Język gwizdów

Z Wikipedii

Język gwizdów przekazuje informację fonemiczną jedynie za pośrednictwem tonu, długości i w mniejszym zakresie- akcentu; wiele cech fonemicznych języka mówionego nie występuje. Z reguły język gwizdów naśladuje brzmienie słów języka mówionego. Języki tego typu są rzadko spotykane, ale występują na wszystkich kontynentach. Ich podstawową funkcją jest porozumiewanie się na duże odległości (1-2, nawet do 5 km) w trudno dostępnym i słabo zaludnionym terenie (regiony górskie lub (i) gospodarka pasterska). Obecnie tylko w zachodniej Afryce języki gwizdów są często używane, na innych kontynentach mają charakter reliktowy lub zanikają, głównie z powodu rozwoju np. telekomunikacji.

Kanaryjska wyspa La Gomera to jedyne miejsce na świecie, gdzie miejscowy język gwizdów jest obowiązkowo nauczany w szkołach. Czasami języki gwizdów mają funkcję "języka tajnego" rozumianego tylko przez określoną społeczność.

Języki gwizdów dzielą się na 2 grupy w zależności od tego, czy powstały z języka tonalnego (wówczas nie posiadają akcentu, tylko ton i długość dźwięku), czy z języka akcentowanego dynamicznie (wtedy akcent jest zachowany).

Zdolność wyrażania znaczeń jest w językach gwizdów ograniczona w porównaniu do języków mówionych, dlatego gwizdane rozmowy składają się przeważnie ze stereotypowych zwrotów i wyrażeń, są przeważnie opisowe i muszą być często powtarzane. Języki gwizdów z grupy języków tonalnych (np. joruba i mazatec) mogą łatwiej wyrażać znaczenia i umożliwiają wszechstronną komunikację.

Języki gwizdów są rozpowszechnione w zachodniej Afryce, głównie wśród narodowości Ewe i Jorubów (które należą do najliczniejszych). Coraz częściej mieszkańcy tego regionu używają języka francuskiego (języka komunikacji interetnicznej) w formie gwizdanej. Z reguły rozmowa zaczyna się z dużej odległości w formie gwizdów, a kiedy rozmówcy zbliżą się do siebie- przybiera formę języka mówionego.

Do XVI wieku języki gwizdów były powszechnie używane przez pierwotną ludność Wysp Kanaryjskich- Guanczów. Obecnie język gwizdów el silbo przetrwał tylko na wyspie La Gomera, gdzie jest obowiązkowo nauczany w szkołach.

W Europie w przeszłości prawdopodobnie języki gwizdów były bardziej rozpowszechnione. Obecnie zachowały się reliktowo tylko w wiosce Aas we francuskich Pirenejach oraz w greckiej wsi Antia na wyspie Eubea, gdzie język gwizdów używany jest powszechnie także zamiast języka mówionego podczas rozmowy z bliskiej odległości.

[edytuj] Ciekawostki

• W Afryce i w Meksyku języków gwizdów mogą używać wyłącznie mężczyźni.
• Na Kubie język gwizdów był tajnym sposobem porozumiewania się tzw "ñañigos" -terrorystów w czasie rządów hiszpańskich.

[edytuj] Występowanie języków gwizdów na świecie

• Ameryka Północna
  • Alaska- Eskimosi Jupik
• Ameryka Południowa
  • Meksyk- ludy: Amuzgo, Chinantec, Chol, Kickapoo, Mazateco, Nahuatl, Otomi, Tepehua, Totonakowie, Zapotekowie.
  • Boliwia- lud Siriono
  • Brazylia- lud Pirahã
• Azja
  • Birma- lud Czin
  • Nepal- lud Czepang
• Europa
  • Francja- wieś Aas, Pireneje: język hiszpański
  • Turcja- wieś Kusköy, zwana "wioską ptaków"
  • Grecja- wieś Antia na wyspie Eubea
• Zachodnia Afryka: ludy: Bafia, Bape, Birifor, Bobo, Burunsi, Daguri, Diola, Ewe, Fongbe, Marka, Ngwe, Tshi, Ule i inne.
  • Wyspy Kanaryjskie (wyspa La Gomera): "Silbo Gomero"
• Oceania
  • Nowa Gwinea- ludy: Gasup, Binumarien

[edytuj] Bibliografia

• Busnel, R.G. and Classe, A. (1976). Whistled Languages. New York: Springer-Verlag.