Georges Bataille

Z Wikipedii

Georges Bataille, pseud. Lord Auch, Pierre Angélique, Louis Trente (ur. 10 września 1897 w Billon, Puy-de-Dôme, zm. 8 lipca 1962 w Paryżu) - pisarz i filozof francuski, autor koncepcji "literatury transgresji".

Dzieciństwo spędził w Reims - był wówczas świadkiem kilku prób samobójczych matki (wszystkie nieudane). Kochał ojca, sparaliżowanego i ociemniałego w konsekwencji choroby syfilisowej (zm. w 1915 roku). W latach 1916-1917 służył w wojsku, został jednak zwolniony na skutek zachorowania na gruźlicę. Choroby nękały go przez całe życie, a wraz z nimi także ataki depresji.

Mimo że nie odebrał wychowania religijnego, tuż przed I wojną światową Bataille przeżył nawrócenie religijne i w 1917 roku wstąpił do katolickiego seminarium duchownego w Saint-Fleur - miał zamiar zostać księdzem. W 1918 roku opublikował ulotkę pt. Notre-Dame de Rheims - była to jego pierwsza publikacja opiewająca chwałę zburzonej bombami katedry. Jakiś czas spędził w klasztorze benedyktynów w Quarr (wyspa Wight). Ostatecznie jednak stracił wiarę i wystąpił z seminarium.

W latach 1918-1922 studiował w paryskiej École des Chartres - naukę ukończył napisaniem pracy poświęconej poezji XIII wieku. W 1922 roku otrzymał stanowisko w madryckiej Wyższej Szkole Badań Iberystycznych. W roku 1920 Bataille przystąpił do ruchu surrealistycznego, choć sam uważał się za "wewnętrznego wroga" surrealizmu. Został oficjalnie wyklęty przez André Bretona, który oskarżył go o działanie na rzecz rozbicia ruchu (w 1930 roku Bataille napisał wymierzony przeciwko niemu pamflet pt. Un cadavre).

Bataille założył i wydawał wiele czasopism, publikując teksty na temat socjologii, religii i literatury. Na lata dwudzieste XX wieku przypada okres zainteresowania się Bataille'a psychoanalizą. Bataille jako pierwszy publikował prace Rolanda Barthesa, Michela Foucault i Jacques'a Derridy. Był wydawcą serii Documents (1929-1931). W 1934 roku poznał Pierre'a Klossowskiego,dzieląc z nim zainteresowania psychoanalizą i estetyką. W 1935 roku razem z André Bretonem powołał do życia antyfaszystowską grupę Contre-Attaque. Pragnąc badać przejawy sacrum w życiu społecznym, w 1939 roku razem z Michelem Leiris, Rogerem Caillois i Julesem Monnerotem powołał do życia Collège de Sociologie, ściśle związane ze stowarzyszeniem sekretnym (skupiającym zafascynowanych obrzędem ofiary z człowieka) publikującym periodyk Acéphale - "czasopismo o inspiracjach nietzscheańskich".

W latach 1922-1944 Bataille pracował jako bibliotekarz w paryskiej Bibliothèque Nationale. To właśnie na lata wojenne przypadają prace nad - zrodzoną z "mistycyzmu ateistycznego" - Summą ateologiczną (Somme athéologique). Jako znany bywalec agencji towarzyskich oraz kronikarz paryskiego życia nocnego musiał się jednak pożegnać ze stanowiskiem - zrezygnował w 1944 roku z powodu zapadnięcia na gruźlicę; dwa lata później przeprowadził się do Vézelay.

W latach okupacji nieustannie podróżował pomiędzy Paryżem i prowincjonalnymi miasteczkami francuskimi - to właśnie podczas tych podróży stworzył większość swych najbardziej znanych dzieł. W 1946 roku założył czasopismo Critique. Ponieważ w związku z utratą pracy został pozbawiony środków do życia, w 1947 roku przyjął stanowisko wykładowcy w Collegè Philosophique, podjął też pracę redaktora w paryskim wydawnictwie Editions de Minuit. W latach 1949-1951 pracował jako bibliotekarz w Carpentras (Prowansja), od 1951 roku w Orleanie. W 1961 roku Pablo Picasso, Max Ernst i Joan Miró urządzili aukcję swych obrazów, przeznaczając zyski na rzecz Bataille'a.

Bataille był dwa razy żonaty: jego pierwszą żoną była aktorka Silvia Maklès (rozwiedli sie w 1934 roku), znana z filmów Renoira i Carné (później Silvia poślubiła francuskiego psychoanalityka Jacques'a Lacana); w 1946 roku poślubił Dianę de Beauharnais.

[edytuj] Dzieła

Histoire de l'œil, 1928 (pod pseudonimem Lord Auch). Historia oka, przełożył Tadeusz Komendant, [w:] G. Bataille, Historia oka i inne historie, Oficyna Literacka, Kraków 1991.
Madame Edwarda, 1937 (pod pseudonimem Pierre Angélique).
L'Expérience intérieure, 1943. Doświadczenie wewnętrzne, przełożył Oskar Hedemann, Wydawnictwo KR, Warszawa 1998.
Le Coupable, 1943.
La Part maudite, 1949. Część przeklęta, przełożył Krzysztof Jarosz, Wydawnictwo KR, Warszawa 2002.
Le bleu du ciel (wyd. 1957, napisana w 1935). Błękit nieba, przełożył Tadeusz Komendant, [w:] G. Bataille, Historia oka i inne historie, Oficyna Literacka, Kraków 1991.
L'érotisme (Erotyzm), 1957.
La Littérature et le Mal(1957). Literatura a zło, przełożyła Maria Wodzyńska-Walicka, przedmowa Zbigniewa Bieńkowskiego, Oficyna Literacka, Kraków 1992.
Les Larmes d'Éros.
L'impossible, 1962 (1 wydanie w 1947 jako La haine de la poésie).
Ma mère (Moja matka), 1966 (niedokończona).

[edytuj] Bibliografia

Hill Lesley, Bataile, Klossowski, Blanchot: Writing At The Limit (Oxford University Press, 2001).
Hollier Denis, Against Architecture: The Writings of Georges Bataille (MIT Press, 1992).
Hussey Andrew, Inner Scar: The Mysicism of Georges Bataille (Amsterdam: Rudopi, 2000).
Mattheus Bernd , Georges Bataille. Eine Thanatographie (3 vol.), Matthes & Seitz Verlag, München 1984-1995.
Land Nick, The Thirst for Annihilation: Georges Bataille and Virulent Nihilism (an essay on atheistic religion) (London: Routledge, 1992).
Jean-Luc Nancy, The Inoperative Community (Minneapolis & Oxford: University of Minnesota Press, 1991).
Noys Benjamin, Georges Bataille: a critical introduction (London: Pluto, 2000).
Richardson Michael, Georges Bataille (London: Routledge, 1994).
Philippe Sollers, Writing and the Experience of Limits (Columbia University Press, 1982).
Michel Surya, Georges Bataille, la mort à l'œuvre, Séguier/Gallimard, Paris, 1987/1992.