Józef Dietl

Z Wikipedii

Józef Dietl (ur. 24 stycznia 1804 w Podbużu koło Sambora, zm. 18 stycznia 1878 w Krakowie) – polski lekarz, polityk, profesor i rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, prezydent Krakowa (1866-1874).

Był jednym z 7 synów Franciszka Dietla, urzędnika austriackiego i szlachcianki Anny z Kulczyckich. Nauki pobierał najpierw w Samborze, do gimnazjum uczęszczał w Tarnowie, a następnie w Nowym Sączu

Studiował filozofię na Uniwersytecie Lwowskim, następnie medycynę w Wiedniu, gdzie uzyskał doktorat medycyny i rozpoczął praktykę lekarską. W Wiedniu włączył się w nurt nowoczesnej medycyny XIX wieku.

Od roku 1851 objął stanowisko profesora i kierownika Katedry Medycyny Wewnętrznej i Kliniki Lekarskiej Uniwersytetu Jagiellońskiego. Tę funkcję pełnił do roku 1865.W czerwcu 1865 cesarz Franciszek Józef I podpisał dekret usuwający profesora z katedry, kliniki i nie zatwierdził kolejnego wyboru na stanowisko rektora UJ bez podania przyczyny. To Józef Dietl walczył z chorobą – kołtunem (w tamtych czasach uważano że kołtun to choroba). Wymyślił że osoby mające różne dolegliwości powinny być leczone w oddzielnych pomieszczeniach (w tamtych czasach chorzy z różnymi chorobami byli w tych samych pomieszczeniach – zarażali się nawzajem). Stworzył nową naukę medycyny – balneologię

W latach 1866-1874 pełnił funkcję prezydenta Krakowa ^[1]. 13 września 1866 Rada Miasta Krakowa stosunkiem 51 głosów za kandydaturą profesora przeciw 5 wybrała Józefa Dietla prezydentem miasta. Z funkcji zrezygnował w czerwcu 1874 wobec coraz większej krytyki i oporu ze strony rady miejskiej.

Jako prezydent Dietl doprowadził między innymi do:

• podwojenia miejskich dochodów bez nakładania na miasto nowych ciężarów,
• uporządkowania Plant, starych murów i baszt obronnych, odnowienia elewacji kamienic,
• przygotowania planu odbudowy i konserwacji Sukiennic,
• oczyszczenia koryta starej Wisły, budowy miejskich wodociągów,
• rozwoju UJ, powstania szkoły przemysłowej, przejęcia w zarząd szkół w mieście, powstania Szkoły Sztuk Pięknych,
• utworzenia miejskiej straży ogniowej.

Do jego zasług należy rozpropagowanie fizykoterapii, leczenia higieniczno-dietetycznego oraz balneologii. Dietl pierwszy sklasyfikował polskie wody lecznicze. Dzięki niemu stały się modne polskie sanatoria – Krynica, Rabka, Iwonicz, Szczawnica oraz Żegiestów.

Józef Dietl ożenił się późno w 1846 z młodszą od niego o dziewiętnaście lat Austriaczką pochodzącą z Wiednia – Heleną Zieterbarth (zm.1885), która jednak z powodu fatalnego samopoczucia w Krakowie postanowiła opuścić miasto i męża. Profesor zmarł bezpotomnie, a posiadany majątek zapisał bratankowi Leopoldowi Dietlowi, prosząc go o zabezpieczenie legatu również dla żony Heleny.

Pochowany na cmentarzu Rakowickim w Krakowie. Jego imię nosi jedna z głównych ulic Krakowa (tzw. Planty Dietlowskie), sala 112 – sala konferencyjna w Urzędzie Miasta Krakowa i szpital przy ulicy Skarbowej.

Został wyróżniony wieloma odznaczeniami i honorami, m.in. w:

• 1861 wybrany Honorowym Obywatelem miasta Krakowa,
• 1866 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi z Koroną,
• 1869 otrzymał Żelazny Krzyż III klasy od cesarza Franciszka Józefa I,
• 1869 otrzymał Order Komandorski św. Grzegorza od papieża Piusa IX.

W Polsce znajduje się parę pomników J. Dietla. Między innymi na Pl. Wszystkich Świętych w Krakowie i w Szczawnicy. W samym Krakowie znajduje się Szkoła Podstawowa im. J. Dietla, Gimnazjum nr 39 im. J. Dietla na os. Oświecenia oraz Szpital im. J. Dietla przy ul. Skarbowej w Krakowie.

[edytuj] Słynne anegdoty i ciekawostki o Dietlu

• "Ja was nauczę medycyny, a wy mnie nauczycie języka polskiego" – J. Dietl przyjeżdżając do Polski słabo znał ten język. Więc powiedział studentom, by nauczyli go języka polskiego, a on dobrze nauczy ich medycyny. Studenci nauczyli J. Dietla języka polskiego.

• "To co włożymy na oświatę nie jest wydane, lecz pożyczone...

...bo oświata to najrzetelniejszy dłużnik"

• J. Dietl lubił się fotografować. Dzięki temu zachowało się tak dużo jego zdjęć.

• J. Dietl zmieniał ubranie 2 razy dziennie. Uważał higienę za bardzo ważną rzecz w życiu.

Przypisy