Jahołdajewszczyzna

Z Wikipedii

Jahołdajewszczyzna (Księstwo Jahołdajowe, Jahołdajowa (Jahołtajewa, Jehołtajewa) t'ma (tjma), Jahołdaj, Jagoldai, Jagalta; rus. Яголтай, Ягалтай, Еголдай, Егалтай, tatar. Cağalday) – jedno z trzech litewskich lenn tatarskich (pozostałymi były Kurska t'ma i Czernihiwska t'ma) na lewym brzegu Dniepru.

Powstało między 1428 a 1438 r. jako obszar w ziemi siewierskiej nadany przez wielkiego księcia litewskiego dawnemu temnikowi tatarskiemu Jahołdajowi Sarajewiczowi. Jahołdaj był jednym z wodzów Uług Muhammeda, chana popieranego przez Witolda w okresie walk wewnętrznych w rozpadającej się faktycznie Złotej Ordzie^[1].

Carewicz Jahołdaj Sarajewicz zdecydował się pozostać w Wielkim Księstwie Litewskim, osiedlając się ze swymi poddanymi między Sejmem i Dońcem. Obszar należącego do niego lenna obejmował tereny po Oskoł na wschodzie, Chotmyszl na południu, Murzęcz na zachodzie i Kursk na północy. W zamian za nadaną ziemię Jahołdaj miał bronić pogranicza litewskiego przed najazdami Tatarów^[2].

Po śmierci Jahołdaja Sarajewicza rządy w księstwie objął jego syn Roman (zm. 1493), a następnie córka Romana wydana za mąż za księcia Jerzego Borysowicza Wiaziemskiego. Około 1494 książę Wiazemski wraz z żoną zbiegł do Moskwy, a Jahołdajewszczyzna weszła w skład Wielkiego Księstwa Litewskiego^[3].

Jednak już po 1500 r. znalazła się w granicach Wielkiego Księstwa Moskiewskiego.

[edytuj] Przypisy

↑ Tyszkiewicz J., Tatarzy na Litwie i w Polsce: studia z dziejów XIII-XVIII w., Warszawa 1989, s. 130, 161.
↑ Jacek Sobczak,Sobczak J.,Położenie prawne ludności tatarskiej w Wielkim Księstwie Litewskim, Warszawa 1984, s. 27
↑ Borawski P., Tatarzy w dawnej Rzeczypospolitej, Warszawa 1986, s. 66; Borawski P., Dubiński A., Tatarzy polscy: dzieje, obrzędy, legendy, tradycje, Warszawa 1986, s. 43.

[edytuj] Literatura

Kuczyński S., Jahołdaj i Jahołdajewicze siewerscy, "Miesięcznik Heraldyczny", t. 13: 1934, nr 3, s. 33–35.
Kuczyński S., Jahołdaj i Jahołdajewicze lenni książęta tatarscy Litwy, [w:] Studia z dziejów Europy Wschodniej X-XVII w., Warszawa 1965, s. 223, 224, 226.