Karol Mikołaj Juniewicz

Z Wikipedii

Karol Mikołaj Juniewicz (ur. 1695, zm. 1756) – paulin, pisarz z późnego baroku, doktor teologii, poliglota.

Urodził się we wsi Niechniewicze w Wielkim Księstwie Litewskim (Nowogródczyzna), w rodzinie drobnego szlachcica. Prawdopodobnie pobierał nauki w wileńskim kolegium jezuickim. W 1717 r. wstąpił do zakonu paulinów. Przez całe życie pozostał odtąd z nimi związany. Sprawował w zakonie wysokie funkcje (był m.in. sekretarzem prowincji polskiej, był też długoletnim wykładowcą szkół zakonnych paulińskich).

Twórczość jego reprezentuje późny barok z czasów saskich, a zarazem sytuuje się na pograniczu oświecenia. Pisał po polsku i po łacinie. Pozostały po nim utwory panegiryczne, polskie i łacińskie (Augurium sortis beatae Virginis Mariae, Splendor Korony z dwunastu gwiazd, Nimfa, niezachowany Dziewosłąb).

Miejsce w dziejach literatury polskiej zapewnił mu jednak wielokrotnie wydawany w epoce saskiej poemat Refleksyje duchowne (1731). Ma on dwie redakcje – druga z 1753 r. znacząco różni się od pierwodruku, będąc utworem tyleż satyrycznym, co społeczno-obyczajowo-religijnym (ta redakcja ukazała się jeszcze raz w tym samym roku jako Uwagi pobożne i polityczne). Jest to zarazem ciekawy przykład późnobarokowej groteski.

Stosunek do kwestii polityczno-społecznych czyni Juniewicza jednym z prekursorów oświecenia. Styl poetycki jest barokowy (eksperymenty formalne), zbliżając autora do Józefa Baki. Krytyczny stosunek do realiów życia polskiego i instytucji politycznych Rzeczypospolitej, wyrażony w Refleksjach ściągnął na pisarza potępienie ze strony współzakonników. Schyłek życia Juniewicza prawdopodobnie upłynął na Litwie, jednak ostatecznie pochowano go w macierzystym zakonie paulinów (1756). Wraz z Elżbietą Drużbacką, Janem Stanisławem Jabłonowskim, Dominikiem Rudnickim i tworzącym także w latach późniejszych Józefem Baką należy do znaczących autorów ze schyłku baroku, z czasów saskich.