Julian Krzewicki

Z Wikipedii

Julian Krzewicki
Kruk
major
Urodzony	1910 Rudnik
Zmarł	1987 Gorlice
Kariera wojskowa
W służbie od	1934
Stanowiska	d-ca kompanii ppanc, komendant Obwodu AK, d-ca batalionu AK
Najważniejsze bitwy i wojny	II wojna światowa
Późniejsza praca	dyrektor Gorlickiego Przeds. Hurtu Spożywczego
Odznaczenia

Julian Krzewicki (ur. 16 lipca 1910 w Rudniku nad Sanem, zm. 11 sierpnia 1987 r. w Gorlicach) – major Wojska Polskiego, uczestnik kampanii wrześniowej i dowódca kilku jednostek Armii Krajowej.

Spis treści 1 Do wybuchu II wojny światowej 2 W czasie II wojny światowej 3 Po wojnie 4 Bibliografia

[edytuj] Do wybuchu II wojny światowej

Jego matką była Waleria z domu Gazda, córka Edwarda i Anieli z Koszałków. Ojciec Józef, syn Szczepana i Marianny z Olejów – w czasie I wojny światowej służył jako feldfebel w armii austriackiej w wojskach kolejowych na froncie bałkańskim. Następnie był naczelnikiem kancelarii starostwa w Radzyniu, dyrektorem Prasko-Rudnickiej Fabryki Koszykarskiej i burmistrzem miasta Rudnik nad Sanem. Julian był najstarszym z czworga rodzeństwa: siostra Stanisława (Piasecka), druga siostra Jadwiga (Trojnar), brat Jerzy (student Akademii Handlowej w Krakowie, żołnierz Armii Krajowej – zginął od bomby niemieckiej w 1944 r. przed domem w Rudniku).

Julian ukończył w 1931 r. Gimnazjum im. ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie i wstąpił do Szkoły Podchorążych Piechoty w Ostrowi Mazowieckiej – Komorowie, którą ukończył jako podporucznik w 1934 r. Służbę oficerską rozpoczął w 20. Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej w Krakowie (dowódca płk Kazimierz Brożek).

W 1935 r. podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. W 1938 r. otrzymał awans na porucznika. 5 sierpnia 1939 r. wziął w Gorlicach ślub z Barbarą Fahrensperk-Stormke (córką Hieronima i Zofii z Prus-Niewiadomskich).

[edytuj] W czasie II wojny światowej

Podczas kampanii wrześniowej 1939 r. dowodził w 20 pp Z.K. kompanią przeciwpancerną (9 armat 37 mm typu Bofors wz.36). Pułk wchodził w skład 6 Dywizji Piechoty (dow. gen. bryg. Bernard Mond) w formacji Armii "Kraków" (dow. gen. bryg. Antoni Szylling). Julian Krzewicki brał udział w walkach pod Pszczyną i Bieruniem. Zatrzymując atak niemieckich czołgów na swoim odcinku znalazł się na tyłach wroga. Gdy stracił całą załogę, broń i amunicję, w cywilnym ubraniu dotarł piechotą do Krakowa, a następnie kajakiem do Szczucina. Tam dołączył ponownie do swojego pułku i dalej walczył aż do kapitulacji. Wg relacji por. Zbigniewa Borowiczki ze sztabu dywizji podany został do odznaczenia Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari – dokumentacja została zniszczona i odznaczenia nigdy nie odebrał. Dostał się do niewoli niemieckiej pod Horyńcem-Zdrojem, ale uciekł z transportu na stacji kolejowej w Rzeszowie. Zamieszkał w Gorlicach w domu teściów podając się za nauczyciela.

