Jan Prandota

Z Wikipedii

Jan Prandota
Herb
Data wyboru	1242
Urodzony	ok. 1200
Zmarł	20 września 1266 Kraków

Prandota, znany również jako Jan Prandota z Białaczowa herbu Odrowąż (ur. ok. 1200 w Białaczowie, zm. 20 września 1266 w Krakowie), biskup krakowski od 25 maja 1242.

Był synem komesa Sąda z Białaczowa w kasztelani żarnowskiej. W młodości uczęszczał do szkoły katedralnej w Krakowie, a następnie odbył studia prawnicze za granicą. Spokrewniony z biskupem Iwo Odrowążem, szybko osiągnął wysoką pozycję w Kościele polskim. Kształcił się w krakowskiej szkole katedralnej. Już jako biskup krakowski był zwolennikiem i doradcą księcia Bolesława Wstydliwego. Dążył do jego osadzenia na tronie w Krakowie, do czego doprowadził w 1243 r.

Swoje poparcie dla Bolesława Wstydliwego przepłacił najazdami księcia Konrada mazowieckiego na ziemie kościelne, za co nałożył na Konrada mazowieckiego klątwę.

W 1244 r. sprowadził do Krakowa z pobliskiego Prądnika Zakon Kanoników Ducha św. de Saxia (duchaków), którym oddał we władanie kościół Świętego Krzyża, zapoczątkowując krakowskie szpitalnictwo.

Doprowadził do kanonizacji św. Stanisława Biskupa (8 września 1253 w Asyżu). W maju 1254 uroczystości z tej okazji zorganizowane w Krakowie zgromadziły wielu książąt piastowskich. Byli wśród nich: książę krakowski Bolesław Wstydliwy, książę wielkopolski Przemysł I, książę kujawski Kazimierz, książę mazowiecki Siemowit oraz książę opolski Władysław. W związku z kanonizacją katedra wawelska otrzymała szereg przywilejów odpustowych.

W 1256 r. uzyskał od papieża Aleksandra IV bullę papieską potwierdzającą pierwsze miejsce biskupów krakowskich po metropolicie gnieźnieńskim w polskim episkopacie.

Popierał fundacje zakonne: franciszkanów, dominikanów i cystersów. W 1257 r. przy kościele św. Marka osadził kanoników regularnych. W dobrach biskupich lokował miasta Iłżę, Kielce i Sławków. Brał udział w synodach i zjazdach biskupich. Polecił sporządzić inwentarz skarbca katedralnego, który był pochowany w podziemiach kaplicy św. Piotra i Pawła w katedrze wawelskiej (obecnie kaplica Wazów), którą ufundował.

Od XV w. był czczony jako błogosławiony. Jego grób w katedrze wawelskiej odkryto w 1454 r. (zachował się protokół cudów związanych z tym faktem). W 1639 r. przeniesiono szczątki biskupa, umieszczając je nad wejściem do kaplicy.

[edytuj] Bibliografia

• ks. Bolesław Przybyszewski, "Krótki zarys dziejów diecezji krakowskiej", t. I, Kraków 1989.
• "Kościół Krakowski w tysiącleciu", wyd. "Znak", Kraków 2000.