Histeria
Z Wikipedii
 |
| ICD-10 |
| Zaburzenia dysocjacyjne (konwersyjne) |
| Kod ICD-10F44
|
| DSM IV |
| Zaburzenie konwersyjne |
| Kod DSM IV300.11
|
 |
Ten artykuł wymaga uzupełnienia źródeł podanych informacji. Aby uczynić go weryfikowalnym, należy podać przypisy do materiałów opublikowanych w wiarygodnych źródłach. |
Histeria to dawne określenie konwersji - objawów nerwicowych: nadmiernej emocjonalności, zdenerwowania, demonstracyjności zachowań. Atak histerii spowodować może chwilowe załamanie prawidłowego postrzegania rzeczywistości, zaburzenie przytomności, krótkotrwałe zmiany osobowościowe, czasem bóle nerwicowe.
[edytuj] Historia
Pojęcie histerii pochodzi z XX wieku p.n.e. Wówczas w Egipcie uważano, że macica (po grecku hystera) jest żywym zwierzęciem, które wędruje w górne partie ciała i w ten sposób, uciskając na poszczególne organy powoduje rozmaite dolegliwości (zwłaszcza charakterystyczną duszność). Próbowano sprowadzić ją w dół za pomocą aplikowania przyjemnych zapachów w dolnych okolicach ciała a nieprzyjemnych w okolice nosa. Koncepcję histerii jako żywego zwierzęcia mógł nasunąć starożytnym widok kobiety w trakcie ataku histerii, wijącej się i rzucającej, która przypomina osobę zaatakowaną przez zwierzę. To Hipokrates stworzył pojęcie histerii (gr. hysterikos), inaczej zwanej dusznością maciczną. Uważał, że wskutek braku aktywności seksualnej kobieca macica wysusza się i przemieszcza w górę, uciskając serce, płuca i przeponę. Obraz kliniczny był podobny do wyżej wspomnianego. Jednym z charakterystycznych objawów był zanik miesiączki.
Przemieszczenia macicy miały być spowodowane nadmierną suchością i lekkością macicy. Odbyty stosunek płciowy miał czynić macicę wilgotną i uniemożliwiać jej wędrówkę, gdyż właśnie z uwagi na tę suchość oraz zbytni luz w brzuchu macica zaczynała wędrować w poszukiwaniu wilgoci. Odnajdywała wilgoć przylegając do wątroby. Przecinała przez to drogę oddechową, która znajduje się w brzuchu, co było przyczyną duszności. Macica mogła usadowić się także w okolicach serca i powodować niepokój, zawroty głowy, cierpnięcie nóg, utratę mowy. Hipokrates wskazywał także na inne możliwe objawy histerii:
- białka oczu wywracają się,
- kobieta staje się zimna, a nawet sina,
- ślina spływa jej do ust,
- przypomina epileptyczkę,
- zęby się jej zaciskają.
Pogląd ten podzielał także Platon.
Soranos z Efezu (ur. 98 - zm.138) - największy akuszer starożytności za przyczynę histerii uważał skurcz macicy.
W okresie średniowiecza zapomniano o dorobku lekarzy poprzedniej epoki. Odrodzenie przyniosło natomiast kolejne koncepcje. Ponieważ obraz chorobowy histerii do złudzenia przypominał objawy innych chorób (np. epilepsji), uważano, że kluczową cechą histerii jest zdolność do wprowadzania lekarza w błąd. To zaś w sposób oczywisty pochodziło od szatana. Z uwagi na to, wiele kobiet dotkniętych, dziwnymi z natury rzeczy, objawami histerycznymi posądzano o kontakty z diabłem. W XVI w. Jan Wier wysunął tezę, że to kluczową przyczyną dziwnego zachowania się histeryczek jest choroba umysłowa, którą to słabość diabeł potrafi doskonale wykorzystać. Kolejną koncepcją przyczyny histerii jest gromadzenie się w głowie chorej czarnej żółci (tzw. humoru melancholijnego) lub gnijącego nasienia, która powoduje zatrucie. Ten ostatni pomysł odwoływał się do teorii, że w czasie stosunku płciowego dochodzi do wytrysku nasienia zarówno u mężczyzny jak u kobiety. Następnie pojawiła się teoria waporów. Zgodnie z nią humory w procesie fermentacji zamieniają się w opary, które przemieszczają się wewnątrz naczyń krwionośnych (wersja wcześniejsza) lub w przestrzeniach wzdłuż nerwów (wersja późniejsza). Były cztery rodzaje waporów:
- lotne - odpowiadające za epilepsję,
- gruczołowe - wywołujące objawy trzewne,
- śledzionowe - wywołujące melancholię,
- nasienne - wywołujące histerię.
Proces inicjujący histerię zachodzi znacznie łatwiej gdy kobieta utrzymuje abstynencję seksualną, co sprawia, że nasienie nie może znaleźć ujścia. Wówczas wapory powstające z fermentacji uderzają kanałami nerwowymi do mózgu wywołując atak histerii.
Obecnie medycyna odchodzi od używania tego terminu, pozostaje on jednak - w tymże znaczeniu - w użyciu w języku potocznym.