W 1940 r. wszedł w skład kadry kierowniczej ZWZ, a w 1941 r. został Komendantem Obwodu Gorlickiego Armii Krajowej pod pseudonimem "Kruk". Pracował w tym czasie w Biurze Aprowizacyjnym Zarządu Miejskiego. Tworzył partyzanckie oddziały, które gromadziły broń, organizowały pomoc dla ludności, prowadziły dywersję i akcje propagandowe. Gdy po zdradzie został zdekonspirowany Dowództwo Okręgu Krakowskiego AK skierowało go do objęcia funkcji Komendanta Obwodu Limanowskiego Armii Krajowej. Dowodzenie przejął pod ps. "Filip" we wrześniu 1943 r. Został też równocześnie dowódcą II batalionu Pierwszego Pułku Strzelców Podhalańskich AK.

Partyzantem AK była również Jego żona Barbara – ps. "Wiesława". Komendant "Filip", wewnętrzny pseudonim "Szczepan" w opracowaniach powojennych jest charakteryzowany jako oficer o wielkim poczuciu odpowiedzialności odważny, ale i rozważny. Walcząc z okupantem wykazywał bardzo dużą aktywność, podejmował profesjonalne wojenne decyzje i utrzymywał wysoki poziom bojowy i moralny partyzanckich oddziałów. Nigdy nie narażał jednak niepotrzebnie cywilnej ludności, ani partyzantów. Z wpisu do arkusza ewidencyjnego (nr 104 z 25.09.1945) wynika, że otrzymał Krzyż Srebrny Orderu Virtutu Militari – nie przeprowadził jednak weryfikacji odznaczenia i nigdy go nie odebrał. Stopień majora uzyskał 11 listopada 1944 r. (leg. wojsk. AE 0102181).

[edytuj] Po wojnie

Po zakończeniu wojny Julian Krzewicki rozpoczął pracę jako urzędnik w PZU w Rzeszowie, potem w Gorlicach. W 1947 r. zapisał się do PPS. Po zjednoczeniu PPS i PPR nie kontynuował żadnej przynależności partyjnej. W 1950 r. został aresztowany przez UB. Więziony był w Gorlicach i w Krakowie. Torturowano go i bezsensownie oskarżano. Po 1,5 roku więzienia, mimo uwolnienia w wyniku amnestii, nadal był prześladowany i szykanowany. Stał się zdecydowanym przeciwnikiem nowego systemu PRL i takim pozostał do końca życia. W 1956 r. otrzymał pełną rehabilitację i odszkodowanie za utratę zdrowia podczas pobytu w więzieniu i śledczych tortur. Pracował w gorlickim oddziale Wojewódzkiego Przedsiębiorstwa Hurtu Spożywczego do emerytury jako dyrektor handlowy.

Synowie: Jerzy (dr n. med. chirurg) – wnuki: Łukasz, Karolina (Romera) i Krzysztof (mgr inż. elektryk) – wnuki: Marcin, Monika, Maja, Urszula. Zmarł 11 sierpnia 1987 r. w Gorlicach. Jedną z ulic miasta nazwano imieniem majora Juliana Krzewickiego.

