Kańczuga

Z Wikipedii

Współrzędne: 50°00' N 22°24' E50 22.4 (Kańczuga)

Kańczuga

Herb Kańczugi

Gmina
- rodzaj

Kańczuga
miejsko-wiejska

Prawa miejskie

1427 r.

Burmistrz

Jacek Sołek

Powierzchnia

7,61 km²

Położenie

50° 00' N
22° 24' E

Wysokość

śr. ok 220 m n.p.m.

Liczba mieszkańców (2004)
- liczba ludności
- gęstość

3231
424,6 os./km²

Strefa numeracyjna
(do 2005)

Kod pocztowy

37-220

Tablice rejestracyjne

RPZ

Położenie na mapie Polski

Kańczuga

TERC10
(TERYT)

3182514054

Urząd miejski³

ul. M. Konopnickiej 2
37-220 Kańczuga
tel. 16 642-31-42; faks 16 642-66-30

Strona internetowa miasta

Kańczuga – miasto w woj. podkarpackim, w powiecie przeworskim, położone na Podgórzu Rzeszowskim, nad rzeką Mleczką, siedziba gminy miejsko-wiejskiej Kańczuga. W latach 1975-1998 miasto administracyjnie należało do woj. przemyskiego.

Prawa miejskie Kańczuga otrzymała w roku 1440 z rąk króla Władysława Jagiełły. Przyznawane były one w XV-XIX w., ponownie w 1934 r. Założycielem miasta był Otton z Pilczy. Pierwsze dokumenty dotyczące osadnictwa na tym terenie pochodzą już z 1340 r.Z dok. spadkowego zawartego w 1470 r., pomiędzy Janem Pileckim, a Wacławem, księciem opolskim, gdzie wymienione są wsie z klucza łańcucko-kańczudzkiego: Kraczkowa (Neudorf), Krzemyenycza,Wissoka, Halwygowa (Albigowa), Markowola (Markowa), Sanyna (Schonerwalt, Sonina), Kossina,Rogoszno, Głuchow, Jordanowa Wola, Syetesza (Sietesz), Gacz, Ostrów, Malawa, Hanczlowa (Henselshof,Handzlówka), Soleczska (Siedleczka), Hussow, Hadle, Wolycza, Schwyathoslaffkowwa Wola Właścicielami miasta były takie znaczące rody, jak: Pileccy, Odrowążowie, Kostkowie, Ostrogscy, Lubomirscy i Sanguszkowie.

Lata rozwoju Kańczugi przypadły do 1498 r. Jednak przeżyło wiele dramatycznych wydarzeń. Najazd wołoski w 1498 r. oraz kilka najazdów tatarskich powodujący jego upadek.

W końcu XVI w. jedyną właścicielką Kańczugi była Zofia ze Sprowy Odrowąż Kostkowa - córka Stanisława Odrowąża (prawnuczka Spytka III), wdowa po Janie Krzysztofie Tarnowskim. Jej drugi mąż, Jan Kostka po poslubieniu właściciel Kańczugi i Jarosławia prowadził poważną działalność budowlaną. Ich córka księżna Anna Ostrogska z Kostków (1575-1635) herbu Dąbrowa, gdy w wieku 19 lat wyszła za mąż za Aleksandra Ostrogskiego, zamieszkała z mężem na zamku w Jarosławiu W 1603 roku księżna Anna Ostrogska z domu Kostka przejmuje od Jarosławskich klucz kańczudzki oraz Gać,(którą w 1612 r pozbawia statutu parafii i uzależnia od parafii Kańczuga). 24 maja 1636 po śmierci matki Anny Ostrogskiej dobra Kańczugi i jarosławskie przypadły siostrze Katarzynie, siostrzeńcom Aleksandrowi Michałowi i Konstantemu Lubomirskim. W 1622 r klucz kańczudzki przejmuje Stanisław Lubomirski - pan na Nowym Wiśniczu, po przez ożenek z Zofią, córką Anny Ostrogskiej.

Rok 1624 to kolejny najazd czambułów tatarskich, tym razem pod wodzą chana Kantymira. W powiecie Przeworsk nie był wsi, aby nie ucierpiała od tego najazdu i tylko nielicznym mieszkańcom udało się uniknąć jasyru.

Potem kolejno właścicielami miasta byli Sanguszkowie,

Inż. hr.Roman Scipio del Campo był odkrywcą na terenie Kańczugi jedynych w Europie Wschodniej pokładów alabastru i budowniczym kopalni. Wydobywany tutaj alabaster wykorzystywany był m.in. do renowacji stiuków w Katedrze Wawelskiej. W okolicy trwa wydobycie gazu ziemnego. Według danych z 31 grudnia 2004, miasto miało 3231 mieszkańców.

Była tu fabryka maszyn i urządzeń (m.in. dla kolejnictwa).

[edytuj] Zabytki

kościół pw. św. Michała Archanioła (wzniesiony około 1605 r.). W 1612 r. dobudowano kaplicę św. Anny (fundatorka - księżna Anna Ostrogska z Kostków (1575-1635)- księżna herbu Dąbrowa.), około 1660 r. kaplicę Matki Boskiej. W latach 1924-1928 przebudowano elewację, dodano kruchtę i wieżę (wg projektu W. Rawskiego). We wnętrzu część barokowego wyposażenia.
kościół pw. MB Łaskawej (pocz. XVII w.) - dawna cerkiew grekokatolicka. Remontowana i przebudowana częściowo XIX/XX w. W 1945 r. zamieniona na magazyn. W 1984-1994 r. nastąpiła gruntowna restauracja. Została z powrotem poświęcona w 1995 r.
dworzec kolejki wąskotorowej