James Matthew Barrie
Z Wikipedii
Sir James Matthew Barrie (ur. 9 maja 1860 w Kirriemuir, zm.19 czerwca 1937) – szkocki dramaturg i powieściopisarz, który zasłynął na całym świecie jako autor sztuki i powieści pt. Piotruś Pan.
Spis treści |
[edytuj] Pochodzenie i lata młodości
James Matthew Barrie urodził się 9 maja 1860 w Kirriemuir w Szkocji. Jego ojciec David Barrie był tkaczem, zaś matka Margaret Ogilvy Barrie – córką kamieniarza. Mieli oni dziesięcioro dzieci, James był dziewiątym dzieckiem, miał siedem sióstr i dwóch braci. David Barrie pracował bardzo ciężko na utrzymanie licznej rodziny i na to, aby jego synowie mogli się kształcić. Matka zajmowała się starannym wychowaniem dzieci, rodzina Barrie nigdy nie opuściła niedzielnego nabożeństwa. Gdy James był mały, matka czytała dzieciom przygodowe książki Roberta Louisa Stevensona i opowiadała o piratach. Margaret ze wszystkich dzieci faworyzowała syna Davida. Chciała, aby w przyszłości został on pastorem, jednak chłopiec mając 13 lat zmarł tragicznie podczas jazdy na łyżwach, James miał w tym czasie 6 lat. Po śmierci Davida matka wpadła w depresję. Mały James próbował ją pocieszyć i zyskać jej uczucia, które wcześniej okazywała Davidowi, poprzez noszenie ubrań po zmarłym bracie. Obsesyjny związek narastający między Jamesem, a jego matką, pozostawił głęboki ślad w jego dalszym życiu. Po śmierci matki wydał w 1896 roku jej biografię.
James Matthew Barrie już od wczesnych lat dzieciństwa pragnął zostać pisarzem, jako młody chłopak uwielbiał czytać prace takich autorów jak: Jules Verne, Mayne Reid i James Fenimore Cooper. Jednak rodzina Jamesa sprzeciwiała się jego planom zostania pisarzem. Barrie uczył się w Dumfries Academy i na Uniwersytecie Edynburskim. W czasie studiów zaczął pisać artykuły dla miejscowych gazet. Po skończeniu nauki w 1882 Barrie nawiązał współpracę z Nottingham Journal, to właśnie w tym dzienniku osiągnął pierwsze pisarskie sukcesy po opublikowaniu serii artykułów pt.: Auld Licht Idylls, zainspirowanej anegdotami matki, w których prezentowała barwne postacie z Kirriemuir. Seria ta została wydana jako całość w 1888. W 1885 Barrie przy wsparciu brata Aleksandra przeniósł się do Londynu, gdzie ciężko pracował jako dziennikarz, co przynosiło mu regularnie 20£ miesięcznie. W 1894 Barrie poślubił aktorkę Mary Ansell, która grała w jego sztuce Walker, London. W czasie podróży poślubnej w Szwajcarii, państwo Barrie kupili psa rasy Landseer, któremu dali imię Portos. Pies ten w późniejszym czasie odegrał znaczącą rolę w życiu Barrie’go. W 1909 Mary Barrie nawiązała romans z pisarzem Gilbertem Cannanem, a małżeństwo zakończyło się rozwodem.
[edytuj] James Matthew Barrie i rodzina Llewelyn Davies
Do stworzenia historii Piotrusia Pana zainspirowały go zabawy z dziećmi Llewelyn Davies. Pierwsze spotkanie z nimi miało miejsce w 1897 lub 1898 roku podczas spaceru w Ogrodach Kensingtońskich, wtedy to Barrie wraz psem Portosem napotkali dwóch najstarszych chłopców z nianią. Rodzina Llewelyn Davies składała się z: Arthura Llewelyn Davies (1863-1907), Sylvii Llewelyn Davies (1866-1910) oraz ich pięciu synów George’a Llewelyn Davies (1893-1915), Jacka Llewelyn Davies (1894-1959), Petera Llewelyn Davies (1897-1960), Micheala Llewelyn Davies (1900-1921), Nicholasa Llewelyn Davies (1903-1980).