[edytuj] Bibliografia

1. Bieniek Józef "Z dziejów ruchu oporu na Ziemi Sądeckiej", Rocznik Sądecki 1965, t. VI, 160-231.
2. Bieniek Józef "W kręgu Beskidu i Gorców. Część II. Placówki: dobra-Skrzydlna, Jodłownik-Szyk, Kamienica-Słopnice, Limanowa (Materiały do historii Ruchu Oporu w Ziemi Limanowskiej)", Rocznik Sądecki 1987, t. XVIII, 199-258.
3. Bieniek Józef "Wojskowy ruch oporu na Sądeczyźnie. Cz.I (Materiały do historii Inspektoratu ZWZ AK) – ", Rocznik Sądecki 1971, t. XII, 305-370.
4. Bieniek Józef "Wojskowy ruch oporu na Sądeczyźnie. Cz. II – Obwód" Rocznik Sądecki 1972, t. XIII, 221-251.
5. Bieniek Józef "Wojskowy ruch oporu na Sądeczyźnie. Cz.III – Placówki" Rocznik Sądecki 1973, t. XIV, 353-477.
6. Bieniek Józef "W kręgu Beskidu i Gorców. Szkic do dziejów wojskowego ruchu oporu ziemi limanowskiej", Rocznik Sądecki 1982, t. XVII, 198-247.
7. Bieniek Józef "W kręgu Beskidu i Gorców. Część III. Placówki: Łącko, Łukowica, Młynne, Laskowa, Mszana Dolna, Niedźwiedź, Tymbark, Ujanowice (Materiały do historii Ruchu Oporu w Ziemi Limanowskiej)", Rocznik Sądecki 1988-1990, t. XIX, 143-208.
8. Bieniek Józef "W kręgu Beskidów i Gorców. Cz.III – działalność partyzancka" Rocznik Sądecki 1992, t.XX, 103-166.
9. Bieniek Józef. Nad brzegami Ropy. Z dziejów Wojskowego Ruchu Oporu w Ziemi Gorlickiej. Gorlice 2002.
10. Chmiel Zofia i Zdzisław. Historia jednego miasta nad Sanem. Wyd. Rudnik 1998.
11. Daszkiewicz Andrzej "Ruch oporu w regionie Beskidu Niskiego 1939-1944", wyd. MON , Warszawa 1975.
12. Dusza Ludwik "Kryptonim nadleśnictwo 14", Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza, Warszawa 1981.
13. Filar Antoni "U podnóża Tatr 1939-1945", wyd. MON, Warszawa 1985.
14. Fitowa Alina "Inspektorat AK Nowy Sącz w świetle dokumentów źródłowych – cz. III" Rocznik Sądecki 1996, t.XXIV, 114-152.
15. Groblewska Stanisława "Gorlice, konspiracyjny Obwód ZWZ, AK, 1 PSP AK", Studia Historyczne PAN Oddz. w Krakowie, 1972, rok XV, zeszyt 1 (56), 99-113.
16. Janiga Marian "Julian Krzewicki" Dunajec, 12 listopada 1989, nr 46 (971).
17. Kazanecki A., Szczygieł A. "Z problematyki rozwoju antyhitlerowskiego ruchu oporu na Podhalu i w Sądecczyźnie 1939-1945" Małopolskie Studia Historyczne 1971, 4, 55.
18. Krzewicki Jerzy. "Julian Krzewicki – wspomnienie". Gazeta Wyborcza, Kraków, 12 grudnia 2001 r.
19. Krzewicki Julian "Kruk". W służbie ojczyzny: wspomnienia komendanta. Okruchy wspomnień z lat walki i martyrologii AK. Kraków 1997, 23, 5-39.
20. Krzewicki Julian "Wrzesień w 20 Pułku Piechoty Ziemi Krakowskiej", Tygodnik Powszechny 3 września 1989, nr 36 (2097), 3.
21. Krzewicki Julian, Wspomnienia. Zeszyt historyczny Fundacja studium Okręgu AK Kraków, Wrzesień 1998, 43-88.
22. Steblik Władysław "Armia "Kraków" w kampanii wrześniowej 1939 r.", Małopolskie Studia Historyczne 1965, R.VIII, zeszyt 1/2 (28/29), 3-52.
23. Steblik Władysław "Armia Kraków 1939", wyd. MON, Warszawa 1975.
24. Sulewski Wojciech "Pierwszy Podhalański", Za Wolność i Lud, 1963, 5, 7.
25. Szczepańska K., Zielińska B. (opr.) "Polski Czyn Zbrojny w II wojnie światowej, t.VI, Bibliografia wojny wyzwoleńczej narodu polskiego 1939-45. Materiały z lat 1939-1967". Wyd. MON, Warszawa 1973.
26. Wnuk Włodzimierz "Walka podziemna na szczytach", wyd. PAX, Warszawa 1958.
27. Zając Stanisław "Działania partyzanckie między Wisłą, a Tatrami", wyd. MON , Warszawa 1976.