw. wahania normalne. Zakres wahań zmieniał się w czasie. Przed wprowadzeniem euro, kursy walutowe były związane z ECU. ECU było walutą "koszykową", której kurs wyznaczała średnia ważona koszyka walut poszczególnych państw członkowskich.
Wąż walutowy, czyli maksymalny dopuszczalny zakres wahań kursowych w stosunku do kursu centralnego, ustalany był dla wszystkich walut. W pierwszym okresie wahania te nie mogły przekraczać 2,25%. Jedynie Włochy korzystały z możliwości rozszerzenia wahań do +/- 6%. Wszelkie ponadnormatywne wahania kursowe miały być niwelowane poprzez interwencję państwa.
[edytuj] Zniesienie parytetu funta irlandzkiego wobec funta szterlinga
Udział Irlandii w systemie ERM wymusił przerwanie zasady powiązania funta irlandzkiego z funtem szterlingiem. Zerwanie parytetu wymuszone zostało nagłą aprecjacją funta szterlinga. W tym czasie Wielka Brytania, w przeciwieństwie do Irlandii, nie uczestniczyła w ERM. Zatem nagły wzrost wartości waluty brytyjskiej nie mógłby nie pociągnąć za sobą wzrostu wartości funta irlandzkiego ponad wymagane 2,25%.
[edytuj] Wycofanie funta szterlinga z ERM
Wielka Brytania przystąpiła do ERM w 1990 r., lecz została zmuszona do wystąpienia z systemu już w 1992 r. po tym, gdy funt szterling podlegał znacznym wahaniom kursowym na skutek wielkich transakcji spekulacyjnych. Funtem szterlingiem spekulował m.in. George Soros. Załamanie kursu z 16 września 1992 r., zostało nazwane "Czarną Środą". Działania podjęte na skutek tamtych wydarzeń kazały Wielkiej Brytanii zrewidować podejście do polityki pieniężnej. Ostatecznie i paradoksalnie konsekwencje impulsu z 16 września spowodowały umocnienie gospodarki, a sam dzień był określany później nawet jako Biała Środa.
[edytuj] Rozszerzenie zakresu wahań kursowych
W 1993 r. zakres wahań kursowych został zwiększony do 15% w związku z dużymi transakcjami spekulacyjnymi, których ofiarą padł frank francuski oraz inne waluty.
[edytuj] Zastąpienie ERM systemem ERM II
31 grudnia 1998 r. kursy walutowe walut strefy euro wobec ECU zostały zamrożone. ECU zostało zastąpione nową walutą – euro, przy zachowaniu parytetu 1 EUR = 1 ECU.
W 1999 r. ERM II wyparł pierwotny ERM. Zarówno grecka drachma, jak i duńska korona stały się częścią systemu. O ile Grecja przyjęła euro jako swoją walutę w 2001 r., o tyle Dania zachowała swoją walutę, będąc jednocześnie członkiem systemu ERM II. Maksymalne dopuszczalne odchylenia kursów walut w ERM II wynoszą +/- 15% w stosunku do kursu centralnego euro. Bank Centralny Danii ograniczył "węża walutowego" do pierwotnych 2,25%.
[edytuj] Obecny status ERM II
Wraz z rozszerzeniami Unii Europejskiej 1 maja 2004 r. i 1 stycznia 2007 r., banki centralne nowych 12 członków EU zostały zobowiązane do przystąpienia do ERM II. Waluty poszczególnych państw członkowskich znajdą się w ERM II w różnym czasie, zgodnie z umowami bilateralnymi.
Estońska korona, litewski lit i słoweński tolar zostały objęte ERM II już 28 czerwca 2004 r. Cypryjski funt, łotewski łat i maltańska lira w rok później – 2 maja 2005 roku. Z kolei słowacka korona – 28 października 2005 roku. Waluty trzech największych państw spośród nowych członków – polski złoty, czeska korona oraz węgierski forint mają przystąpić do ERM w ciągu najbliższych kilku lat.
Warunkiem przystąpienia krajów do strefy euro jest utrzymanie przez dwa kolejne lata swojej waluty w systemie ERM II. Konieczne jest ponadto spełnienie pozostałych czterech kryteriów konwergencji.
[edytuj] Polska w ERM II
Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej, wraz z przyjęciem całego acquis communautaire, zmusza nasz kraj do wprowadzenia wspólnej waluty europejskiej. Aby zapewnić stabilność euro, każdy kraj musi spełnić kryteria konwergencji. Pierwotne zakładano, iż złotówka stanie się częścią systemu ERM II w 2007 roku, aby w styczniu 2009 roku można było wprowadzić euro. Plan ten, ze względu na deficyt budżetowy, nie zostanie zrealizowany. Termin zastąpienia złotówki przez euro został przesunięty na 2012 rok, jednak do tej pory nie została określona ścieżka przystąpienia do strefy euro. Usztywnienie krajowej waluty w stosunku do euro znacznie ograniczyłoby "kreatywność", zwłaszcza po stronie wydatków, przy tworzeniu ustawy budżetowej w kolejnych latach. Spośród wszystkich nowych państw członkowskich Unii Europejskiej, jedynie Polska i Węgry nie mają jasno wyznaczonej ścieżki wprowadzenia swoich walut do systemu ERM II.
[edytuj] Dopuszczalne wahania kursowe poszczególnych walut
| Waluta | kod | Kurs centralny | Zakres wahań |
|---|---|---|---|
| korona duńska | DKK | 7,460 38 | 2,25% |
| korona estońska | EEK | 15,646 6 | 15% |
| lit litewski | LTL | 3,452 80 | 15% |
| łat łotewski | LVL | 0,702 804 | 15% |
| korona słowacka | SKK | 38,455 0 | 15% |
