Kościół Marii Panny przed Tynem
Z Wikipedii
Kościół Marii Panny przed Tynem (czes. Kostel Matky Boží před Týnem, potocznie Týnský chrám) - gotycki kościół w Pradze, we wschodniej części Starego Miasta, należący do świątyń z zakorzenioną tradycją reformatorską. Wygłaszali tu kazania poprzednicy Husa: Konrad Waldhauser, Jan Milíč z Kroměříža i Thomas Munzer, przedstawiciele radykalnego skrzydła reformacji niemieckiej. Mistrzowskim wytworem architektonicznym jest północny portal kościoła, będący dziełem warsztatu Parlera. Wewnątrz znajduje się m. in. grobowiec astronoma Tycho Brahe oraz arcybiskupa Jana Rokycany.
[edytuj] Historia
W miejscu obecnego kościoła już w XI wieku stał romański kościółek (wzniesiony w 1135 roku), należący do Dworu Tyńskiego (miejsca postoju zagranicznych kupców), który został zastąpiony w drugiej połowie XIII wieku budynkiem gotyckim. W kościele tym wygłaszał kazania krytyk kościelnych obyczajów Konrad Waldhauser. W połowie XIV wieku ówczesny kościół ustąpił miejsca nowej świątyni, którą wykończono dopiero na początku XVI wieku. Dopiero bowiem w XIV wieku założono obecny gotycki kościół, który został głównym kościołem staromiejskim. Miało to miejsce pod koniec panowania Jana Luksemburskiego (budowę zaczęto w 1365 r.). Na projekt kościoła wywarli wpływ Mateusz z Arras oraz przede wszystkim Peter Parler. Parlera przypomina zwłaszcza ozdobne okno frontowe okno o wysokości 28 m oraz północny portal. Na początku XV wieku brakowało już tylko wieży, szczytu i przykrycia. 80-metrowe wieże nakryte są ostrymi hełmami z czterema wieżyczkami, między obiema wieżami wznosi się potężny późnogotycki szczyt (z roku 1463).
Tyński kościół w czasach husytyzmu opanowany przez grupę zwolenników Husa i od 1427 r. tu wybrano husyckiego arcybiskupa Jana Rokycanę, który tu też ma grób. Po wojnach husyckich budynek miał być dokończony i zadaszony, lecz drewno na przykrycie zostało wykorzystane do budowy szubienic dla husyty Jana Roháče z Dubé i jego 50 towarzyszy, straconych przez Zygmunta Luksemburskiego na Rynku Staromiejskim po zdobyciu ostatniego zamku husyckiego Sion (niedaleko miasta Kutná Hora). Przykrycie zostało dokończone 20 lat później.
W czasach rządów Jerzego z Podiebradów, króla wybranego w pobliskim ratuszu staromiejskim, kościół dokańczano - szczyt głównej nawy i wieża północna (po lewej). Na szczyt umieszczono rzeźbę "husyckiego króla" Jerzego z Podiebradów i nad nią olbrzymi złocony kielich, symbol komunii pod dwiema postaciami. Posąg króla został w 1626 r. (okres rekatolizacji) zastąpiony postacią Madonny od Kašpara Bechtelera, a aureolę Madonny zrobiono z kielicha. Południowa wieża jest dopiero z roku 1511.W roku 1679 w kościele wybuchł pożar, główną nawę potem obniżono i została sklepiona w stylu barokowym.
W kościele znajduje się grób duńskiego astronoma Tychona Brahe, który znajduje się po prawej stronie świątyni patrząc od wejścia, niedaleko głównego ołtarza oraz arcybiskupa Jana Rokycany. Znajduje się tu także baldachim sporządzony przez Macieja Rejska, który zadaszył grobowiec jednego z biskupów.
