Kościół Opieki św. Józefa we Wrocławiu
Z Wikipedii
Kościół Opieki św. Józefa we Wrocławiu (do 1946 - św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic) - klasycystyczno-neoromański kościół wg projektu arch. Karla Ferdinanda Langhansa (projektanta gmachu wrocławskiej Opery, syna Karla Gottharda Langhansa, twórcy berlińskiej Bramy Brandenburskiej) zbudowany w latach 1821-23, znajdujący się we Wrocławiu przy ul. Ołbińskiej 1 przy skrzyżowaniu z ul. Jedności Narodowej.
Kościół zbudowany jest na planie dwunastoboku i nakryty jest dachem namiotowym, z szeroką latarnią. Ogólny układ bryły złożonej z form podstawowych oraz centralne rozplanowanie wnętrza nawiązuje do klasycystycznej architektury rewolucyjnej, elewacje przyjmują formy stylu arkadowego, zaś dekoracja całości zawiera swobodne nawiązania do romanizmu i gotyku. We wnętrzu, dookoła centralnej hali, znajdują się arkadowe krużganki podobne do teatralnych lóż. Układ taki dostosowany jest do potrzeb kaznodziejskiego kościoła protestanckiego (tutejsza parafia była wówczas protestancka), w którym pożądane jest umieszczenie ambony pośrodku wnętrza. Do dwunastoboku przylega prostokątny masyw kruchty. Główną fasadę flankują wysunięte do przodu wieżyczki na planie kwadratu. Pomiędzy wieżyczkami znajdują się trzy półokrągło zwieńczone płytkie nisze portali. W nisze te wmurowano jako spolia gotyckie płaskorzeźby z lat 1480–90 przedstawiające scenę Ukrzyżowania i kartusze herbowe czeskiego lwa i orła – herb Śląska, dzieło rzeźbiarza Bricciusa Gauszke, przeniesione tutaj z Bramy Mikołajskiej rozebranej w 1817 r.
Poza murami miasta, przy drodze do Trzebnicy, mieściło się tu już w 1362 roku leprozorium (szpital trędowatych) dla kobiet pod wezwaniem św. Hieronima wraz z kaplicą. Podobny obiekt – dla mężczyzn – szpital św. Łazarza, znajdował się za południowo-wschodnimi murami miasta, przy drodze do Oławy, w pobliżu dzisiejszego kościoła św. Łazarza na Przedmieściu Oławskim. 7 stycznia 1400 r. na polecenie biskupa Wacława utworzono przy szpitalu parafię św. Urszuli i Jedenastu Tysięcy Dziewic. Około roku 1523 parafię objęli protestanci, ale już w 1529 w związku z groźbą najazdu Turków, chcąc oczyścić przedpole dla obrony miasta, rozebrano kościół wraz z ołbińskim opactwem. W roku 1546 postawiono w tym miejscu nową świątynię, w oparciu o konstrukcję szachulcową, a w 1612 dokonano dalszej rozbudowy. Po upływie stu następnych lat zaszła potrzeba całkowitej przebudowy kościoła, czego dokonano wg projektu Christopha Hacknera w latach 1725-35. Już rok po ukończeniu robót, w 1736 r., kościół został uszkodzony przez powódź.
Przykościelny szpital w tym czasie, wobec znacznego zmniejszenia się zagrożenia trądem w Europie, pełnił wówczas już funkcję przytułku dla kobiet. W jego miejsce wybudowano w 1746 roku nowy, a kościół zaopatrzono w zegar i nowy dzwon. Kolejna powódź nawiedziła kościół wraz ze szpitalem w 1751. W grudniu 1757, w czasie oblężenia Wrocławia szpital spłonął, a kościół został uszkodzony w wyniku ostrzału artyleryjskiego. W roku 1806, tak jak blisko trzysta lat wcześniej w obliczu zagrożenia tureckiego i z takim samym uzasadnieniem Prusacy, oczekując nadciągających wojsk napoleońskich, spalili kościół i plebanię. Ponowną odbudowę kościoła rozpoczęto już w 1807, stawiając najpierw lekką konstrukcję drewnianą, a od roku 1821 - zachowaną do dziś konstrukcję w stylu historyzmu. W ciągu XIX wieku kilkakrotnie przebudowywano również obiekty przykościelnego szpitala i przytułku dla starców (wg ówczesnych kryteriów oznaczało to osoby powyżej 50. roku życia); dziś mieści się tu męski akademik Uniwersytetu Wrocławskiego "Wagant".
Z zawieruchy II wojny światowej kościół Jedenastu Tysięcy Dziewic wyszedł ze zniszczeniami sięgającymi 40%. Pierwotnie zamierzano zaadaptować ten protestancki obiekt na potrzeby katolickiego duszpasterstwa wojskowego, ale ostatecznie projekt ten upadł, a 15 kwietnia 1946 przekazano go karmelitom bosym, którzy 16 maja tegoż roku uzyskali zgodę władz kościelnych na osiedlenie się we Wrocławiu. Zmieniono przy tym wezwanie kościoła na dzisiejsze. W czerwcu 1947 wojewoda wrocławski przekazał kościół i plebanię w zarząd i użytkowanie Duszpasterstwu Wojskowemu Rzymskokatolickiemu Wojsk Bezpieczeństwa Wewnętrznego jako pomocniczy kościół garnizonowy, półtora roku później, w listopadzie 1948, doszło do umowy między Generalnym Dziekanatem Wojska Polskiego a karmelitami i kościół wraz z plebanią przeszły w użytkowanie i administrację Zakonu.
W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych trwały zabiegi o utworzenie przy kościele i zakonie osobnej parafii. W rezultacie 1 stycznia 1966 r. w wyniku podziału istniejących parafii św. Krzyża, Najświętszej Marii Panny na Piasku, św. Bonifacego, św. Michała i św. Macieja utworzono w tym kościele parafię Opieki św. Józefa.
W dalszych latach kościół był kilkakrotnie odnawiany, remontowany (m.in. w 1999 usunięto ostatecznie skutki "powodzi tysiąclecia" z lipca 1997) i rozbudowywany. Ostatnim znaczniejszym nabytkiem kościoła jest nowy marmurowy ołtarz, konsekrowany przez kardynała Henryka Gulbinowicza, metropolitę wrocławskiego, 16 czerwca 2002 r.