Barrie bardzo zaprzyjaźnił się z chłopcami i ich matką. Sylvia należała do najlepszych przyjaciół Jamesa M. Barrie’ego. Arthur Llewelyn Davies nie był zbytnio zadowolony z bardzo częstych odwiedzin jego rodziny przez Jamesa. Po śmierci Arthura i Sylvii, James M. Barrie został opiekunem ich dzieci.
Relacje pisarza z rodziną Llewelyn Davies, oraz proces tworzenia Piotrusia Pana przedstawił dość luźno reżyser Marc Forster w filmie z 2004 roku pt. Marzyciel (Finding Neverland), gdzie główne role grają takie gwiazdy filmowe jak: Johnny Depp jako Barrie, Kate Winslet jako Sylvia Llewelyn Davies, oraz Julie Christie, Radha Mitchell, Dustin Hoffman, Kelly McDonald.
[edytuj] Piotruś Pan
Barrie na zawsze zapisał się w historii literatury tworząc postać Piotrusia Pana, który żył w Nibylandii i nie chciał nigdy dorosnąć, wraz z innymi dziećmi prowadził wojnę z piratem Kapitanem Hakiem.
Piotruś Pan został po raz pierwszy wystawiony w Duke of York’s Theatre w Londynie 27 grudnia 1904. Historia zaczyna się w mieszkaniu Darlingów, które odwiedza Piotruś Pan wraz z Dzwoneczkiem. Uczy dzieci Darlingów latać. Wendy Darling i jej dwaj bracia wyruszają wraz z Piotrusiem Panem do Nibylandii, w której żyje wraz z innymi zgubionymi chłopcami. Wendy stała się matką dla chłopców. Kiedy Piotruś oddala się, zostaje ona wraz z resztą chłopców porwana przez pirata, Kapitana Haka. Piotruś ratuje ich. Po tych przejściach Wendy coraz bardziej tęskni za rodzicami, pragnąć do nich wrócić. Piotruś Pan zabiera więc Wendy i jej braci z powrotem do domu, odrzuca jednak propozycję adopcji przez państwa Darling. Wendy obiecuje mu, że będzie go odwiedzać każdego roku w czasie wiosennych porządków.
Historia Piotrusia Pana czekała kilka lat, do 1911 roku, na wydanie w ostatecznej wersji, jako fabuła z narracją. Książka została zatytułowana Peter and Wendy. W epilogu Piotruś odwiedza dorosłą Wendy. Barrie prawa wieczyste do Piotrusia Pana podarował szpitalowi dla dzieci Great Ormond Street Hospital.
Barrie jako autor Piotrusia Pana oraz znakomity dramaturg odebrał wiele zaszczytów: poznał Rodzinę Królewską, w 1913 odebrał tytuł szlachecki baroneta, zaś w 1922 roku został odznaczony Orderem Zasługi. James Matthew Barrie zmarł 19 czerwca 1937, został pochowany na cmentarzu w Kirriemuir obok rodziców, siostry i brata Davida.
[edytuj] Wybrana twórczość
- Bandolero, the Bandit, 1877 (pierwsza sztuka wystawiona w szkole)
- Auld Licht Idylls, 1888
- Better Dead, 1888 (pierwsza powieść)
- A Window in the Thrums, 1889
- My Lady Nicotine, 1890
- The Little Minister, 1891
- Ibsen's Ghost, 1891 (sztuka)
- Walker, London, 1892
- Margaret Ogilvy, 1896
- The Little White Bird, 1902
- The Admirable Crichton (Nieporównany Crichton), 1902 (sztuka)
- What Every Woman Knows, 1908 (sztuka)
- Old Friends, 1910 (sztuka)
- Peter Pan, 1911 (Przygody Piotrusia Pana – tłumaczenie Zofia Rogoszówna)
- Peter and Wendy, 1911
- Dear Brutus, 1917 (sztuka)
- Mary Rose, 1920 (sztuka)
- Farewell, Miss Julie Logan: A Wintry Tale, 1931 (utwór opublikowany jako suplement gazety "The Times")
- The Boy David, 1936 (sztuka)
