Exocet
Z Wikipedii
| MBDA Exocet | |
 |
|
| AM39 | |
| Dane podstawowe | |
| Państwo |  Francja |
| Producent | MBDA |
| Typ | woda-woda, powietrze-woda, głębina wodna-woda |
| Przeznaczenie | przeciwokrętowy średniego zasięgu |
| Historia | |
| Data konstrukcji | 1971 |
| Lata produkcji | 1975 - obecnie |
| Używana w latach | 1975 - obecnie |
| Dane techniczne | |
| Długość | 4700 mm (AM39) |
| Średnica | 350 mm |
| Rozpiętość | 1100 mm |
| Napęd | Condor silnik startowy - 2 sek. Helios silnik marszowy - 150 sek. |
| Prędkość | 0,93 Macha (315 m/s) |
| Naprowadzanie | bezwładnościowe i aktywne radarowe |
| Masa | 670 kg (AM39) |
| Masa głowicy | 165 kg |
| Typ głowicy | kumulacyjna, burząca |
| Zasięg | 42 km (MM38), 70 km (AM39, MM40) |
| Użytkownicy | |
| Argentyna, Brazylia, Egipt, Francja, Irak, Katar, Kuwejt, Libia, Oman, Pakistan, Peru, Singapur, ZEA | |
Exocet (fr. latająca ryba) — francuski przeciwokrętowy pocisk rakietowy budowany w wersjach do wystrzeliwania z okrętów nawodnych (klasy woda-woda), podwodnych, samolotów, śmigłowców (klasy powietrze-woda) i wyrzutni brzegowych. Do dzisiaj wystrzelono kilkaset sztuk tego pocisku podczas różnych konfliktów zbrojnych.
Spis treści |
[edytuj] Historia
Prace nad projektem pocisku przeciwokrętowego Exocet przeznaczonego do atakowania dużych jednostek nawodnych rozpoczęto w 1967 roku w koncernie Aerospatiale. W 1971 odbył się pierwszy start pocisku, a w 1972 rozpoczęto prace nad resztą komponentów systemu rakietowego. Pierwszą wersją, która weszła do służby w Marynarce Wojennej Francji w 1975 roku był pocisk Exocet MM38 wystrzeliwany z wyrzutni okrętowych lub nadbrzeżnych (hermetycznych kontenerów aluminiowych), o zasięgu 42 km. Projekt wersji Exocet AM39 przystosowanej do przenoszenia przez śmigłowce i samoloty rozpoczęto w 1975, a wprowadzono ją do uzbrojenia w 1979 roku. Wersja ta ma zasięg 50-70 km, w zależności od wysokości odpalenia. W 1981 rozpoczęto produkcję ulepszonego pocisku woda-woda MM40, o zwiększonym do 70 km zasięgu i składanych skrzydłach, startującego z mniejszych kontenerów o przekroju rurowym. Później opracowano także wersję wystrzeliwaną z okrętów podwodnych SM39, która ma postać wodoszczelnego kontenera z pociskiem, wystrzeliwanego z będącego w zanurzeniu okrętu podwodnego. Po wzniesieniu się nad powierzchnię wody, kontener otwiera się uwalniając pocisk rakietowy.
[edytuj] Opis konstrukcji
Exocet jest pociskiem rakietowym typu wystrzel i zapomnij, charakteryzującym się bardzo niskim pułapem lotu, od około 2 do 10 metrów (w zależności od stanu morza) i dużym zasięgiem około 70 km. Napęd Exoceta stanowią dwa silniki rakietowe na paliwo stałe, z których pierwszy, startowy, działający przez 2 sekundy ma nadać pociskowi prędkość początkową, a drugi, marszowy, działający przez 110-150 sekund służy do kontynuowania lotu. System naprowadzający składa się z bezwładnościowego systemu nawigacyjnego kierującego pocisk przez większą część lotu i system radarowy samonaprowadzający go na cel w ostatniej fazie lotu. Taki sposób naprowadzania ma na celu zminimalizowanie prawdopodobieństwa wykrycia pocisku przez detektory promieniowania radarowego. Z kolei konstrukcja pocisku zoptymalizowana w taki sposób, aby jego echo radarowe było niskie, wpływa na trudność jego wykrycia przez aktywne systemy radarowe przeciwnika. Pocisk MM38 mógł atakować cele znajdujące się pod kątem 30° w stosunku do osi wyrzutni, MM40 - 90°, MM40 Bloc 2 - 105°.
Produkowano pociski Exocet w następujących wersjach:
- MM38 — pocisk wystrzeliwany z powierzchni z wyrzutni okrętowych
- AM39 — pocisk wystrzeliwany z samolotów i śmigłowców
- SM39 — pocisk do wystrzeliwania z okrętów podwodnych będących w zanurzeniu
- MM40 — pocisk do wystrzeliwania z powierzchni do niszczenia celów nawodnych i baterii nabrzeżnych. Obecnie produkowana w dwóch wersjach rozwojowych
- MM40 Bloc 2 — pocisk o zmniejszonej sygnaturze radarowej, później aktywującym się radarowym systemem naprowadzającym i możliwością lotu na bardzo niskim pułapie (1-3 m) w celu utrudnienia wykrycia. Dodatkowo wyposażony w bardziej zaawansowane systemy elektroniczne zwiększające dokładność trafienia oraz systemy przeciwdziałania systemom walki elektronicznej przeciwnika.
- MM40 Bloc 3 — główną zaletą tej wersji pocisku jest zwiększenie jego zasięgu do 180 km, poprzez zastosowanie odrzutowego silnika marszowego. Start pocisku odbywa się przy pomocy silnika rakietowego odrzucanego po zakończeniu pracy, a następnie uruchamia się silnik marszowy. Kadłub pocisku w tej wersji został zoptymalizowany w celu zmniejszenia echa radarowego i emisji promieniowania cieplnego. Systemy nawigacyjne wzbogacono o system GPS umożliwiający atakowanie celów znajdujących się na wybrzeżu i nowy radar naprowadzający pocisk w ostatniej fazie lotu, charakteryzujący się niską czułością na zakłócenia. Pocisk wersji Block 3 został również wyposażony w nową efektywniejszą głowicę. Planuje się wprowadzenie tej wersji pocisku do uzbrojenia w 2007 roku.
Obecnie francuski pocisk przeciwokrętowy Exocet jest używany przez 33 kraje, a głównym jego konkurentem jest amerykański AGM-84 Harpoon.
[edytuj] Użycie bojowe pocisków Exocet
[edytuj] Wojna o Falklandy-Malwiny
Najsłynniejszym konfliktem zbrojnym w którym użyto pocisków Exocet była wojna o Falklandy-Malwiny w 1982 roku, podczas której Marynarka Wojenna Argentyny użyła tych pocisków przeciwko okrętom brytyjskim. W dniu 4 maja wystrzelone z argentyńskich samolotów Super Etendard pociski zniszczyły brytyjski niszczyciel rakietowy HMS Sheffield, a 25 maja transportowiec Atlantic Conveyor. Ponadto 12 czerwca wystrzelone z improwizowanej wyrzutni nabrzeżnej pociski Exocet MM38 ciężko uszkodziły niszczyciel HMS Glamorgan.
Sprzeczne informacje dotyczą ostrzelanego 30 maja przez wojska argentyńskie lotniskowca HMS Invincible, który zdaniem strony brytyjskiej nie został jednak trafiony.
Oba zniszczone okręty brytyjskie zostały trafione pociskami Exocet które nie wybuchły. Przyczyną pożaru i w konsekwencji zatonięcia było niedopalone paliwo rakietowe, które spowodowało rozprzestrzenianie się ognia.
[edytuj] Wojna iracko-irańska
Podczas konfliktu iracko-irańskiego lotnictwo irackie wystrzeliło około 200 pocisków Exocet z różnym skutkiem. Celem ataków były zarówno okręty irańskie, jak i cywilne jednostki pływające, w tym tankowce. Stopień zniszczeń trafionych jednostek także był różny ze względu na znaczny procent pocisków, które nie eksplodowały. Według firmy Aerospatiale, w latach 1981-1984 zatopiono nimi 27 statków i 16 ciężko uszkodzono, do 1988 zatopiono dalszych 10 statków i 78 uszkodzono[1]
17 maja 1987 roku pilot irackiego samolotu Mirage F1 ostrzelał przez pomyłkę amerykańską fregatę rakietową klasy Oliver Hazard Perry USS Stark, biorąc ją za irański tankowiec. Oba wystrzelone pociski trafiły w cel, ale tylko jeden eksplodował. Okręt amerykański został ciężko uszkodzony, ale nie zatonął i dotarł o własnych siłach najpierw do portu w Bahrajnie, a później do stoczni remontowej w Stanach Zjednoczonych.
Przypisy
- ↑ M. Dura Exocet...
[edytuj] Bibliografia
- Maksymilian Dura: Exocet - skuteczność czy reklama? w: nowa Technika Wojskowa 2/95
